صوتی(آخرين جمعه ماه شعبان) شرح خطبه زيباي پيامبر اکرم (ص) ...
تبهای اولیه
[="blue"]بسم الله الرحمن الرحیم
شرح و توضیح خطبه بسیار زیبا و پرمعنای پیامبر اکرم (ص) در ابتدای ماه مبارک رمضان
که شامل مضامین بلند اخلاقی و معرفتی است ؛ و نیز بیان فضایل این ماه و بهترین اعمال در این ایام ... (متن کامل و ترجمه خطبه)
که همیشه تازه و شنیدنی است
توسط : « دکتر محمد دزفولی »
( عضو هیئت علمی و استاد محترم دانشگاه )
[="red"]« بخش اول (1) »[/]
زمان : 31 دقیقه
[="red"]« بخش دوم (2) »[/]
زمان : 30 دقیقه
[/]
منبع : نشر اعتقادات
[="darkgreen"]« بسم الله الرحمن الرحیم »
إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله خَطَبَنا ذاتَ يَومٍ فَقالَ : «أيُّهَا النّاسُ ، إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَيكُم شَهرُ اللّه ِ بِالبَرَكَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ ،
شَهرٌ هُوَ عِندَ اللّه ِ أفضَلُ الشُّهورِ ، وَأيّامُهُ أفضَلُ الأَيّامِ ، ولَياليهِ أفضَلُ اللَّيالي ، وساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ . هُوَ شَهرٌ دُعيتُم فيهِ إلى ضِيافَةِ اللّه ِ ،
وجُعِلتُم فيهِ مِن أهلِ كَرامَةِ اللّه ِ ، أنفاسُكُم فيهِ تَسبيحٌ ، ونَومُكُم فيهِ عِبادَةٌ ، وعَمَلُكُم فيهِ مَقبولٌ ، ودُعاؤُكُم فيهِ مُستَجابٌ .
فَاسأَلُوا اللّه َ رَبَّكُم بِنِيّاتٍ صادِقَةٍ وقُلوبٍ طاهِرَةٍ أن يُوَفِّقَكُم لِصِيامِهِ وتِلاوَةِ كِتابِهِ ؛ فَإِنَّ الشَّقِيَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّه ِ في هذَا الشَّهرِ العَظيمِ .
وَاذكُروا بِجوعِكُم وعَطَشِكُم فيهِ جوعَ يَومِ القِيامَةِ وعَطَشَهُ ، وتَصَدَّقوا عَلى فُقَرائِكُم ومَساكينِكُم ، ووَقِّروا كِبارَكُم ، وَارحَموا صِغارَكُم ، وصِلوا أرحامَكُم ،
وَاحفَظوا ألسِنَتَكُم ، وغُضّوا عَمّا لا يَحِلُّ النَّظَرُ إلَيهِ أبصارَكُم ، وعَمّا لا يَحِلُّ الاِستِماعُ إلَيهِ أسماعَكُم ، وتَحَنَّنوا عَلى أيتامِ النّاسِ يُتَحَنَّن عَلى أيتامِكُم ،
وتوبوا إلَى اللّه ِ مِن ذُنوبِكُم ، وَارفَعوا إلَيهِ أيدِيَكُم بِالدُّعاءِ في أوقاتِ صَلَواتِكُم ؛ فَإِنَّها أفضَلُ السّاعاتِ ، يَنظُرُ اللّه ُ عز و جل فيها بِالرَّحمَةِ إلى عِبادِهِ ،
يُجيبُهُم إذا ناجَوهُ ، ويُلَبّيهِم إذا نادَوهُ ويَستَجيبُ لَهُم إذا دَعَوهُ .
يا أيُّهَا النّاسُ ، إنَّ أنفُسَكُم مَرهونَةٌ بِأَعمالِكُم فَفُكّوها بِاستِغفارِكُم ، وظُهورَكُم ثَقيلَةٌ مِن أوزارِكُم فَخَفِّفوا عَنها بِطولِ سُجودِكُم ،
وَاعلَموا أنَّ اللّه َ ـ تَعالى ذِكرُهُ ـ أقسَمَ بِعِزَّتِهِ ألاّ يُعَذِّبَ المُصَلّينَ وَالسّاجِدينَ ، ولا يُرَوِّعَهُم بِالنّارِ يَومَ يَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمينَ .
أيُّهَا النّاسُ ، مَن فَطَّرَ مِنكُم صائِما مُؤمِنا في هذَا الشَّهرِ كانَ لَهُ بِذلِكَ عِندَ اللّه ِ عِتقُ نَسَمَةٍ ومَغفِرَةٌ لِما مَضى مِن ذُنوبِهِ» .
فَقيلَ : يا رَسولَ اللّه ِ ، ولَيسَ كُلُّنا يَقدِرُ عَلى ذلِكَ! فَقالَ صلى الله عليه و آله : «اِتَّقُوا النّارَ ولَو بِشِقِّ تَمرَةٍ ، اِتَّقُوا النّارَ ولَو بِشَربَةٍ مِن ماءٍ .
أيُّهَا النّاسُ ، مَن حَسَّنَ مِنكُم في هذَا الشَّهرِ خُلُقَهُ كانَ لَهُ جَوازا عَلَى الصِّراطِ يَومَ تَزِلُّ فيهِ الأَقدامُ ،
ومَن خَفَّفَ في هذَا الشَّهرِ عَمّا مَلَكَت يَمينُهُ خَفَّفَ اللّه ُ عَنهُ حِسابَهُ ، ومَن كَفَّ فيهِ شَرَّهُ كَفَّ اللّه ُ فيهِ غَضَبَهُ يَومَ يَلقاهُ ،
ومَن أكرَمَ فيهِ يَتيما أكرَمَهُ اللّه ُ يَومَ يَلقاهُ ، ومَن وَصَلَ فيهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللّه ُ بِرَحمَتِهِ يَومَ يَلقاهُ ، ومَن قَطَعَ رَحِمَهُ قَطَعَ اللّه ُ عَنهُ رَحمَتَهُ يَومَ يَلقاهُ ،
ومَن تَطَوَّعَ فيهِ بِصَلاةٍ كُتِبَ لَهُ بَراءَةٌ مِنَ النّارِ ، ومَن أدّى فيهِ فَرضا كانَ لَهُ ثَوابُ مَن أدّى سَبعينَ فَريضَةً فيما سِواهُ مِنَ الشُّهورِ ،
ومَن أكثَرَ فيهِ مِنَ الصَّلاةِ عَلَيَّ ثَقَّلَ اللّه ُ ميزانَهُ يَومَ تَخَفَّفُ المَوازينُ ، ومَن تَلا فيهِ آيَةً مِنَ القُرآنِ كانَ لَهُ مِثلُ أجرِ مَن خَتَمَ القُرآنَ في غَيرِهِ مِنَ الشُّهورِ .
أيُّهَا النّاسُ ، إنَّ أبوابَ الجِنانِ في هذَا الشَّهرِ مُفَتَّحَةٌ ، فَاسأَلوا رَبَّكُم ألاّ يُغلِقَها عَلَيكُم ، وأبوابَ النّيرانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسأَلوا رَبَّكُم ألاّ يَفتَحَها عَلَيكُم ،
وَالشَّياطينَ مَغلولَةٌ فَاسأَلوا رَبَّكُم ألاّ يُسَلِّطَها عَلَيكُم» .
قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : فَقُمتُ فَقُلتُ : يا رَسولَ اللّه ِ ، ما أفضَلُ الأَعمالِ في هذا الشَّهرِ؟
فَقالَ : «يا أبَا الحَسَنِ ، أفضَلُ الأَعمالِ في هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه ِ عز و جل » . ثُمَّ بَكى ،
فَقُلتُ : يا رَسولَ اللّه ِ ، ما يُبكيكَ؟ فَقالَ : «يا عَلِيُّ ، أبكي لِما يُستَحَلُّ مِنكَ في هذَا الشَّهرِ ، كَأَنّي بِكَ وأنتَ تُصَلّي لِرَبِّكَ ، وقَدِ انبَعَثَ أشقَى الأَوَّلينَ وَالآخِرينَ ،
شَقيقُ عاقِرِ ناقَةِ ثَمودَ ، فَضَرَبَكَ ضَربَةً عَلى فَرقِكَ (قَرنِكَ) فَخَضَّبَ مِنها لِحيَتَكَ» .
قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : فَقُلتُ : يا رَسولَ اللّه ِ وذلِكَ في سَلامَةٍ مِن ديني؟
فَقالَ : «في سَلامَةٍ مِن دينِكَ» . ثُمَّ قالَ صلى الله عليه و آله : «يا عَلِيُّ ، مَن قَتَلَكَ فَقَد قَتَلَني ، ومَن أبغَضَكَ فَقَد أبغَضَني ، ومَن سَبَّكَ فَقَد سَبَّني ؛
لِأَنَّكَ مِنّي كَنَفسي ، وَروحُكَ مِن روحي ، وَطينَتُكَ مِن طينَتي . إنَّ اللّه َ ـ تَبارَكَ وَتَعالى ـ خَلَقَني وإيّاكَ ، وَاصطَفاني وَإيّاكَ ، وَاختارَني لِلنُّبُوَّةِ وَاختارَكَ لِلإِمامَةِ ،
وَمَن أنكَرَ إمامَتَكَ فَقَد أنكَرَني نُبُوَّتي . يا عَلِيُّ ، أنتَ وَصِيِّي ، وأبو وُلدي ، وزَوجُ ابنَتي ، وخَليفَتي عَلى اُمَّتي في حَياتي وبَعدَ مَوتي ، أمرُكَ أمري ونَهيُكَ نَهيي .
اُقسِمُ بِالَّذي بَعَثَني بِالنُّبُوَّةِ وجَعَلَني خَيرَ البَرِيَّةِ ، إنَّكَ لَحُجَّةُ اللّه ِ عَلى خَلقِهِ ، وأمينُهُ عَلى سِرِّهِ ، وَخَليفَتُهُ عَلى عِبادِهِ» .[/]
[="blue"]ترجمه خطبه پیامبر اکرم (ص) ، حین فرارسیدم ماه مبارک رمضان ؛
امام رضا عليه السلام ـ به نقل از پدرانش عليهم السلام، از امام على عليه السلام ـ : روزى ، پيامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود :
«اى مردم! همانا ماه خدا ، همراه با بركت و رحمت و آمرزش ، به شما روى آورده است ؛ ماهى كه نزد خدا برترينِ ماه هاست و روزهايش برترينِ روزها ،
شب هايش برترينِ شب ها و ساعاتش برترينِ ساعات است .
ماهى است كه در آن به ميهمانى خدا دعوت شده ايد و از شايستگانِ كرامت الهى قرار داده شده ايد .
نَفَس هايتان در آن ، تسبيح است ، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذيرفته و دعايتان در آن ، مورد اجابت است .
پس با نيّت هاى راست و دل هاى پاك ، از پروردگارتان بخواهيد تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت كتاب خويش ، توفيقتان دهد ؛
چرا كه بدبخت ، كسى است كه در اين ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند .
با گرسنگى و تشنگى خود در اين ماه ، گرسنگى و تشنگىِ روز قيامت را ياد كنيد ؛ به نيازمندان و بينوايانتان صدقه بدهيد ؛
به بزرگان خود احترام ، و بر كوچك هايتان ترحّم ، و به بستگانتان نيكى كنيد ؛ زبانتان را نگه داريد ؛ چشم هايتان را از آنچه نگاه به آن حلال نيست ، بپوشانيد ؛
گوش هايتان را از آنچه شنيدنش حلال نيست ، فرو بنديد ؛ به يتيمان مردم ، محبّت كنيد تا بر يتيمان شما محبّت ورزند ؛
از گناهانتان به پيشگاه خداوند توبه كنيد ؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند كنيد ، كه آن هنگام (وقت نماز) ، برترينِ ساعت هاست
و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى نگرد و هر گاه با او مناجات كنند ، پاسخشان مى دهد و چون او را صدا بزنند ، جوابشان مى گويد و چون او را بخوانند ،
اجابتشان مى كند .
اى مردم! جان هاى شما در گرو كارهاى شماست ، پس با آمرزش خواهى خود ، آنها را آزاد سازيد ؛ و پشت هاى شما از بار گناهانتان سنگين است ،
پس با طول دادن سجده هاى خود ، آنها را سبك كنيد ، و بدانيد كه خداوند ـ كه يادش والاست ـ به عزّت خود ،
سوگند خورده است كه نمازگزاران و سجده كنندگان را عذاب نمى كند و در روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان [براى حساب ]مى ايستند ،
آنان را با آتش ، هراسان نمى سازد .
اى مردم ! هر كه از شما در اين ماه ، روزه دارى را افطار دهد ، پاداش او براى آن ، نزد خدا ، آزاد كردن يك برده و آمرزش گناهان گذشته اوست» .
پس گفتند : اى پيامبر خدا ! همه ما توانايىِ اين كار را نداريم!
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «خود را از آتش نگه داريد ، هر چند با يك دانه خرما ؛ مخود را از آتش نگه داريد ، هر چند با يك جرعه آب .
اى مردم! هر كس اخلاقش را در اين ماه ، نيكو سازد ، براى او وسيله عبور از صراط خواهد بود ، در آن روز كه گام ها بر صراط مى لغزد ؛
و هر كس در اين ماه بر بردگان خود آسان بگيرد ، خداوند حساب او را سبك خواهد گرفت ؛ و هر كس در اين ماه ، شرّ خود را [از ديگران] باز دارد ،
خداوند در روز ديدارش ، غضب خويش را از او باز خواهد داشت ؛ و هر كه در اين ماه ، يتيمى را گرامى بدارد ، در روز ديدار ، خداوند ، گرامى اش خواهد داشت ؛
و هر كه در آن به خويشاوند خود نيكى كند ، در روز ديدار ، خداوند با رحمتش به او نيكى خواهد كرد ؛ و هر كس در آن از خويشان خود ببُرد ، خداوند در روز ديدار ،
رحمتش را از او قطع خواهد نمود ؛ و هر كس در آن ، نماز مستحبّى بخواند ، براى او دورى از آتش ، نوشته مى شود ؛ و هر كس واجبى را در آن ادا كند ،
پاداش كسى را دارد كه هفتاد واجب را در ماه هاى ديگر ، ادا كرده است ؛
و هر كس در آن بر من زياد صلوات بفرستد ، خداوند در روزى كه وزنه اعمال ، سبك مى شود ، وزنه اعمال او را بيفزايد ؛
و هر كس در آن ، آيه اى از قرآن تلاوت كند ، پاداش كسى را دارد كه در ماه هاى ديگر ، ختم قرآن كرده است .
اى مردم! در اين ماه ، درهاى بهشت ، بازند . پس ، از پروردگارتان بخواهيد كه آنها را بر شما نبندد ؛
و درهاى دوزخ ، بسته اند . پس ، از پروردگارتان بخواهيد كه آنها را بر شما نگشايد ؛ و شيطان ها در بندند .
پس ، از پروردگارتان بخواهيد كه آنها را بر شما مسلّط نسازد» .
من(علی .ع) برخاستم و گفتم : اى پيامبر خدا! برترينِ كارها در اين ماه چيست؟
فرمود : «اى ابو الحسن! برترينِ كارها در اين ماه ، پرهيز از حرام هاى الهى است» . سپس گريست .
گفتم : اى پيامبر خدا! سبب گريه شما چيست؟
فرمود : «اى على! بر اين مى گريم كه حرمت تو را در اين ماه مى شكنند . گويا مى بينم تو در حال نماز براى پروردگار خويشى ،
كه نگون بخت ترينِ اوّلين و آخرين ، همو كه برادر پى كننده ناقه قوم ثمود است ، برمى خيزد و بر فرق سرت ضربتى مى زند و محاسنت ، از خون سرت ،
رنگين مى شود» .
گفتم : اى پيامبر خدا! آيا در آن حالت ، دينم سالم است؟
فرمود : «دينت ، سالم است» .
سپس فرمود : «اى على! هر كس تو را بكشد ، مرا كشته است و هر كس تو را دشمن بدارد ، مرا دشمن داشته است و هر كس تو را ناسزا گويد ،
مرا ناسزا گفته است ؛ چرا كه تو از من هستى ، همچون جان من . روح تو ، از روح من است و سرشت تو ، از سرشت من .
خداى متعال ، من و تو را آفريد و من و تو را برگزيد و مرا براى پيامبرى ، و تو را براى امامت ، انتخاب كرد .
هر كس امامت تو را انكار كند ، نبوّت مرا انكار كرده است .
اى على! تو وصىّ من ، پدر فرزندان من ، همسر دختر من و جانشين من بر امّتم هستى ، در حال حياتم و پس از مرگم
فرمان تو ، فرمان من است و نهى تو ، نهى من است . سوگند به خدايى كه مرا به نبوّت برانگيخت و مرا بهترينِ آفريدگان قرار داد ،
تو حجّت پروردگار بر خلق اويى و امين او بر رازش و جانشين او بر بندگانش»
[/]
[="blue"]أيُّهَا النّاسُ ، إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَيكُم شَهرُ اللّه ِ بِالبَرَكَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ
[="magenta"]اى مردم! همانا ماه خدا ، همراه با بركت و رحمت و آمرزش ، به شما روى آورده است[/] [/]