گناهان مختلف و عقاب و مجازات انها (برگرفته از کتاب شریف عقاب الاعمال)
تبهای اولیه
چندی پیش یکی از دوستان طی نامه ای از من درخواست کرده بود که راجع به مجازات و کیفر گناهان در روایات معصومین - روحی لهم فداه- بنویسم و فرمود که این مسائله جای بسی کاوش دارد.
بنده - نطر به کتاب های روایی و برسی های مهم آن- سودمند ترین کتاب در این زمینه کتاب شریف «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» را به ایشان معرفی کرده و عرض کردم که موضوعی ایجاد نموده و در آن از کتاب عقاب الاعمال کیفر گناهان مختلف را می اورم که ان شاءالله مورد توجه قرار بگیرد و بر تقوای ما بیافزاید .
در این موضوع به کتاب ثواب الاعمال نپرداخته شده بلکه فقط به کتاب عقاب الاعمال(که البته همیشه باهم چاپ می شوند) پرداختم. در ضمن ترجمه ی این کتاب به تعدد انجام شده و به راحتی در بازار پیدا میشود.
حال من برای انکه شما با این کتاب شریف بیشتر اشنا بشوید اندکی از این کتاب برای شما می گویم:
مؤلف
شيخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى( 305- 381 هجرى).
مؤلف اين كتاب، از چهرههاى برجسته فقها و روات شيعه در قرن چهارم هجرى است.
موضوع
شيخ صدوق در كتاب ثواب الأعمال روايات فراوانى را در بيان اعمال پسنديده و ناپسند و پاداش اعمال نيك و مجازات اعمال بد انسان آورده است.
همچنين وى در اين كتاب رواياتى از ائمه معصومين عليهم السلام درباره اعمال خيرى كه خداوند بر آن وعده پاداش داده و اعمال شرّى كه خداوند بر آنها وعده عذاب و عقاب داده آورده است.
اعتبار
كتاب ثواب الأعمال مانند ديگر كتابهاى شيخ صدوق پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مىآيد.
روايات اين كتاب نيز در بسيارى از مجموعههاى روايى بزرگ شيعه مانند: كتب اربعه، بحار الانوار و وسايل الشيعه نقل شده و به آنها استناد شده است.
ارزش كتاب
كتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال دائرة المعارف بزرگى از معارف اسلامى و احكام حلال و حرام مىباشد و هيچ فقيه دانشمند و يا اديب نامآورى از آن بىنياز نيست.
اين كتاب داراى مطالب مفيد و مباحث ارزشمندى است و از جمله روايات نفيس اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به شمار مىآيد.
انگيزه نگارش
شيخ صدوق درباره انگيزه نگارش اين كتاب مىفرمايد:
« امرى كه موجب گشت اين كتاب را به رشته تحرير درآورم روايتى بود از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله كه مىفرمايد:«راهنما بر انجام عمل نيك مانند انجام دهنده آن است»، و آن را«ثواب الأعمال» نام نهادم به اميد آنكه خداوند مرا از پاداش آن محروم نفرمايد و به جز اميد به پاداش الهى و خوشنودى خداوند سبحان چيز ديگرى مقصود من نبوده است».
سخن علامه مجلسى علامه مجلسى مىفرمايد:« كتابهاى شيخ صدوق در شهرت در حدّ كتب اربعه مىباشد و در اجازات روايى ما از مشايخ بزرگ شيعه موجود است و بسيارى از علما و فقهاى شيعه از آن روايت نقل كرده و به لطف خداوند نسخههاى قديمى و تصحيح شدهاى از آن در اختيار ما مىباشد».
تعداد احاديث
كتاب ثواب الأعمال شامل 788 حديث است كه در ضمن 389 عنوان آمدهاند.
و كتاب عقاب الأعمال نيز شامل 331 حديث است كه در ضمن 131 عنوان آمدهاند.
عناوين كتاب
كتاب ثواب الاعمال شامل موضوعاتى مانند:
ثواب گفتن لا اله الا الله، رفتن به مسجد، تفكر، زيارت پيامبر و ائمه، حفظ قرآن، توبه، عمل به علم، شاد كردن دل برادر مؤمن و ثواب جهاد در راه خدا مىباشد.
كتاب عقاب الاعمال نيز شامل موضوعاتى مانند:
مجازات كسى كه در انجام فرامين الهى سستى به خود راه دهد، قسم دروغ، زكات ندادن، اذيت مؤمن، قطع رحم، حاكم ستمگر و مجازات ترك امر به معروف و نهى از منكر مىباشد.
نسخههاى خطى
1- نسخهاى در كتابخانه سيد جلال الدين ارموى مشهور به محدث ارموى، كه تاريخ نگارش آن 1056 هجرى و به خط محمد تقى شيرازى ابن نظام الدين بن محمود انصارى مىباشد.
2- نسخهاى در كتابخانه سيد جلال الدين ارموى، كه تاريخ نگارش آن 1069 هجرى و به خط محمد مؤمن ابهرى است
ابو عبيده حذّاء گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: در كتاب علىّ عليه السّلام است كه سه خصلت است كه دارندگان آن نميرند تا مجازات و وبال آن را در دنيا ببينند: ستمكارى، قطع رحم، قسم بدروغ كه با خدا بدان مبارزه شود.
آن كسى را كه زناكار باشد.
(1) 1- محمّد بن مروان گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود: سه كس در قيامت معذّب خواهند بود: آنكه صورت حيوانى رسم كند او را شكنجه كنند تا در آن روح دمد، و اين كار البتّه از او ساخته نشود، و آنكه بدروغ خوابى بسازد و نقل كند او را زجر كنند تا ميان دو حبّه جو گره زند، و اين كار را هرگز نتواند كرد، و آن كس كه بسخن قومى گوش فرا دهد و آنان بدان راضى نباشند، در گوش وى آنك كه سرب مذاب باشد خواهند ريخت.
(2) 1- جعفر جعفرى گويد: امام صادق از پدرش عليهما السّلام نقل كرد كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم فرموده است: هر كس گناهى كند و خندان باشد بدوزخ رود در حالى كه گريان باشد.
سكونى گويد: امام صادق از پدرانش عليهم السّلام از امير مؤمنان علىّ عليه السّلام
فرمود اينكه زن بخواهد بآرايشگاهها و عروسيها و مجالس فاتحه برود و لباسهاى بدن نما بپوشد و مرد با او موافقت كند.
«لتنقل الرّحم»
هر آينه بچهدان را دگرگون سازد، گويد: پرسيدم مرادتان از دگرگونى بچهدان چيست؟ فرمود يعنى عقيم و نازا خواهد ساخت.
معلّى بن خنيس گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: اى معلّى اگر بندهاى يك صد سال در ميان ركن و مقام خدا را عبادت كند بروزه گرفتن روزها و راز و نياز شبها آنقدر كه از شدّت پيرى ابروانش روى چشمانش را فرا گيرد، و استخوانهاى گردنش در سينهاش فرو رود امّا در شناخت حقّ ما جاهل باشد و امامت ما را نشناسد هرگز ثوابى براى او نخواهد بود.
باشد هيچ گونه بهرهاى از عبادات خويش نخواهد برد.
محمّد بن حسن بن علىّ عليهما السّلام از پدرش از جدّش امير مؤمنان عليه السّلام روايت كرده كه آن حضرت مكرّر ميفرمود: مكر (يعنى نيرنگ)، و خديعه (يعنى فريب دادن مردم) هر دو در آتش است.
(2) 1- علىّ بن غالب بيك واسطه از امام صادق عليه السّلام نقل كرده كه فرمود:
شخص بىباك در خونريزى، و شرابخوار، و سخن چين ببهشت نخواهد رفت.
- زيد بن علىّ از پدرش امام زين العابدين عليه السّلام از جدّش حسين عليه السّلام روايت كرده كه امير مؤمنان عليه السّلام فرمود: بهشت بر سه كس حرام باشد: سخنچين، و خونريز- يا فتنهجو و دروغزن-، سوّم شرابخوار.
(1) 3- على بن جعفر عليه السّلام از برادرش موسى بن جعفر عليهما السّلام روايت كرده كه فرمود: بهشت بر سه كس حرام گشته: سخن چين، و شرابخوار، و ديّوث (يعنى بىناموس و بىعفّت) كه فاجر و نابكار است.
صفوان جمّال گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: فرشتگان حقّ مردى از نيكوكاران را در قبر بر نشاندند و گفتند اى فلان (بفرمان خدا) ما تو را يك صد تازيانه بايد بزنيم، مرد گفت: من طاقت آن را ندارم، فرشتگان مرتّب كاهش دادند و او ميگفت نتوانم تا بيك تازيانه رسيد و گفتند: ديگر چارهاى نيست و از اين كمتر نخواهد شد، مرد پرسيد آخر اين عذاب براى چه بر من روا ميداريد؟ گفتند:
(1) 1- محمّد بن أحمد بن يحيى بسند مرفوع از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه فرمود: هر كس در سفر نمازهاى چهار ركعتى خود را عمدا تمام بخواند من بسوى خدا از او بيزارم. (يعنى شفاعت او را نخواهم كرد، يا ميگويم خداوندا من از او بيزارم).
(2) 1- سكونى گويد: جعفر بن محمّد از پدرانش عليهم السّلام روايت كرد كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم فرمود: هر كس قرآن را قراءت كند و آن را سبب روزى خويش قرار دهد
روز قيامت بيايد در حالى كه صورتش استخوانى باشد كه در آن گوشت نيست (كنايه از اينكه با بىآبروئى وارد محشر شود).
مالك بن حصين سلولى گويد: ابو عبد اللَّه امام صادق عليه السّلام فرمود: هيچ بندهاى با عدم احتياج سؤال نكند جز آنكه خداوند او را محتاج كند بآن حاجت پيش از مرگ (يعنى از دنيا بيرون نرود تا محتاج شود) و آتش دوزخ بر او لازم و حتمى گرداند.
عنبسة بن مصعب گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كس با داشتن قوت و غذاى سه روز دريوزگى و گدائى كند پروردگار متعال را ملاقات كند در روزى كه با جزاى او روبرو مىشود در حالى كه رويش استخوانى بىگوشت باشد.
ابو خديجه سالم بن مكرم گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: دروغ بستن بخداوند عزّ و جلّ و بر رسولش صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم و بر اوصياء او عليهم السّلام از گناهان كبيره است، و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم فرموده: هر كس بر من ببندد چيزى را كه من نگفتهام پس بايد جايگاه خود را در آتش بگزيند و يا مهيّا و آماده سازد.
كيفر زنى كه براى غير شوهرش خود را بيارايد و از خانه بيرون رود
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم فرموده است: هر آن زنى كه
خود را بعطر خوشبو كند و از خانه شوهر خودبيرون رود، پيوسته او را
لعن كنند تا بخانه باز گردد هر وقت كه بازگشت (يعنى هر چه
طول بكشد بيشتر لعن شود).
كيفر زنى كه براى غير شوهرش خود را بيارايد و از خانه بيرون رود
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم فرموده است: هر آن زنى كه
خود را بعطر خوشبو كند و از خانه شوهر خودبيرون رود، پيوسته او را
لعن كنند تا بخانه باز گردد هر وقت كه بازگشت (يعنى هر چه
طول بكشد بيشتر لعن شود).
ابو بصير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: بيشتر عذاب قبر از پرهيز نكردن از ترشّح بول است.