و اما من خاف مقام ربه و نهی النفس عن الهوی فان الجنة هی المأوی . ( نازعات 40 و 41 )
و اما کسی که از مقام و جایگاه مالک و پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوی باز بدارد – قطعا بهشت جایگاه اوست .
یکی از موهبت های بزرگ الهی مسئله خوف است ، انسان اگر از چیزی نمی ترسید مبتلا میشد به بدترین چیزها که از جمله آن هلاکت و نابودیست .
بطور مثال انسان :
اگر از آتش نمی ترسید می افتاد در آتش و می سوخت .
اگر از آب نمی ترسید می افتاد در دریا و غرق می شد .
اگر از بلندی نمی ترسید ، سقوط می کرد و از بین می رفت .
اگر از سمومات نمی ترسید ، خودش را مسموم می کرد .
اگر از تصادف نمی ترسید ، خودش را جلوی ماشین یا قطار می انداخت .
اگر نمی ترسید هزار و یک بلا سر خودش می آورد .
پس خوف و ترس نعمت بزرگی است که خداوند به بندگانش ارزانی داشته ، که خیرات و برکات زیادی دارد .
البته اینها که شمرده شد ، ترس در امور دنیوی بود که مشخص و محرز است که انسان از اینگونه وقایع می ترسد .
اما ترس در امور معنوی و اخروی و آینده محرز نیست ، لهذا اکثر مردم در اینگونه امور ترسی ندارند .از این جهت مرتکب معاصی می شوند و این معاصی آنها کاشف از جهل آنهاست ، اگرچه علامه دهر و صاحب مقامات ظاهری علمی باشند .
کسی که گناه می کند معلوم است که خدا را نشناخته و در واقع عالم نیست ، چرا که اول العلم معرفة الجبار و آخرالعلم تفویض الامر الیه .
تقسیم بندی اول :
1 – مذموم ( ممنوع ) : ترسیدن از اموری که جای ترس نیست .
مانند : ترس از انفاق واجب یا مستحب به خاطر تکاثر و حرص مال دنیا .
2 – خوف ممدوح : ترسیدن از اموری که جای ترس دارد .
مانند : ترس از آتش که مبادا انسان را بسوزاند .
تقسیم بندی دوم :
1 – خوف واقعی یعنی ترس از چیزی که واقعیت دارد مانند : آتش و درندگان .
2 – خوف توهمی یعنی ترس از چیزی که واقعیت ندارد مانند : توهم زلزله ای که هیچ دلیلی برای رخداد آن نیست یا توهم خوف از موجودات فضایی .
تقسیم بندی سوم :
1 – خوف از امور مادی . مانند : ترس از خطرات و گرفتاری و مرض .
2 – خوف از امور معنوی . مانند : ترس از عذاب و قهر الهی – ترس از عدم جبران گذشته گناه آلود – ترس از بی ایمانی اولاد .
تقسیم بندی چهارم :
1 - خوف عاجل یعنی خوف از اموری که مربوط به زمان حال است . مانند : فقر موجود یا مرض موجود .
2 – خوف آجل یعنی خوف از اموری که مربوط به زمان آینده است . مانند : زمین گیری در سن پیری یا عوالم آینده مانند : حساب و کتاب در قبر و برزخ و محشر است .
بیشترین ترس مردم :
بیشترین خوف انسانها از امور مذموم – مادی - توهمی و عاجل می باشد ، نه از امور ممدوح واقعی معنوی آجل .
آنهایی که صاحب بصیرت و معرفتند از امور حقیقی معنوی یعنی از مقام خدا و قهر خدا که نمود قطعی پیدا می کند می ترسند ، از معصیت و نافرمانبرداری خداوند می ترسند ، از عدم عبودیت می ترسند . اینها کسانی هستند که به بلوغ انسانی رسیده اند ، اگر از اینها پرسیده شود که دنیا و مافیها چقدر ارزش دارد ، جواب میدهند : دنیا برای من به اندازه این یک لنگه کفش وصله زده هم ارزش ندارد . ( مضمون کلام نورانی امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب سلام الله علیه ) .
اما آنهایی که از امور مادی خوفناکند ، کسانی هستند که به بلوغ حیوانی ( شهوانی ) رسیده اند ، جاه طلب و مقام پرست و شکم باره بوده و هم و غمشان دنیای دنیست .
در هیچ جای قرآن کریم خوف از دنیا نیامده است بلکه خوف از مقام خداوند آمده است :
و اما من خاف مقام ربه و نهی النفس عن الهوی فان الجنة هی المأوی . ( نازعات 40 و 41 )
و اما کسی که از مقام و جایگاه مالک و پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوای باز بدارد – قطعا بهشت جایگاه اوست .
و یا در جای دیگر می فرماید :
و لمن خاف مقام ربه جنتان . ( الرحمن 46 )
و برای کسی که از مقام مالکش ( خداوند ) بترسد – دو باغ بهشتی است .
فبأی آلاء ربکما تکذبان .(47 )
پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید ؟
ذواتا افنان . (48 )
( آن دو باغ بهشتی ) دارای انواع نعمتها و درختان پر طراوت است .
فبای آلاء ربکما تکذبان . ( 49 )
پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید ؟
فیهما عینان تجریان .( 50 )
در آنها دو چشمه همیشه جاریست .
فبأی آلاء ربکما تکذبان . (51 )
پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید ؟
فیهما من کل فاکهة زوجان . (52 )
در آن دو باغ از هر میوه ای دو نوع است .
اجمالا شادی حقیقی و سعادت کنونی و آتی در گرو خوف ازمقام خداوند است . آن مقامی که خداوند متعال در جایگاه احکم الحاکمین و اعدل العادلین به حساب بندگان رسیدگی خواهد کرد .
و چنین خوفی از موجبات تکامل و سعادت بوده و انسان ساز است . و این خوف قیمت بهشت پر بها و برین است .
و من الله التوفیق.
