آیه 34 نساء

کتک زدن زن توسط مرد

انجمن: 

در پاسخ به اين كه چگونه اسلام به مردان اجازه داده كه در مورد زنان متوسل به تنبيه بدنى شوند توجه به چند نکته لازم است.
1- نخست اين كه بحث در آيه فوق درباره زوجه ستم ديده و مظلوم نيست زيرا معلوم است زنى كه شوهرش حق او را مراعات نمى‏كند حق تمرد از اوامر شوهر را دارد. بلكه بحث درباره زنى است كه شوهرش تمام حقوق او را مراعات مى‏كند ولى او از اطاعت شوهر سر پيچى مى‏كند.
2- ديگر اين كه اگر به مفهوم آيه درست دقت كنيم مى‏بينيم كه تنبيه بدنى در رتبه سوم از مراتب سه گانه ذكر شده در آيه واقع است بنابراين در درجه اول اندرز و نصيحت است و در درجه دوم به اصطلاح قهر كردن است و در درجه سوم همين تنبيه بدنى است حال اگر اين مراتب به خوبى مراعات شود ممكن است نوبت به مرحله آخرى نرسد و اگر هم بدان رسيد مواردش خيلى كم خواهد بود.[1] 3- همان طور كه در كتب فقهى نيز آمده مطلق تنبيه منظور نيست. بلكه طبق مفاد روايات تنبيه بايد ملايم و خفيف باشد به طورى كه موجب شكستگى و جراحت نگردد و باعث كبودى بدن نشودو لذا فقها گفته‏اند اگر در اثر ضرب ضررى و زيانى حاصل شود مرد غرامت بايد بپردازد. افزون بر آن تنبيه بايد براى اصلاح باشد و اگر براى خاطر تشفى و انتقام صورت بگيرد طبق بيان فقها حرمت و گناه دارد[2] پيامبر (ص) در حديثى مى‏فرمايد: من تعجب مى‏كنم از كسى كه زنش را مى‏زند وحال آن كه مرد به زدن اولى از زن است زنانتان را با چوب نزنيد كه در آن قصاص است و همين طور در حديث ديگرى هم مى‏فرمايد: هر مردى آسيبى به زنش برساند خداوند به نگهبان آتش جهنم خود دستور مى‏دهد كه هفتادبار گونه او را با گرماى جهنم لطمه وارد آورند.[3]
4- برخى گفته‏اند كه معناى «اضربوه» وجوب زدن نيست بلكه آن به معناى اباحه زدن است يعنى اين كه زدن حرمتى ندارد و اما اين كه زدن وجوب داشته باشد و به عنوان يك امر واجب محسوب شود نه اين‏گونه نيست. اين مطلب را مى‏توان از دو حديث ذيل استفاده كرد: پيامبر (ص) فرمود: من از مردى كه كنيز خود را در موقع غضب مى‏زند خوش ندارم و همچنين فرمود: زنانتان را بزنيد ولى بهترين شما هرگز زنش را نمى‏زند[4]
5- تنبيه خلاف عقل يا فطرت محسوب نمى‏شود بلكه هرگاه زن از امور زناشويى سرباز زد مرد بايستى در درجه اول صبر كند و بعد نصيحت كند و سپس قهر بكند و آنگاه اگر مراتب قبلى جواب نداد به تنبيه با ملاحظه شرايط آن روى بياورد. اما اگر تنبيه رتبه نخست را داشت براى نقد عقل جا داشت ولى عقل هم در جايى كه مراتب سه‏گانه پيشين پاسخگو نباشد حكم به تنبيه مى‏كند[5]

[1] - الميزان، ج 4، ص 367.

[2] - جواهرالكلام، ج 31، ص 207.

[3] - مستدرك‏الوسائل، ج 14، ص 250 ح 3 و4.

[4] - احكام القرآن، ج 1، ص 400.

[5] - تفسير المنار، ج 5، ص 74.