جمع بندی سوال از راستگویی در قیامت!
تبهای اولیه
سلام
با توجه به آیه «لیسئل الصادقین عن صدقهم »
آیا خداوند بابت راستگویی هم در قیامت سوال و جواب می کند؟
width: 700 | align: center |
---|---|
[TD="align: center"]با نام و یاد دوست | |
[/TD] | |
[TD="align: center"][/TD] | |
کارشناس بحث: استاد هدی | |
[TD][/TD] | |
پرسش:
با توجه به آیه «لیسئل الصادقین عن صدقهم »
پاسخ:
صداقت، مراتب مختلفی دارد.
صداقت صرفا صدق زبانی و لسانی نیست بلکه در حوزه عمل و فعل نیز هست .
از جمله آن، انطباق عمل بر عقیده و به عبارتی بروز و ظهور صداقت قلبی در مرحله فعل و عمل است .
آیه شریفه 8 سوره مبارکه احزاب نیز در خصوص همین مطلب و سوال از صادقان است و یکی از آیاتی است که در خصوص بروز و ظهور عملی و فعلی صداقت قلبی و پنهان صادقان بشکل فعل و عمل صالح است.
هر چند مفسران وجوه مختلفی در تفسیر سوال از صدق که در آیه مطرح شده، بیان نموده اند و همچنین در این خصوص که صادقین چه کسانی هستند اما در برخی تفاسیر با توجه به سایر آیات به این سوالات پاسخ داده شده است.
در تفسیر نمونه در پاسخ به این سوال که صادقین چه کسانی هستند اینگونه آمده :
«در اينكه منظور از" صادقين" در اينجا چه كسانى هستند؟ و اين سؤال چه سؤالى است؟ مفسران تفسيرهاى فراوانى دارند، اما آنچه هماهنگ با آيات اين سوره و آيات ديگر قرآن به نظر مىرسد، اين است كه منظور مؤمنانى است كه صدق ادعاى خود را در عمل اثبات كردهاند، و به تعبير ديگر از ميدان آزمايش و امتحان الهى سرفراز به در آمده اند.
شاهد اين سخن اينكه:
اولا" صادقين" در اينجا در مقابل" كافرين" قرار گرفته و از قرينه مقابله اين معنى به خوبى استفاده مىشود.
ثانيا- در آيه 23 همين سوره (احزاب) چنين مىخوانيم:«مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ؛گروهى از مؤمنان كسانى هستند كه در عهد و پيمانى كه با خدا بسته اند صادقند و بر سر پيمان خود ايستادند» بلا فاصله در آيه 24 مىفرمايد:«لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقِينَ إِنْ شاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ؛هدف اين است كه صادقين را در برابر صدقشان پاداش دهد، و منافقين را هر گاه بخواهد عذاب كند و يا توبه آنها را بپذيرد.»
ثالثا در آيه 15 حجرات و 8 حشر" صادقين" به خوبى معرفى شدهاند در حجرات چنين مىخوانيم: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛مؤمنان واقعى كسانى هستند كه ايمان به خدا و رسولش آورده اند و با مال و جان در راه خدا جهاد كرده اند، اينها صادقين هستند.»
و در سوره حشر مىفرمايد:«لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً وَ يَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛غنائمى كه بدون جنگ به دست مسلمانان مىافتد متعلق به فقراى مهاجرين است همانها كه از خانه ها و اموالشان بيرون رانده شدند، در حالى كه خواستار فضل پروردگار و رضاى او بودند، همانها كه خدا و رسولش را يارى مىكنند، آنها صادقين هستند.»
به اين ترتيب روشن است كه منظور از" صادقين" كسانى مىباشند كه در ميدان حمايت از آئين خدا، و جهاد و ايستادگى در برابر مشكلات، و بذل جان و مال، صداقت و راستگويى خود را به ثبوت رسانده اند.»(1)
و اما اینکه سوال از صدق صادقان چیست:
«اما اينكه منظور از" سؤال كردن از صدق صادقين" چيست؟ با توجه به آنچه در بالا گفتيم روشن است، منظور اين است كه آيا در اعمال خود اخلاص نيت و صدق ادعاى خويش را به ثبوت مى رسانند يا نه؟ در انفاق، در جهاد، در شكيبايى در برابر مشكلات و مخصوصا سختيهاى ميدان جنگ.
اين سؤال در كجا صورت مىگيرد؟ ظاهر آيه اين است كه در قيامت در دادگاه عدل پروردگار، آيات متعددى از قرآن نيز از تحقق چنين سؤالى در قيامت به طور كلى خبر مىدهد، ولى اين احتمال نيز وجود دارد كه سؤال، جنبه سؤال عملى داشته باشد، و در دنيا صورت گيرد، چرا كه با بعثت انبياء همه مدعيان ايمان در زير سؤال قرار مىگيرند، و عمل آنها پاسخى است به اين سؤال كه آيا در دعوى خود صادق هستند؟!»(2)
در سایر تفاسیر نیز کم و بیش به همین مطالب در خصوص سوال از صدق صادقان اشاره یا تصریح شده است.
از نکات قابل تامل در ایه شریفه بحث صداقت، مراتب و میزان اهمیت آن است.
به این معنا که صداقت صرفا در مقام گفتار نیست بلکه التزام عملی به اعتقادات ودستورات دینی و ایستادگی و استقامت در راه دین، خود از بارزترین مصادیق صداقت عملی بوده و میزان راستی و صدق افراد نسبت به اعتقادات دینی با همین التزام عملی و به تعبیری با انجام اعمال صالح-که بروز عملی اعتقادات است - سنجیده می شود .
1. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1371، چاپ دهم، ج 17، ص 214