جمع بندی مراحل آفرینش توسط خداوند
تبهای اولیه
خداوند چگونه عالم را خلق کرد؟
مراحل آن چگونه بود؟
آیا واسطه ای در میان بود؟
خداوند چگونه عالم را خلق کرد؟
مراحل آن چگونه بود؟
آیا واسطه ای در میان بود؟
با سلام وتشکر .
در ابتدا باید اشاره شود پيدايش جهان هستي و مراحلي كه گذرانده است، يكي از پرسشهاي ديرين بشريت بوده و هست. هر گاه انسان به آسمان پرستاره، كوه ها، درياها و ... خيره ميشود، با خود ميانديشد كه چه كسي و چگونه اين ها را به وجود آورد و چه دورانها و مراحلي را گذرانده است. حال قرآن در باره خلقت جهان می فرماید:"هو الّذى خلق السّموات و الارض فى ستّة أیّامٍ ؛ او کسی است که آسمان و زمین را در شش روز خلق کرد". براي خلقت در شش روز احتمال متعددي مطرح شده است كه در مجموع از آن جا كه قبل از خلقت جهان ماه، خورشيد، گردش زمين و به تبع آن شب روز فعلي وجود نداشته، از طرفي واژه "يوم" در زبان عربی دارای معانی وسیعی است و یکی از معانی آن دوران است، بعيد نيست كه مراد از شش روز،شش دوره خلقت باشد.(1)
امير مؤمنان على (ع)در نهج البلاغه مىفرمايد:" ...الدَّهْرَ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْك...؛(2) دنيا براى تو دو روز است، روزى به سود تو است و روزى به زيان تو ". طبيعي كه مراد امام از روز "دوران" است ،نه روزي خاص، اما اينكه اين شش دوره چگونه بوده و به چه اعتباري تقسيم شده است، چيزي از آيات و روايات به دست نمي آيد. اما در عين حال برخي دورانهای احتمالی شش گانه خلقت را این گونه مطرح كردهاند:
ا ) مرحلهای كه جهان به صورت توده گازی شكل بود.
ب) دورانی كه تودههای عظیمی از آن جدا شد و بر محور توده مركزی به گردش درآمد.
پ) مرحلهای كه منظومه شمسی تشكیل یافت(از جمله خورشید و زمین)
ت) روزی كه زمین سرد و آماده حیات گردید.
ث) مرحله به وجود آمدن گیاهان و درختان در زمین .
ج) مرحله پیدایش حیوانات و انسان در روی زمین(3)
براي بررسي سير تاريخي امري، ملاك هاي متفاوتي ممكن است مورد توجه قرار گيرد. بر اين اساس ممكن است براي خلقت آسمان و زمين نيز حيثيت هاي مختلف لحاظ شده ، تقسيم بندي هاي متفاوتي صورت پذيرد ،مثلاً تقسيمبندي بر اساس گاز ـ مايع ـ جامد و يا تقسيم بندي بر اساس موجودات بيجان و جاندار و... بسياري از اختلافات در نظريه هاي علمي مراحل آفرينش جهان ممكن است از اين نظر بوده و برخي دوران هاي سه گانه و...را براي مراحل خلقت مطرح نمايند .
ثانياً آنچه با توجه به آيات قرآن قابل اثبات است ،بيان اجمالي خلقت جهان در شش روز است . همه آنچه به عنوان مراحل خلقت جهان آفرینش و و يا تفسير دوران هاي شش گانه قرآن و... مطرح مي شود ،فقط به عنوان احتمالاتي است كه هر يك بيان كرده و احياناً با قرائني تائيد مي كنند.
پي نوشت ها:
1. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، چ دار الکتب الاسلامیه ، تهران، 1374 ه ش،ج6، ص 201.
2. مجلسی، بحار الانوار، چ الوفاء، بیروت،1404 ه ق، ج 33 ،ص 498.
3.تفسير نمونه،ج6 ،ص 202 .