جمع بندی چرا دختر رحمته پسر نعمته؟
تبهای اولیه
سلام
با اینکه هم پسر و هم دختر، هردو از آثار لطف و رحمت الهی هستند
اما چرا در روایات و احادیث از فرزند دختر به عنوان رحمت و از فرزند پسر به عنوان نعمت یاد شده است؟
width: 700 | align: center |
---|---|
[TD="align: center"]با نام و یاد دوست | |
[/TD] | |
[TD="align: center"][/TD] | |
کارشناس بحث: استاد تذکره | |
[TD][/TD] | |
پرسش:
با این که هم پسر و هم دختر، هردو از آثار لطف و رحمت الهی هستند ، اما چرا در روایات و احادیث از فرزند دختر به عنوان رحمت و از فرزند پسر به عنوان نعمت یاد شده است؟
پاسخ:
حسنه بودن دختران و نعمت بودن پسران موضوعی است که با عبارات مختلف در روایات ما آمده است. حتی اگر برخی از این روایات از نظر سند چندان قوی و مورد اعتماد نباشند، ولی با توجه به کثرت این دست از روایات، نوعی تواتر معنوی از آنها استفاده میشود.
آنچه در مورد این دست از روایات میتوان گفت؛ این است که این تعابیر با توجه به شرایط زمانی که دختران دارای چندان جایگاهی در میان اعراب، به ویژه اعراب جاهلی نبودند صادر شده است، تا به آنها اعلام کند دختران، هدیه الهی هستند و با آنها متناسب با شأن آنان برخورد کنید؛ و خداوند در قبال آنها فقط پاداش میدهد، اما پسران نعمتند که باید نسبت به آن پاسخگو باشید. جامعهای که وقتی به پیامبرش(صلی الله علیه و آله و سلم) مژده حضرت فاطمه(سلام الله علیها) داده شد، ناخرسندی در چهره اصحابش نمایان میشود. اینجا است که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به آنان میفرماید چه شده است شما را؛ چرا چهرهها دگرگون شده است؟! دختر گل معطّری است که آنرا میبویم و روزیش هم با خداوند است.(1)
از لحن این روایات این چنین فهمیده میشود که فرزندان پسر برای مردم، نوعی پشتوانه اقتصادی به شمار آمده و دختران از نگاه آنها تنها نیروی مصرف کننده بودند؛ لذا تعبیر به سؤال از نعمت میتواند به همین جنبه نظر داشته باشد که ای مردم این نعمتی که خداوند به شما داده و از او در جنبههای مالی و اقتصادی استفاده میکنید، فردا باید پاسخگو باشید.
نعمت از آثار لطف الهی مانند رویش دانه از زمین با زحمات طاقت فرسای کشاورز که بدون لطف الهی میسر نمی شود، است. ولی رحمت، خود لطف سرشار الهی است مانند بارش باران و از طرف دیگر هر نعمتی را شکری واجب است و درباره وجوب شکر نعمت همین بس که سریع ترین عقوبتی که انسان را گرفتار می کند عقوبت کفران نعمت است اما رحمت منشا حسنة است، حسنه ثواب دارد در حالی که از نعمت حساب می کشند.
در پایان اصل این روایتی که شما به آن اشاره کردید و در کتب مختلف وجود دارد را ذکر می کنم :
وَ عَنْهُ عَنْ بَعْضِ مَنْ رَوَاهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الرَّحِيمِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ:الْبَنَاتُ حَسَنَاتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ فَإِنَّمَا يُثَابُ عَلَى الْحَسَنَاتِ وَ يُسْأَلُ عَنِ النِّعْمَةِ.(2)
__________________
پی نوشت ها :
1.العروسى الحویزى، عبد على بن جمعة، تفسیر نور الثقلین، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 3، ص 61، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، 1415ق.
2.محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی،كافي (ط - الإسلامية)، ج6، باب فضل البنات ، ص 7