داستان آیه 18 و 19 سوره سبا مربوط به چه قومی است؟
تبهای اولیه
در آیه 18 و 19 سبا داستان قومی را مطرح می کنند که اطلاعی از ایشان ندارم . لطفا توضیح بدهید
با سلام
«احاديث» جمع «اُحدوثه» به معناى خبرى است كه مردم يا براى سرگرمىو يا به عنوان مثال براى يكديگر نقل مىكنند
خداوند به قوم سباء چند نعمت ويژه داده بود: الف: مناطق پر بركت و حاصلخيز. «باركنا فيها»
ب: خانهها و مناطق مسكونى نزديك به هم و قابل رؤيت. «قُرى ظاهرهً»
ج: آسان بودن سفر، به گونهاى كه شب و روز امكان رفت و آمد بود. «سيروا فيها ليالى و ايّاما»
د: نعمت امنيّت. «آمنين» داستان قوم سباء چنانكه از اين آيات و برخى روايات استفاده مىشود، قوم سباء، جمعيّتى بودند كه در جنوب جزيره عربستان زندگى مىكردند و تمدّنى عالى و درخشان داشتند.
اين منطقه رودخانه مهمىنداشت و آب باران در دشت به هدر مىرفت، لذا مردم به فكر افتادند كه سدّ بزرگى بسازند و آب را پشت آن ذخيره كنند.
در انتهاى يكى ار درّهها، در كنار شهر «مَارِب»، سدّ خاكى عظيمىساختند كه به همين نام مشهور شد. آب خروجى از اين سدّ باعث آبادانى دو طرفِ رودى شد كه از پاى سدّ جارى بود و روستاهاى بسيارى با باغستانها و كشتزارهاى زيبا در دو طرف آن پديدار گشت.
فاصله اين روستاها با يكديگر بسيار كم و تقريباً به هم متّصل بود و وفور نعمت همراه با امنيّت، محيطى مرفّه را براى زندگى آماده ساخته بود، امّا آنها خدا را به فراموشى سپردند، به فخرفروشى پرداختند و به اختلافات طبقاتى دامن زدند.
اغنيا مايل نبودند كه افراد كم درآمد، همانند آنان و يا همراه آنان در رفت و آمد ميان اين مناتطق باشند و مىخواستند اين امتياز براى آنان باشد.
چنانكه در تاريخ آمده است موشهاى صحرايى به ديواره اين سدّ خاكى حمله كردند و آن را از درون سست كردند، چنانكه با جارى شدن يك سيلاب عظيم، ديواره سدّ شكست و سيل عظيمىجارى شد كه تمدّن عظيم سباء را در زير گِل و لاى مدفون ساخت.
سيلى كه به قول قرآن، از آن سرزمين آباد، جز درختان تلخ «أراك» و شور «گز» و اندكى درختان «سدر» چيزى به جاى نگذاشت.
(فارسلنا عليهم سيل العرم و بدّلناهم بجنّتيهم جنّتين ذواتى اُكلٍ خمط و أثل و شيء من سدر قليل) 1- قوم سباء به خداوند معتقد بودند و در دعا از كلمه ربنّا استفاده كردند. (ربّنا باعد)
2- ناسپاسى، ظلم به خويش است. (باعد بين اسفارنا و ظلموا انفسهم)
3- متلاشى و تارومار شدن قوم سباء قصه مجالس و ضرب المثل ميان مردم شد. (فجعلناهم احاديث)
4- ناسپاسى، سبب فروپاشى زندگى انسان مىشود. (كلّ ممزّق)
5- افراد و ملّتهايى مىتوانند از تاريخ عبرت بگيرند و پايدار بمانند كه بسيار بردبار و سپاسگزار باشند. (لآيات لكلّ صبّار شكور)
تفسیر نور
[="]با سلام به جناب هوریا
[/]
[="]در اين آيات بار ديگر به داستان قوم سبا باز مىگردد، و شرح و تفصيل بيشترى پيرامون آنها مىدهد، و مجازات آنها را نيز مشروحتر بيان مىكند،[/][="] به گونهاى كه براى هر شنونده درسى است بسيار مهم و آموزنده.[/]
[="] ماجراى عجيب قوم سبا[/][="][/]
[="]به طورى كه از قرآن و روايات اسلامى و همچنين تواريخ استفاده مىشود آنها جمعيتى بودند كه در جنوب جزيره عربستان مىزيستند، داراى حكومتى عالى و تمدنى درخشان بودند.[/][="][/]
[="]خاك يمن گسترده و حاصلخيز بود، اما على رغم اين آمادگى، چون رودخانه مهمى نداشت از آن بهره بردارى نمىشد، بارانهاى سيلابى در كوهستانها مىباريد، و آبهاى آن در دشتها به هدر مىرفت، مردم با هوش اين سرزمين به فكر استفاده از اين آبها افتادند، و سدهاى زيادى در نقاط حساس ساختند كه از همه مهمتر و پر آب تر سد" مارب" بود.[/][="][/]
[="]مارب (بر وزن مغرب) شهرى بود كه در انتهاى يكى از اين درهها قرار داشت، و سيلهاى عظيم كوههاى" صراة" از كنار آن مىگذشت، در دهانه اين دره و دامنه دو كوه" بلق" سد عظيم و نيرومندى بنا كردند، و مجارى مختلف آب در آن ايجاد كرده بودند، به قدرى ذخيره آب پشت سد زياد شد كه با استفاده از آن توانستند باغهاى بسيار زيبا، و كشتزارهاى پر بركت در دو طرف مسير رودخانهاى كه به سد منتهى مىشد ايجاد كنند.[/][="][/]
[="]همانگونه كه گفتيم قريه هاى آباد اين سرزمين تقريبا به هم متصل بود، و سايههاى گسترده درختان دست به دست هم داده بود، آن قدر ميوههاى فراوان[/][="] بر شاخسار آن ظاهر شده بود كه مىگويند هر گاه كسى سبدى روى سر مىگذاشت و از زير آنها مىگذشت پشت سر هم ميوه در آن مىافتاد و در مدت كوتاهى پر مىشد.[/][="][/]
[="]وفور نعمت آميخته با امنيت محيطى بسيار مرفه براى زندگى پاك آماده ساخته بود، محيطى مهيا براى اطاعت پروردگار، و تكامل در جنبههاى معنوى.[/][="][/]
[="]اما آنها قدر اين همه نعمت را ندانستند، خدا را به دست فراموشى سپردند، و به كفران نعمت مشغول شدند، به فخرفروشى پرداختند و به اختلافات طبقاتى دامن زدند.[/][="][/]
[="]در بعضى از تواريخ آمده است موشهاى صحرايى دور از چشم مردم مغرور و مست به ديواره اين سد خاكى روى آوردند، و آن را از درون سست كردند، ناگهان باران شديدى باريد و سيلاب عظيمى حركت كرد، ديوارههاى سد كه قادر به تحمل فشار سيلاب نبود يك مرتبه در هم شكست، و آبهاى بسيار زيادى كه پشت سد متراكم بود ناگهان بيرون ريخت، و تمام آباديها، باغها، كشتزارها و زراعتها، و چهار پايان را تباه كرد، و قصرها و خانههاى مجلل و زيبا را يكباره ويران نمود، و آن سرزمين آباد را به صحرايى خشك و بى آب و علف مبدل ساخت، و از آن همه باغهاى خرم و اشجار بارور تنها چند درخت تلخ" اراك" و" شورگز" و اندكى درختان" سدر" بجاى ماند، مرغان غزلخوان از آنجا كوچ كردند، و بومها و زاغان جاى آنها را گرفتند «1».[/][="][/]
[="]آرى هنگامى كه خداوند مىخواهد قدرتنمايى كند تمدنى عظيم را با چند موش! بر باد مىدهد، تا بندگان به ضعف خود آشنا گردند و به هنگام قدرت مغرور نشوند!«2»[/][="][/]
[="]__________________________________________________[/][="][/]
(1)[="] [/][="]اقتباس از تفسير" مجمع البيان" و" قصص قرآن" و تفاسير ديگر.[/]
(2)تفسیر نمونه جلد18ص67و68
[="][/][="][/]
[="]يك اعجاز تاريخى قرآن[/][="][/]
[="]قرآن مجيد داستان" قوم سبا" را در آيات فوق آورده است، و مدتها بود كه مورخان جهان از وجود چنين قوم و چنان تمدنى اظهار بىاطلاعى مىكردند.[/][="][/]
[="]جالب اينكه مورخان قبل از اكتشافات جديد، نامى از سلسله ملوك سبا و تمدن عظيم آنها نمىبردند، و" سبا" را فقط شخص فرضى مىدانستند كه پدر مؤسس دولت" حمير" بود، در حالى كه در قرآن يك سوره به نام اين قوم است و به يكى از مظاهر تمدن آنها كه بناى سد تاريخى مارب است اشاره مىكند، اما پس از كشف آثار تاريخى اين قوم در يمن عقيده دانشمندان دگرگون شد.[/][="][/]
[="]علت اينكه آثار تمدن سبا تا اين اواخر استخراج نشده بود، دو چيز بود:[/][="][/]
[="]يكى صعوبت راه و گرماى شديد هوا، و ديگر بدبينى سكنه اين نواحى نسبت به بيگانگان، كه اروپائيان ناآگاه و بى خبر گاهى از آن تعبير به توحش مىكردند، تا اينكه عده معدودى از باستانشناسان بخاطر علاقه شديدى كه نسبت به كشف اسرار آثار سبا داشتند توانستند به قلب شهر" مارب" و نواحى آن وارد شوند، و از آثار و خطوط و نقوش فراوانى كه بر روى سنگها ثبت شده بود نمونه بردارى كنند، و از آن پس گروههايى پشت سر هم در قرن 19 ميلادى به آنجا راه يافتند، و آثار گرانبهايى از آنجا با خود به اروپا بردند، و از مجموعه اين نقوش و خطوط و آثار ديگر كه به هزار نقش بالغ مىشد به جزئيات تمدن اين قوم و حتى تاريخ بناى سد مارب و خصوصيات ديگر پى بردند، و براى غربيان ثابت شد كه آنچه را قرآن در اين زمينه بيان كرده، يك افسانه نيست، بلكه يك واقعيت تاريخى است كه آنها از آن بيخبر بودند به طورى كه الان نقشههايى را توانستهاند از اين سد عظيم و محل عبور آب و مجارى باغستانهاى سمت چپ و راست و ساير خصوصيات آن تنظيم كنند «1».[/][="][/][="] [/]
[="][/] [="]در اين آيات بار ديگر به داستان قوم سبا باز مىگردد، و شرح و تفصيل بيشترى پيرامون آنها مىدهد، و مجازات آنها را نيز مشروحتر بيان مىكند، [/][="][/]
[="] به گونهاى كه براى هر شنونده درسى است بسيار مهم و آموزنده.«2»[/]
[="]__________________________________________________[/][="][/]
[="] (1) فرهنگ قصص قرآن ماده سبا (با تلخيص).
(2) [/][="] تفسير نمونه، ج18، ص: 63[/]