جمع بندی کمک در فهم آیه 29 سوره فتح
تبهای اولیه
بر طبق این آیه اگر لطف کنید به سوالات زیر پاسخ دهید ممنون میشوم
1.مراد از الذین معه در این آیه چه کسانی است؟(آیا شامل تمامی اصحاب میشود ، اگر هم نمی شود چرا؟)
2.خداوند در این ایه می گوید کسانی که صفات فوق را داشته باشند الذین معه حساب می شوند یا عکس این قضیه وجود دارد؟
3.شیخین(خلیفه اول و دوم)مشمول این آیه می شوند؟
لطف کنید با دلیل و سند جواب بدهید
ممنون:Gol::Gol::Gol:
1.مراد از الذین معه در این آیه چه کسانی است؟(آیا شامل تمامی اصحاب میشود ، اگر هم نمی شود چرا؟)
سلام به شما پرسشگر گرامی
استاد مکارم شیرازی در این باره می نویسد:
جمله "وَ الَّذِينَ مَعَهُ" (كسانى كه با او هستند)، مفهومش همنشين بودن و مصاحبت جسمانى با پيامبر نيست، چرا كه منافقين هم داراى چنين مصاحبتى بودند، بلكه منظور از «معه» به طور قطع همراه بودن از نظر اصول ايمان و تقوى است، بنابراين ما هرگز نمى توانيم از آيه فوق يک حكم كلى در باره همه معاصران و همنشينان پيامبر استفاده كنيم.*
----------------------
* تفسير نمونه، ج 22، ص 119
2.خداوند در این ایه می گوید کسانی که صفات فوق را داشته باشند الذین معه حساب می شوند یا عکس این قضیه وجود دارد؟
ترکیب نحوی عبارت هم، همین مطلب را بیان می کند: الذین معه، مبتدا و بقیه عبارت خبرش است؛ یعنی کسانی که با پیامبر هستند، چنین صفاتی دارند که ... *
-------------------------
* المیزان، ج 18، ص 299
3.شیخین(خلیفه اول و دوم)مشمول این آیه می شوند؟
در ادامه آیه فرمود:
... كسانى از آنها را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است
ضمير «منهم» به «الذين معه» برمى گردد، و كلمه «من» همان طور که از ظاهر آیه بر مى آيد و متبادر به ذهن هست، تبعيض را مى رساند (یعنی مِن، تبعیضیه است و نه بیانیه)؛ یعنی خداوند متعال می فرماید: من وعده مغفرت و اجر بزرگ می دهم اما نه به همه کسانی که با پیامبر بودند، بلکه به آنهایی که چنین صفتی دارند که ایمان دارند و کارهای شایسته و صالح انجام می دهند.
اوصافى كه در آغاز آيه گفته شده، ايمان و عمل صالح هم در آن جمع بود، بنا بر اين تكرار اين دو وصف در انتهای آیه، اشاره به تداوم آن است، يعنى خداوند اين وعده را تنها به آن گروه از ياران پیامبر می دهد كه در خط او باقى بمانند و ايمان و عمل صالح را تداوم بخشند، و گرنه كسانى كه يک روز در زمره دوستان و ياران او بودند، و روز ديگر از او جدا شدند و راهى بر خلاف آن را در پيش گرفتند، هرگز مشمول چنين وعده اى نخواهند بود.
حالا بنده از شما می پرسم:
آیا بعد از رحلت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله)، شیخین بر ایمان و عمل صالح پایدار ماندند؟!
چه کسانی ولی رسول خدا را _که به نص ایشان در غدیر خم و بسیاری جاهای دیگر، ولی مؤمنان بود_ از مقام خلافت کنار زدند؟!
چه کسانی به صورت تنها یادگار پیامبر، فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، سیلی زدند و طفل باردارش را ساقط کرد و ایشان را در اوان جوانی، به جرم دفاع از ولایت، به شهادت رساندند؟!
چه کسانی پاره تن پیامبر را آزردند؟! همان کسی که حضرت درباره اش فرمود: هر کس او را بیازارد مرا آزرده و هر کس مرا بیازارد خدا را آزرده و جایگاه چنین کسی در دوزخ است.
چه کسانی یاران مخلص امیرالمؤمنین (علیه السلام) _مانند ابوذر غفاری که پیامبر او را اهل بهشت و از راستگوترین افراد امت معرفی کرد_ را به جرم حقگویی و دفاع از اهل بیت، به منطقه بد آب و هوای ربذه تبعید کردند تا اینکه در همان جا بیمار شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد؟!
چه کسانی بعد از رحلت حضرت رسول، مردم را به بهانه های کودکانه و موذیانه، از کتابت سخنان گهربار رسول خدا (صلی الله علیه و آله) منع کردند؟! سخنانی که به فرمایش قرآن کریم، هرگز از روی هوی و هوس نیست، بلکه سخن خدای تعالاست:
وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى
إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحى (نجو/3و4)
و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى گويد
آنچه مى گويد چيزى جز وحى كه بر او نازل شده نيست
چه کسانی مشمول لعن پیامبر شدند در زمانی که در بستر بیماری بود و فرمود: لعن الله من تخلف عن جیش الاسامة!
چه کسانی وقتی پیامبر در بستر بیماری بود و قلم و دواتی طلبید تا چیزی که مایه هدایت ابدی امت باشد را در آن نگارش کنند و ولایت و وصایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به صورت مکتوب مهر و امضا نمایند، آنگاه حضرت را به هذیانگویی متهم کردند و جلسه را به هم زدند؟!
چه کسانی زمانی که امیرالمؤمنین مشغول غسل و کفن و دفن پیامبر بود و هنوز جنازه شریف حضرت روی زمین بود، رفتند در سقیفه و به طمع جیفه دنیا و کرسی ریاست، کودتای نظامی بپا کردند و بر مسند خلافت نشستند و مخالفان را بایکوت کردند؟!
چه کسانی بعد از رحلت حضرت رسول، دستان فاتح خیبر را بستند و مظلومانه او را کشانکشان به مسجد پیامبر بردند و به زور از او بیعت گرفتند؟!
.
.
.
اینها تنها یک برگ از دفتر گناهان بزرگی است که تاریخ به روشنی هر چه تمام تر، برای ما گزارش نموده و رسوایان روسیاهش را به همگان نشان داده و عذری برای کسی باقی نگذاشته است! حالا اگر کسی سرش را در لاک "نمی دانم" کرد و تمام این خطاهای بزرگ را به عذر اجتهاد و تنزیه صحابه و موهوماتی از این دست، توجیه کرد، فردای قیامت باید پاسخگو باشد و البته خداوند در کمین ستمکاران است:
به يقين پروردگار تو در كمينگاه (ستمگران) است
---------------------------------
برای توضیح بیشتر، رجوع کنید به: تفسير نمونه، ج22، ص 118 و الميزان، ج 18، ص 301
پرسش:
بر طبق این آیه 29 سوره فتح «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَي الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ...» اگر لطف کنید به سوالات زیر پاسخ دهید ممنون می شوم:
1.مراد از الذین معه در این آیه چه کسانی است؟(آیا شامل تمامی اصحاب میشود ، اگر هم نمی شود چرا؟)
2.خداوند در این ایه می گوید کسانی که صفات فوق را داشته باشند الذین معه حساب می شوند یا عکس این قضیه وجود دارد؟
3.شیخین(خلیفه اول و دوم)مشمول این آیه می شوند؟
پاسخ:
پاسخ های شما به ترتیبی که نوشته اید، چنین است:
1- استاد مکارم شیرازی در این باره می نویسد:
جمله "وَ الَّذِينَ مَعَهُ" (كسانى كه با او هستند)، مفهومش همنشين بودن و مصاحبت جسمانى با پيامبر نيست، چرا كه منافقين هم داراى چنين مصاحبتى بودند، بلكه منظور از «معه» به طور قطع همراه بودن از نظر اصول ايمان و تقوى است، بنا بر اين ما هرگز نمى توانيم از آيه فوق يک حكم كلى در باره همه معاصران و همنشينان پيامبر استفاده كنيم.(1)
2- معنای آیه روشن است. می فرماید کسانی که با پیامبر هستند، چنین صفاتی دارند و بعد برخی صفاتشان را ذکر می کند؛ از جمله آن صفات، توصیفاتی است که پیشتر در تورات و انجیل آمده بود و در آیه کریمه توضیح داده شده.
ترکیب نحوی عبارت هم، همین مطلب را بیان می کند: الذین معه، مبتدا و بقیه عبارت خبرش است؛ یعنی کسانی که با پیامبر هستند، چنین صفاتی دارند که...(2)
3- به نظرم، توجه به ادامه آیه، پاسخ شما را روشن می کند. در ادامه آیه فرمود: «... وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيماً»؛ ... كسانى از آن ها را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است.(3)
ضمير «منهم» به «الذين معه» برمى گردد، و كلمه «من» همان طور که از ظاهر آیه بر مى آيد و متبادر به ذهن هست، تبعيض را مى رساند (یعنی مِن، تبعیضیه است و نه بیانیه)؛ یعنی خداوند متعال می فرماید: من وعده مغفرت و اجر بزرگ می دهم اما نه به همه کسانی که با پیامبر بودند، بلکه به آنهایی که چنین صفتی دارند که ایمان دارند و کارهای شایسته و صالح انجام می دهند.
اوصافى كه در آغاز آيه گفته شده، ايمان و عمل صالح هم در آن جمع بود، بنا بر اين تكرار اين دو وصف در انتهای آیه، اشاره به تداوم آن است، يعنى خداوند اين وعده را تنها به آن گروه از ياران پیامبر می دهد كه در خط او باقى بمانند و ايمان و عمل صالح را تداوم بخشند، و گرنه كسانى كه يک روز در زمره دوستان و ياران او بودند، و روز ديگر از او جدا شدند و راهى بر خلاف آن را در پيش گرفتند، هرگز مشمول چنين وعده اى نخواهند بود.
ـ حالا بنده از شما می پرسم:
آیا بعد از رحلت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله)، شیخین بر ایمان و عمل صالح پایدار ماندند؟!
چه کسانی ولی رسول خدا را _که به نص ایشان در غدیر خم و بسیاری جاهای دیگر، ولی مؤمنان بود_ از مقام خلافت کنار زدند؟!
چه کسانی به صورت تنها یادگار پیامبر، فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، سیلی زدند و طفلش را ساقط کرد و ایشان را در اوان جوانی، به جرم دفاع از ولایت، به شهادت رساندند.؟!
چه کسانی پاره تن پیامبر را آزردند؟! همان کسی که حضرت درباره اش فرمود: هر کس او را بیازارد مرا آزرده و هر کس مرا بیازارد خدا را آزرده و جایگاه چنین کسی در دوزخ است.
چه کسانی یاران مخلص امیرالمؤمنین (علیه السلام) _مانند ابوذر غفاری که پیامبر او را اهل بهشت و از راستگوترین افراد امت معرفی کرد_ را به جرم حقگویی و دفاع از اهل بیت، به منطقه بد آب و هوای ربذه تبعید کردند تا این که در همان جا بیمار شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.؟!
چه کسانی بعد از رحلت حضرت رسول، مردم را به بهانه های کودکانه و موذیانه، از کتابت سخنان گهربار رسول خدا (صلی الله علیه و آله) منع کردند.؟!
سخنانی که به فرمایش قرآن کریم، هرگز از روی هوی و هوس نیست، بلکه سخن خدای تعالی است: «وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى * إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحى»؛ و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى گويد، آن چه مى گويد چيزى جز وحى كه بر او نازل شده نيست.(4)
چه کسانی مشمول لعن پیامبر شدند در زمانی که در بستر بیماری بود و فرمود: «لعن الله من تخلف عن جیش الاسامة.»
چه کسانی وقتی پیامبر در بستر بیماری بود و قلم و دواتی طلبید تا چیزی که مایه هدایت ابدی امت باشد را در آن نگارش کنند و ولایت و وصایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به صورت مکتوب مهر و امضا نمایند، آنگاه حضرت را به هذیانگویی متهم کردند و جلسه را به هم زدند.؟!
چه کسانی زمانی که امیرالمؤمنین مشغول غسل و کفن و دفن پیامبر بود و هنوز جنازه شریف حضرت روی زمین بود، رفتند در سقیفه و به طمع جیفه دنیا و کرسی ریاست، کودتای نظامی بپا کردند و بر مسند خلافت نشستند و مخالفان را بایکوت کردند.؟!
چه کسانی بعد از رحلت حضرت رسول، دستان فاتح خیبر را بستند و مظلومانه او را کشانکشان به مسجد پیامبر بردند و به زور از او بیعت گرفتند.؟!
اینها تنها یک برگ از دفتر گناهان بزرگی است که تاریخ به روشنی هر چه تمام تر، برای ما گزارش نموده و رسوایان رو سیاهش را به همگان نشان داده و عذری برای کسی باقی نگذاشته است! حالا اگر کسی سرش را در لاک "نمی دانم" کرد و تمام این خطاهای بزرگ را به عذر اجتهاد و تنزیه صحابه و موهوماتی از این دست، توجیه کرد، فردای قیامت باید پاسخگو باشد و البته خداوند در کمین ستمکاران است:«إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ»؛ به يقين پروردگار تو در كمينگاه (ستمگران) است (5) و (6)
ـــــــــــــــــــــــ
(1) تفسير نمونه، ج 22، ص 119.
(2) المیزان، ج 18، ص 299.
(3) فتح/ 29.
(4) نجم/ 3 و 4.
(5)فجر/ 14.
(6) برای توضیح بیشتر، رجوع کنید به: تفسير نمونه، ج22، ص 118 و الميزان، ج 18، ص 301.