^^^* نگارخانه معماری اسلامی ایران*^^^
تبهای اولیه
[=palatino linotype]معماری اسلامی[=palatino linotype]
شیوهای از معماری است که تحت تأثیر فرهنگ اسلامی بوجود آمده و دارای چند ویژگی است:
گستره مکانی
در گستره مکانی جهان اسلام شامل:هند و افغانستان، کشورهای آسیای میانه و قفقاز ،ایران، عراق، ترکیه،سوریه،فلسطین،مصر،تونس،الجزایر،مراکش(مغرب) و اسپانیا رواج داشتهاست.
گستره زمانی
گستره زمانی معماری جهان اسلام را میتوان از سالهای اولیه ظهور اسلام تا پیش از گستردگی عام معماری مدرن دانست. با این حال نمیتوان این گسترگی و نقش اثر گذار در معماری را در همه مناطق یکسان دانست.
با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است.
سبک خراسانی
این سبک در قرون اولین (1 تا 4 هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شدهاند.[=palatino linotype]
[=palatino linotype] ویژگیهای سبک خراسانی:[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 1. پلان مستطیل شکل[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 2. فضای شبستانی یا چهل ستونی[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 3. ساده و بیپیرایه (فاقد تزئینات)[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 4. مصالح اولیه خشت خام و آجر[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 5. فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 6. استفاده از تک منار منفک با مقطع دایرهای در شمال بنا[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 7. قوسهای بیضی، تخممرغی، ناری[=palatino linotype]
[=palatino linotype]
سبک رازی[=palatino linotype]
[=palatino linotype] سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران میباشد. که اوج آن در دورهی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. [=palatino linotype]
[=palatino linotype] 1. پلان مستطیل شکل[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 2. فضای ایوانی[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 3. مصالح اولیه آجر[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 4. ساخت ایوان (پلان ایوان مربع شکل میباشد)[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 5. استفاده از طاقهای جناقی (تیزه دار)[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 6. ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته میشده است.[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 7. ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی[=palatino linotype]
[=palatino linotype] 8. استفاده از تزئینات (گچبری، آجرکاری، گرهسازی، کاشی خشتی)
سبک آذری[=palatino linotype]
[=palatino linotype]با ورود مغولان (ایلخانی) این شیوه معماری آغاز گردید و تا زمان صفویه ادامه داشته است. چون اولین بناها درتبریز احداث گردید به سبک آذری معروف است. دورهی حکومت غازان خان را آغاز سبک آذری میدانند.[=palatino linotype]
[=palatino linotype]الف: شیوهی اول سبک آذری مربوط به دورهی ایلخانی به مرکزیت تبریز [=palatino linotype]
[=palatino linotype]ب: شیوه ی دوم سبک آذری مربوط به دورهی تیموری به مرکزیت سمرقند[=palatino linotype]
[=palatino linotype]دورهی تیموری اوج معماری سبک آذری میباشد.[=palatino linotype]
[=palatino linotype]
سبک اصفهانی:[=palatino linotype]
[=palatino linotype]به شیوهی معماری دورهی صفویه، سبک اصفهانی اطلاق میشود. چون اولین بنادر شهرهای اصفهان ساخته شده و به سبک اصفهانی معروف است. دورهی حکومت شاه عباس را عصر طلایی سبک اصفهانی میدانند.[=palatino linotype]
[=palatino linotype]
[=palatino linotype]ویژگیهای سبک اصفهانی (تزئینیترین سبک معماری ایرانی)[=palatino linotype]
[=palatino linotype]1. پلان مستطیل شکل و چند ضلعی ساده[=palatino linotype]
[=palatino linotype]2. پلان ایوانی[=palatino linotype]
[=palatino linotype]3. مصالح مرغوب و بادوام[=palatino linotype]
[=palatino linotype]4. در تزئینات بناها از کاشی خشتی، هفترنگ، مقرنس کاری، یزدیبندی، کاربندی یا رسمیبندی استفاده شده است.
[SPOILER]از اینکه زیادی تخصصی شد عذرخواهی میکنم.ادامه ش متن زیاد نداره نگران نباشید:ok:[/SPOILER][=palatino linotype]
[=Palatino Linotype]مسجد فهرج - روستای فهرج- دوازده کیلومتری شرق جاده یزد - کرمان [=Palatino Linotype]
در این روستا کهن ترین مسجد ایران که قدمت آن به قرن اول هجری می رسد، ساخته شده است. مسجد جامع فهرج، تك مناره است كه اين منار به عنوان نشانه آبادي نيز از دور نمايان است.
[=Palatino Linotype]مسجد جامع فهرج، به قرار معلوم، اصالتاً فاقد در و پنجره بوده است. تنها، نقش دو در به رنگ اخرايي به صورت فرورفته، بر ديوار شرقي مسجد باقي است كه ممكن است بياني رمزي داشته باشد.(استاد پیرنیا در کتاب سبک شناسی می نویسد این نمای درها نشانی از نقش درهای ساسانی است) [=Palatino Linotype]
برای اطلاعات بیشتر به http://www.askdin.com/thread15983-8.html مراجعه کنید.
ممنون سیده رقیه جان.:Gol:
مطالبت واقعا جالبن. مخصوصا عکسایی که گذاشتی. من این مسجدو از رو پلان میشناختم. تا حالا عکساشو ندیده بودم.
خسته نباشی.بازم ادامه بده.
فقط بیزحمت پلاناشم بذار. :ok: تشکر...
[=Palatino Linotype]مسجد تاریخانه در جنوب شرقی دامغان واقع شده و یکی از بهترین نمونههای مساجد نخستین در ایران و قدیمیترین بناهای پس از اسلام است که به سبک خراسانی ساخته شده است.. [=Palatino Linotype]تاریخ ساخت این بنا را اواسط قرن دوم هجری ذکر کرده است. آرتور پوپ، ساخته شدن این مسجد را بین سالهای 130 تا 170 هجری دانسته و محمد کریم پیرنیا تاریخ ساخت آن را حدود 150 هجری میداند. [=Palatino Linotype]مناره مسجد تاریخانه که در سال 420 هجری به مجموعه اضافه شد و دارای تزیینات آجری بسیار زیبا به شیوه سلجوقی میباشد.برای اطلاعات بیشتر به http://www.askdin.com/post177704-21.html[=Palatino Linotype]مراجعه کنید.
[=Palatino Linotype] مسجد جامع اصفهان در سال 156 هجری به گونه بومسلمی (شبستان ستوندار) ساخته شده بود و در سال 226 هجری مسجد به طور کامل ویران شده و بر ویرانه های آن مسجدی دیگر برپا داشته اند.
[=Palatino Linotype] محراب و بخش بزرگی از دیوار سوی قبله مسجد کهن با گچبری ناب و بی همتا در زیر کف شبستان جنوبی مسجد کنونی یافت شده است.
[=Palatino Linotype] در قرون پنجم و ششم مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد. در سالهای 473 ه و 481 ه گنبد های زیبایی در بخش جنوبی و شمالی مسجد(گنبد نظام الملک و تاج الملک) ساخته شد . از این پس چهار ایوانی بودن مسجد یکی از ویژگی های بنیادی مسجد سسازی در ایران شد.
[=Palatino Linotype] بقایایی که از مسجد جامع اصفهان برجا مانده است از دوره خلفای عباسی تا ازمنه دیلمیان و سلجوقیان و ایلخانیان و مظفریان را شامل می شود.که هریک در بخشی از ساختمان آن سهیم بودند. حسن بیگ آق قویونلو بخش های مهمی از این مسجد را ساخت و تزیین کرد و پادشاهان صفوی به طور عمده کار تزیین و ترمیم بنای آنرا به انجام رساندند.
[=Palatino Linotype] یکی از شگفتی های معماری ایرانی بی نظیر در دنیای اسلام و در جهان محراب گچبری الجایتو است که به تاریخ 710 ه در دوره ایلخانی در زمان سلطنت سلطان محمد خدابنده در شبستان غربی پشت صفه ی استاد توسط معمار حیدر (عمل حیدر) ساخته شده است.
سلام و درود
به به! احسنتم سرکار سیده رقیه،مگر اینکه شما به فکر بیان معماری اسلامی باشید وگرنه.....:ok:
تاپیک جالبی ست...ممنون...خسته نباشید
سپاس جناب رضوی. لطف دارید.
[=Arial Black]بر اساس آنچه در كتاب مرآه البلدان آمده است بناي اوليه مسجد جامع نايين منسوب به عمر بن عبدالعزيز خليفه ي هشتم امويان است كه دوران خلافتش از سال 99 تا 101 هجري قمري بوده است. سمت چپ منبر منبت كاري شده و در قسمت فوقاني آن كتيبه اي به تاريخ 711 هجري قمري موجود است كه قديمي ترين تاريخ ثبت شده در بنا است. كتيبه ي در چوبي مسجد تاريخ 784 هجري قمري را نشان مي دهد .
[=Arial Black] فلاري در كتاب مسجد جامع نايين ، اين مسجد را از آثار نيمه ي دوم قرن سوم هجري قمري دانسته است. او تزيينات مسجد را با تزيينات چند بناي دوره ي عباسيان مقايسه كرده و وجود اين تزيينات را نشان دهنده ي يك مرحله پيشرفت در تاريخ هنر اسلامي دانسته است. مسجد جامع نايين از معدود مساجد اوليه شبستاني است كه كمتر دستخوش تغيير و تحول شده و صورت اوليه خود را تا به امروز حفظ كرده است.
[=Palatino Linotype]مسجد جامع نیریز در شهر نیریز در استان فارس و در 220 كیلومترى جنوب شرقى شیراز واقع گردیده است. [=Palatino Linotype]قدیمىترین تاریخى كه در مسجد مىتوان یافت و از گذشته بهجاى مانده، سال 363 هجرى است. سال مذكور، تاریخ ساخت محراب اول است[=Palatino Linotype].
[=Palatino Linotype]براساس كتیبههایى كه بر دیوارههاى داخلى سمت راست و چپ طاق بزرگمحراب نوشته شده، محراب در دورانهاى مختلفى مورد تعمیر و بازسازى قرار گرفته است. تاریخ اول سال 363 هجرى كه مربوط به دوره عضدالدوله دیلمى است و تاریخ 460 هجرى كه مربوط به تعمیرات دوره سلجوقیان، یعنى دوره سلطنت آلبارسلان سلجوقى است و تاریخ سوم تا سقف 560 هجرى مربوط به تعمیرات مسجد در دوره سلطنت ایلارسلان خوارزمشاهى است و چهارمین تاریخ چنین خوانده مىشود: «امرالمولى عماد الملك دنیا و الدین و للّه عزه نصره فى جمادى الثانى». از آنجا كه نوشته آن مجاور زمین بوده، بههنگام تعمیرات صدمه دیده و عدد سال آن از بین رفته است و بهجاى آن نقوش هندسى ترسیم شده است.
مسجد جامع اردستان بنایی تاریخی در شهر اردستان واقع در شمال استان اصفهان است. تاریخچه ساخت مسجد جامع اردستان را میتوان به سه دوره تقسیم کرد:
دوره نخست- قرن سوم ه. ق ‚مسجد به صورت گنبدی ساخته شد
دوره دوم- در قرن سوم وچهارم ه. ق از صورت گنبدی به مسجدی کوشک مانند تبدیل شد
دوره سوم - در قرن ششم ه. ق در عهد سلجو قیان مسجد ویران و به صورت چهار ایوانی بنا شدهاست.
[=Palatino Linotype]بر اساس روایتهای تاریخی این مسجد به دستور هارون الرشید در سال 192 هـ .ق ساخته شده و به روایتی دیگر به دستور هارونالرشید، قاضی ابوالحسن محمد بن یحیی بن زکریا و صاحب ابی العباس بن سریح ساخته شده که بعدها به «طاق هارونی» معروف گردید. و در سال 393 هـ توسط ابواحمد کسائی و ساوة منادی مورد تعمیر و مرمت قرار گرفت .
[=Palatino Linotype] در سال 413 هـ . به فرمان سالار ابراهیم مرزبان طبقات صحن بزرگ، دوباره ساخته شد و در سال 509 هـ .ق امیر زاهد خمار تاش بن عبدالله عبادی ساختمان مقصوره بزرگ و گنبد و صحن و مدرسه و خانقاه و چاه خانه مسجد را ساخت و در سال 548 هـ . ملک مظفرالدین الب ارغون بن تعش سراچه جداگانه دیگری رو به قبله بنا کرد که در آن، مجلس تفسیر و حدیث برگزار میشد و سرانجام در دوره صفویه بخشهای وسیعی به این مسجد از جمله ایوانها، منارهها و رواقها افزوده شد.(اطلاعات بیشتر http://www.askdin.com/thread15983-3.html[=Palatino Linotype] )
تاريخ اين مسجد به عصر سلجوقيان باز مي گردد. وقتي قرار شد در زواره مسجد جامعي بنا نمايند. بناي گنبدي شکل اردستان را سرمشق قرار دادند لکن چون در ظرف اين مدت نمونه تازه اي از مسجد پيدا شده بود به همين دليل مسجد جامع زواره به مسجدي چهار ايواني تبديل گرديد. و مسجد اردستان که هنوز نو اما اسلوبش بر خلاف معمول زمان بود به سبک آن روز تغيير شکل يافت و به پيروي از مسجد زواره از سال 553 تا 555 ه.ق به مسجد چهار ايواني تبديل يافت.
مسجد جامع عتیق کهنترین و نخستین مسجد شیراز است که به آن مسجد جمعه، مسجد الاقصی، مسجد آدینه و مسجد جامع هم میگویند. این مسجد یکی از عجیبترین مساجد است که بنای زیرین آنرا متعلق به قبل از اسلام می دانند. این مسجد در شرق حرم شاهچراغ قرار گرفته و از داخل حیاط شاهچراغ و از طریق بازار نوساز، راهی به آن وجود دارد. گفته میشود این مسجد در دوره بیست ساله سلطنت عمرولیث صفاری در سال ۲۸۱ هـ .ق ساخته شده است. در طی هزار سال اخیر این مسجد چندین بار، از جمله در زمان اتابکان، در زمان سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ گورکانی، در دوره صفویه و در سال ۱۳۱۵ توسط عدهای از مردم و با همکاری اداره باستانشناسی تعمیر و بازسازی شده است.
[="]اين مقبره مربوط به ارسلان جاذب والي و سپهسالار توس و يكي از دو سردار سلطان محمود غزنوي است كه در مدخل جنوبي دشت توس در محل سنگ بست رباطي بنا نهاد و گور خود را نيز در ميان آن رباط ساخت. وي در سالهاي 419 تا 420 ه. ق وفات يافت و در همان مكان به خاك سپرده شد اين بنا از آثار ارزشمند قرون اوليه اسلام در خراسان است كه به صورت چهار طاقي تبديل به هشت ضلعي بر فراز آن قرار گرفته است. فضاي داخلي آن با رنگ هاي مختلف و نقوش هندسي، كتيبه كوفي و گچبري و آجر چيني خفته و راسته بنا و خط كوفي معقلي زير گنبد و تكرار كلمه محدود در آن از ويژگيهاي اين بنا است. به فاصله كمي از اين مقبره ميل اياز قرار دارد
از مهمترین بناهایی که در حدود ۳۰۰ هجری در بخارا ساخته شده آرامگاه امیر اسماعیل سامانی ست.
بنا یی چهارگوش ۱۰ در ۱۰ متر با گنبد نیم کرهای.گنبد بر فراز اتاق چهار گوشی به کمک کنج استوار شده که قابل مقایسه با شیوه گنبدسازی در دوره پارتی و ساسانی است و سبک آن شباهت زیادی به آتشکدههای ساسانی دارد. آجر کاری آن متنوع واز طرحهای گوناگون آجرکاری استفاده کرده اند.این آرامگاه قدیمی ترین مقبره تاریخ دار مربوط به معماری ایرانی است این تک بنا سرشار از آجرهای متنوع است که مانند حصیر به هم بافته شده و گنبد آن شبیه به گنبد های ساسانی است این بناها معمولا منفرد و تک بنا هستند و منحصرا از گنبد و فضای زیر گنبد که محل قبرمتوفی است تشکیل شده و الحاقات دیگری به بنا متصل نیست.
مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مسجد که در کتابهای تاریخی از آن بهعنوان «جامع کبیری نیز نام برده شده، از ابتدای تأسیس مسجد جامع شهر تبریز بوده و بازار ، گرداگرد آن شکل گرفتهاست.مسجد جامع تبریز مربوط به دوره سلجوقیان تا دوره قاجار است و در تبریز ، خیابان شهید مطهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۷۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدیمیترین بخش آن شبستان وسیعی است از تاق و گنبدهایی برفراز ستونهای هشتگوش آجری که زینتبخش آن گچبریهای ظریف و هنرمندانهٔ دورهٔ روادیان (مقارن سلجوقیان) است. مسجد جامع در دورهٔ ایلخانان مغول موردتوجه و تعمیر بوده و بخشهایی به آن افزوده شدهاست. محراب رفیع گچبری شده، یادگار آن دوره میباشد.
مسجد جامع یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه است و در خیابان اقبال قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است. برخی از محققین معتقدند این بنا ابتدا آتشکده بود و بعد از تسلط مسلمین ویران شد و سپس در قرن ششم هـ . ق بر روی آن مسجدی ساخته شد.
تاریخ تجدید بنای این مسجد معلوم نیست، دوره دوم معماری مسجد مربوط به دوره ایلخانیان است و محراب آن در تاریخ 676 هـ.ق ساخته شده است. شبستان مسجد نیز در دوره صفویه به مسجد اضافه گردیده است.
به نام خدا
عرض سلام وادب و احترام
از این همه اطلاعات و توضیحات سرکار سیده رقیه حظ فراوان بردیم
انشاءالله همیشه موفق باشید
مرتبط:
http://www.askdin.com/thread27761.html
از این همه اطلاعات و توضیحات سرکار سیده رقیه حظ فراوان بردیم
بعد از اتمام کار تاپیک این قول را میدیدم که کار به صورت نرم افزار ارائه بشود:ok:
مسجد جامع تون، که امروزه بیشتر مسجد جامع قدیم نامیده میشود، از جمله نقاط دیدنی شهر فردوس در شهرستان بیرجند میباشد که در جنوب غربی شهر قرار دارد.
مسجد جامع تون متعلق به دوره سلجوقیان بودهاست و نخستین باری که از آن در کتب تاریخی یاد شده، در احسنالتقاسم مقدسی متعلق به نیمهٔ دوم سده چهارم هجری است.
مسجدی که امروزه به یادگار مانده، از مساجد دو ایوانی سبک خراسانی است که ایوان شرقی و پایاب مسجد در زلزلهای مهیب در اوایل دوره صفویه فرو ریخته و به جز ایوان قبله و گنبدخانههای طرفین آن، سه ضلع دیگر در دوره صفوی با کمی عقبنشینی از هر ضلع، مجدداً بازسازی شدهاند.
بقعه دوازده امام در سال 429 قمری ساخته شده و از جمله آثار دوره سلجوقی است. این بقعه در محله فهادان شهر یزد قرار دارد.
این بقعه که قدیمیترین بنای موجود در شهر یزد است از لحاظ معماری و گنبد آجری آن در زمره شاهکارهای هنر معماری دوره سلجوقی به شمار میآید.
بدنه گنبد یک 4 ضلعی است که به 8 ضلعی تبدیل میشود و گنبد روی 8 ضلعی قرار دارد.
پوشش سقف بقعه از داخل گچبری ساده است و دور تا دور آن با کتیبه کوفی رنگی تزیین شده است. این کتیبه به لحاظ طرح و نقش از اهمیت خاصی برخوردار است. در چهار گوشه بنا، گوشوارهها و داخل آنها درگاهیهایی قرار دارد. نور این بقعه به وسیله پنجرههایی که در چهار طرف آن تعبیه شده، تامین میشود.
وجود محراب در این بنا نیز نشانه مسجدی است که در قرون دوم و سوم در این مکان بنا شده بود.
اين بنا در خيابان جعفري شهر بروجرد واقع شده است . مسجد جامع بروجرد يكي ازكهن ترين مساجد غرب ايران است . بخش قديمي اين بنا،شبستان جنوبي و گنبد آن است كه همانند چهارطاقی هاي زمان ساسانيان مي باشد . نقشه مسجد از نوع يك ايواني است واز يك قسمت وسط به ابعاد10×10و دوقسمت طرفين به ابعاد20×10مترتشكيل شده است ارتفاع گنبد آن كه در وسط بنا ايجادشده تا كف مسجد نزديك به20 متر است. و زمان ساخت آن به عهد سلجوقي برمي گردد. براساس كتيبه هاي موجود اين مسجد در زمان شاهان صفوي ، در سالهاي 1022 هجري 1023 هجري ، 1091 هجري و سرانجام در سال 1209 هجري تعميرومرمت شده است مسجد داراي تزئينات آجري و كاشيكاري بوده است كه در طول زمان و براثر عوامل طبيعي چون زلزله تخريب شده اند . مواد و مصالح آن از آجر ، كاشي ، ملات است.
ساختمان مسجد جامع ورامین در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده (الجایتو) که یکی از معروفترین ایلخانان مغول است آغاز شد.
مسجد جامع ورامین، مستطیلی است به طول حدود 66متر و عرض تقریبا 43 متر. در ساختمان آن از آجر استفاده شده. این آجرها در قسمتهای مختلف به شکلهای مختلف کنار هم قرار گرفتهاند و جنبة تزئینی دارند.
مسجد جامع ورامین یک بنای چهار ایوانی است. ساخت مسجد در سال726 تمام شده. در آن سال الجایتو زنده نبود. دوران، دورانِ حکومت ایلخانی دیگر، به نام ابوسعید بهادر بود.
مسجد جامع ورامین یک بار در سال815 هجری به دستور شاهرخ تیموری مرمت شد اما شدت تخریب در آن بسیار بالا بوده است.