چيزهايي كه نمي گذارند حقيقت را ببينيم!
تبهای اولیه
1ـ هوای نفس
«و به هنگا میکه گفته شود که وعده خدا حق است و درباره قیامت تردیدى وجود ندارد گفتید، نمیدانیم قیامت چیست و جز گمانى نداریم و ما را (درباره آن) علم و یقینى نیست.»(سوره جاثیه/ 32) او علمیرا دنبال میکند که فقط در خدمت هواى نفس و اشباع تمایلات مادّى باشد و در غیراین صورت، رنج تحصیل علم را نه تنها تحمّل نخواهد کرد؛ بلکه، اگر علمی برخلاف مقتضیات هواى نفس باشد و جلوى خواستههاى نفسانى او را بگیرد مورد انکار او قرار خواهد گرفت. خداوند در یکى از آیات قرآن میفرماید:
«از روى ظلم و برترىطلبى آن را انکار میکنند درحالى که بر آن یقین دارند( نمل/ 14)»،انگیزه برترىطلبى و تجاوز به دیگران منشأ میشود تا به دنبال علم یقینى نروند و حتى اگر زمینهاش هم فراهم شده انکارش کنند.
بنابراین، هواى نفس یکى از آفات روانى است که انسان را از جستوجوى حقیقت و تحصیل علم قطعى باز میدارد.
همان گونه كه اندام جسمانی انسان بهوسیله غذا و ورزش قابل پرورش است، قوای فكری نیز قابل رشد هستند. از راه سوالكردن و دقت در علل موجود در عالم كه تاكنون برایتان عادی و جزء این گونه باید باشد بود، میتوانید به پرورش فكر و حس كنجكاوی بپردازید. یافتن پاسخ هر سوالی نیازمند مطالعه، تحقیق، تفكر و اندیشه است. با این روش پس از مدتی ملاحظه خواهید كرد كه توانایی پرسیدن و فرهنگ سوال كردن در شما ایجاد شده و حس حقیقتجویی و كنجكاوی در شما كاملاً به صورت فعال در آمده است
2-تقلید
آفت دیگر تحصیل علم قطعى «تقلید» است. قرآن بهشدّت تقلید بىدلیل را محکوم کرده چنانکه پیروى از هوی و هوس و نرفتن بهدنبال درک حقایق را نادرست میداند، انسان هایی که در هر زمینهای دیگران را بدون تحقیق و مطالعه مقتدای خود میکنند و از عقل خود کوچکترن بهرهای نمیبرند باید بدانند بابت تمامی افکار و اعتقاداتشان مواخذه خواهند شد و "تقلید" نمیتواند دلیل موجهی برای آنان باشد.
3- علم بیفایده
آفت و یا رذیلت دیگر آن است که معلوماتى را که به نحوى یا براى دنیا و یا براى آخرتش مفیدند رهاکرده و به سراغ چیزى برود که به دردش نمیخورد نه براى زندگى دنیوىاش مفید است و نه براى آخرتش. در این صورت، کار او لغو و بیهوده است و آیاتى که کار لغو را مورد مذمّت قرار دادهاند شامل این کار نیز که مصداقى از کارهاى لغو است میباشد. چگونه میتوان حس حقیقتجویی و كنجكاوی را در خود پرورش داد؟حقیقتجویی و كنجكاوی یكی از گرایشهای فطری انسان است. نشانه وجود آن نیز عبارتند از: گرایش به خیر و اخلاق، ابداع و خلاقیت، عشق و پرستش و زیبادوستی.علوم و فنون و صنایع بدیعه است كه انسان در طول تاریخ حیات خود به آنها دست یازیده و پرورششان داده است.
اصولاً خاصیت علم این است كه به این گرایش انسان پاسخ میدهد و آن را اقناع میسازد.
اما برای رشد این حس راههای فراوانی وجود دارد. از آیات و روایات برمیآید كه خاصیت دانشدوستی را خداوند به انسان القا كرده است: «همه[معانى] نامها را به آدم آموخت سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود (سوره بقره، آیه 31) و فرمود: «... از اسامیاینها به من خبر دهید.» امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه میفرمایند: و من آن جاهلی هستم كه تو علمش آموختی و تعلیمش دادی. پس حال كه واضح گشت منبع تعلیم علم، پروردگار است، میتوان گفت كه اولین راه پرورش حس حقیقتجویی، درخواست علم از این منبع است و خداوند به پیامبرش فرمود: بگو پروردگارا! علم مرا زیاد کن.(طه، آیه 14)
http://armandaily.ir/?News_Id=14453