**** ایستگاهِ مهربانی **** رُحَماءُ بَینَهُم
تبهای اولیه
بسم الله الرّحمن الرّحیم
و افوّضِ اَمری الی الله اِنَّ اللهَ بصیرٌ بالعباد
«اَلْحَمْدُللهِ رَبِّ اِلعَالَمِینَ» دومین آیه از قرآن و سوره مبارکهٔ حمد است. در تفسیر اوّلین آیه که «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیمِ» است برخی آیهٔ دوم را ادامه و نتیجهٔ آیهٔ اوّل میدانند. یعنی اینکه چون «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیمِ» آنگاه «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ».
اگر اندکی به معنای این دو آیه دقّت کنیم در خواهیم یافت که این تعبیر و تفسیر میتواند درست باشد.
«اَلْحَمْدُللهِ رَبِّ اِلعَالَمِینَ» یعنی اینکه ستایش و ثنا مخصوص خدا است که پروردگار و آفرینندهٔ جهانیان است.
سوال اینجاست که چرا ستایش مخصوص خداست و نه کس دیگر؟ جواب آن در آیهٔ قبل (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیمِ) و آیهٔ بعد است.
آیهٔ قبل (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیمِ) میگوید به نام خداوند بخشایندهٔ مهربان. اگر آیهٔ دوم نتیجهٔ این آیه باشد، بنابراین آیهٔ دوم میخواهد بگوید که حمد و ستایش مخصوص پروردگار جهانیان است که بخشاینده و مهربان است و چون او اینچنین است (یعنی بخشایند و مهربان است و در عین حال پروردگار جهانیان نیز میباشد) بنابراین حمد و ستایش فقط مخصوص اوست، چرا که هیچکس دیگری را نمیتوان یافت که همزمان دارای صفات رحمانیت (بخشندگی) و رحیمیت (مهربانی) باشد و در عین حال پروردگار جهانیان نیز باشد. البتّه میتوان اَلْحَمْدُللهِ رَبِّ اِلعَالَمِینَ را مستقل از آیهٔ اوّل نیز تفسیر و معنا کرد.
در اکثر کتب قدیمی نیز در ابتدای کتاب بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیمِ و در انتهای آن این جمله دیده میشود: «تَمَّتْ وَ اَلْحَمْدُللهِ».
( سایت راهبرد , وحید چایچی)
قرآن کریم، صفت «رحیم» را در کنار صفت «غفور»، ٧١ بار، و با «عزیز»، سیزده بار۳ و با «توّاب»، نُه بار۴ و با «رئوف» نیز نُه بار۵ و با «رحمان»، پنج بار۶ (افزون بر ورود هر دو در «بسمله» در ١١٤ موضع) و با هر یک از «ودود»۷ و «ربّ»۸ و «بَر»۹ ، یک بار، یاد کرده است.
تعبیر (کانَ بِکمْ رَحِیمًا؛۱۰ با شما مهربان است) ، دو بار، و (کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیمًا؛۱۱ با مؤمنانْ مهربان است) ، یک بار در قرآن آمده است و رحمت، در جاهای بسیاری از قرآن کریم، به خدا عزّ وجلّ نسبت داده شده است.
3.. سورۀ شعرا، آیۀ ۹، ۶۸، ۱۰۴، ۱۲۲، ۱۴۰، ۱۵۹، ۱۷۵، ۱۹۱ و ۲۱۷؛ سورۀ روم، آیۀ ۵؛ سورۀ سجده، آیۀ ۶؛ سورۀ یس، آیۀ ۵؛ سورۀ دخان، آیۀ ۴۲ .
4.. سورۀ بقره، آیۀ ۳۷، ۵۴، ۱۲۸ و ۱۶۰؛ سورۀ توبه، آیۀ ۱۰۴و ۱۱۸؛ سورۀ حجرات، آیۀ ۱۲؛ سورۀ نساء، آیۀ ۱۶ و ۶۴ .
5.. سورۀ بقره، آیۀ ۱۴۳؛ سورۀ توبه، آیۀ ۱۱۷ و ۱۲۸؛ سورۀ نحل، آیۀ ۷ و ۴۷؛ سورۀ حج، آیۀ ۶۵؛ سورۀ نور، آیۀ ۲۰؛ سورۀ حدید، آیۀ ۹؛ سورۀ حشر، آیۀ ۱۰ .
6.. سورۀ فاتحه، آیۀ ۳؛ سورۀ بقره، آیۀ ۱۶۳؛ سورۀ نمل، آیۀ ۳۰؛ سورۀ فصّلت، آیۀ ۲؛ سورۀ حشر، آیۀ ۲۲ .
7.. سورۀ هود، آیۀ ۹۰ .
8.. سورۀ یس، آیۀ ۵۸ .
9.. سورۀ طور، آیۀ ۲۸ .
10.. سورۀ نساء، آیۀ ۲۹؛ سورۀ إسرا، آیۀ ۶۶ .
11.. سورۀ احزاب، آیۀ ۴۳ .
سایت حدیث نت
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ - نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (حجر: ۴۹)
بندگانم را آگاه کن که من بخشنده مهربانم
درباره پیامبر اسلام حضرت محمد(صلّی الله علیه و آله وسلّم) كه مصداق كامل حسن خلق بود خدای مهربان فرمود:
انك لعلی خلق عظیم. به درستی كه تو با اخلاق پسندیده و بزرگ آراسته شده ای. ۲
بعد در آیه ای دیگر فرمود به همین دلیل هم توانستی در دلها نفوذ كنی و آنان را پیرامون خود گرد آوری
و در دعوت خویش موفق عمل كنی.
فبما رحمه من الله لنت لهم و او كنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولك.
چون در پرتو رحمت و لطف خدا با آنان مهربان و نرم خو شده ای اطرافت گرد آمدند و اگر خشن و سنگ دل بودی،
هر آینه از گردت پراكنده می شدند. ۳
۲- قلم، ۴.
۳- آل عمران، ۱۵۹.
در تاریخ اسلام می خوانیم: علی(علیه السّلام) به فرمان پیامبر گرامی(صلّی الله علیه و آله و سلّم) دو نفر از دشمنان اسلام را كه بر علیه مسلمان ها توطئه می كردند، دستگیر كرد و به نزد آن حضرت آورد.
پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اسلام را به آنان عرضه كرد، ولی نپذیرفتند، بنابراین به جرم توطئه بر علیه اسلام آن دو تن را محكوم به اعدام نمود.
در این هنگام جبرائیل نازل شد و عرض كرد:
یكی از آنان خوش اخلاق و سخاوتمند است، پس او را عفو نما. پیامبر از كشتن او در گذشت، آن فرد چون دانست كه به خاطر آن دو صفت اخلاقی مورد عفو قرار گرفته است، شهادتین گفت و مسلمان شد.
پیامبر خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) در حق ا و فرمود: او از كسانی است كه خوش رویی و سخاوتمندی اش او را به سوی بهشت كشانید.
بحارالانوار ج ۷۱، ص ۳۸۹
رحماءُ بَینَهُم را چگونه عملی کنیم؟
چگونه با هم مهربان باشیم ؟
چرا در بعضی موارد مهربانی نتیجۀ معکوس دارد؟
زیرا: چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید، حال آنکه خیر شما در آن است
و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شر شما در آن است
و خدا می داند و شما نمی دانید. «آیه 216 سوره بقره» ،
لذا محبت ها دوگونه اند:
محبت های پسندیده، مانند: محبت خدا به انسان، محبت انسان به خدا، محبت پیامبر و اهل بیت، محبت پدر و مادر و ...
محبت های ناپسند مانند[="]: [="]دوستی شیطان، دشمنان خدا و رسول، دوستی با نامحرم و[="] .....
[="]
جمله (ان الله یغفر الذنوب) وعده ای را از سوی خداوند به بنده اش می دهد که بیانگر رساندن بنده به مقام عفو و بخشش ربوبی است