جمع بندی صحت و اعتبار زیارت ناحیه مقدسه

تب‌های اولیه

13 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
صحت و اعتبار زیارت ناحیه مقدسه

با سلام و عرض ادب و احترام

میخواستم بپرسم زیارت ناحیه مقدسه از لسان مبارک امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) معتبر و صحیح است ؟

سند آن چگونه است ؟

چه کسی نقل کرده که امام زمان عج این زیارت را بیان فرموده اند ؟

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد تذکره

[=arial]آنچه در مورد سند زیارت ناحیه مقدسه می‌توان گفت این است که این زیارت در برخی از کتاب‌ها مانند «مزار کبیر» ابن مشهدی به امام زمان (عج) منسوب شده است و وضعیت آن نیز مانند بسیاری از دیگر توقیعات است که مباحث سندی متداول در احادیث مسلسل در آن چندان جایگاهی ندارند.
لذا زیارت نا حیه مقدسه که در بسیاری از کتب مزار همچون مزار شیخ مفید مزار مشهدی واقبال سید ودیگر کتب دعا و زیارت آمده است زيارت ناحيه مقدسه بنا به آنچه در اقبال الاعمال سيد بن طاووس آمده است از طرف امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف، به صورت توقيع «نامه» به دست محمد بن غالب اصفهاني بيرون آمده است.
البته مرحوم مجلسي نظر به اين كه در سند اين روايت تاريخ صدور توقيع سال 252 آمده است و اين تاريخ چهار سال قبل از ولادت آن حضرت خواهد بود دو احتمال را مطرح كرده است. احتمال اول اينكه در ثبت تاريخ اشتباه رخ داده باشد.
و احتمال دوم اين كه اين زيارت از جانب حضرت عسكري عليه السلام باشد. ولي معروف همان است كه اين زيارت از جانب امام زمان عليه السلام مي باشد و معمولا واژه «ناحيه» براي آن حضرت به كار مي رود. بر مبانی قاعده ای که مفاد آن سخت گیری نکردن در ادله مستحبات ومکروهات است سخت گیری سندی صورت نمی گیرد بنا بر این زیارت نا حیه نزد علمای شیعه معتبر بوده هر چند ممکن است از نظر سندی دارای سندی قوی نباشد .

برخی در محتوای این زیارت اشکال می کنند که چطور اهل بیت در میان نامحرمان موهای خویش را پریشان کرده اند که عبارت «خرجن من الخدور ناشرات الشعور»(1) که ناظر به این مساله است
اما در دفاع از اعتبار این زیارت و پاسخ به این سوال عرض می کنیم که این مساله پریشانی موها به تنهایی نمی‌تواند دلیلی بر نپذیرفتن این زیارت باشد، چون چند تفسیر و توجیه می‌توان برای این اتفاق بیان کرد:
1. خارج شدن بانوان حرم از خیمه‌ها با موهای پریشان، ملازم با نگاه نامحرمان به آنها نیست؛ زیرا
اولاً: بین خود خیمه‌ها فاصله و موانع وجود داشت.
ثانیاً: بین خیمه تا میدان جنگ فاصله زیاد بوده است.
2. احتمال دارد این جمله مربوط به اکثریت بانوان باشد نه همهٔ آنها؛ زیرا معلوم نیست بانوانی؛ مانند حضرت زینب و حضرت سکینه(س) نیز موهای خود را پریشان کرده باشند.
3. ممکن است این حالت، خارج از اختیار آنان بوده و شدت مصیبت به اندازه‌ای بود که این خروج از اختیار را - دست کم در بانوانی غیر از زینب و سکینه و ...- توجیه کند.
نباید با این موضوع چندان متعصبانه برخورد کرد. حجاب در مواقع اختیاری است و این واکنش‌های غیر اختیاری نشان از بی‌حجابی نبوده و در تاریخ نیز بارها (حتی در حضور معصومان) اتفاق افتاده است. اما توبیخی متوجه این بانوان نبوده، بلکه مورد دلجویی آنان نیز قرار گرفتند.


[/HR] 1. ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الكبير، محقق، مصحح، قيومى اصفهانى، جواد، ص 504، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1419ق.‏

تذکره;593176 نوشت:
نباید با این موضوع چندان متعصبانه برخورد کرد. حجاب در مواقع اختیاری است و این واکنش‌های غیر اختیاری نشان از بی‌حجابی نبوده و در تاریخ نیز بارها (حتی در حضور معصومان) اتفاق افتاده است. اما توبیخی متوجه این بانوان نبوده، بلکه مورد دلجویی آنان نیز قرار گرفتند.

سلام و عرض ادب
موضوع برام جالب شد
لطفا مورد اول رو بیشتر توضیح بدین، و چند مثال هم برای مورد دوم بیارین

سلام

منظور اين است كه در زير حجاب و چادر، گيسوان پريشان بوده، نه اين كه مكشوف باشد.

ولي چه جلب، چند روزي هست كه در مورد سند اين روايت دارم كار مي كنم الان ديدم اين لينك امد، دوستان اگر علاقه داشتند بفرمايد در مورد ان ما هم ببحثيم

IVI.@.H.D.I;592373 نوشت:
سند آن چگونه است ؟

دو نكته قابل توجه است اولا اينكه اين زيارت بحث فقهي و اعتقادي نيست كه نياز به بررسي سندي داشته باشد لذا نامه طبق قائده تسامح ادله سنن فقهاي شيعه قابل احتجاج هست

دوم اينكه انچه سيد ابن طاووس براي سند اين روايت ذكر كرده ضعيف است اما اين ضعف به تنهايي ارزش ندارد زيرا طبق قرائن موجود زيارت نامه صحيح مي باشد چون اين زيارت نامه را سه تا از كبار محدثين شيعه مانند، شيخ مفيد، سيد رضي و ابن مشهدي در كتاب خود اورده اند و شيخ مفيد و سيد رضي بهنگام ورود به زيارت سيد الشهدا انرا مي خواندند لذا اين مسئله خود مويد اين هست اگر زيارت نامه اي داراي استحكام روايي به لحاظ سندي نداشته باشد محال ممكن هست كه شيخ مفيد و سيد رضي بخوانند لذا دليل ديگري كه استحكام اين سنديت را مطرح مي كند سخن ابن المشهدي در مقدمه كتابش هست كه مي گويد من زيارت نامه هاي خودم را از افراد و راويان مورد وثوق تا ائمه جمع اوري كرده ام، المهمات مما اتصلت به من ثقات الروات در نتيجه با وجود اينكه خود ابن المشهدي داراي وثاقت است و در باب تعديل ايشان سيد امين، شيخ عباس قمي، محدث نوري، محمد باقر مجلسي، علامه اقا بزرگ تهراني سخن گفته اند مشخص است اين زيارت نامه داراي سند بوده است و سند ان هم صحيح مي باشد ضمن اينكه خود علامه مجلسي هم در بحار بعد از نقل سخن ابن مشهدي در مورد روات اين زيارت نامه مي نويسد فظهر أنّ هذه الزیارة منقولة مرویة و بايد توجه داشت علامه مجسلي شخص عادي نيست كه بخواهد به گزاف سخني بگويد پس به اين سخن علامه مجسلي مشخص مي شود اين روايت مروي بوده يعني روايت شده است و داراي سند اما ابن مشهدي براي اختصار سخن اهل بيت انرا حذف نموده است

مطلب در اين باب زياد جمع كرده ام اما به اختصار توضيح دادم

این زیارت را ابن المشهدی در کتاب "المزار الکبیر ص 496" خود آورده است

http://lib.eshia.ir/15108/1/496

خود ابن المشهدی در مقدمه کتاب المزار ص 27 آورده است:
اما بعد، فاني قد جمعت في كتابي هذا من فنون الزيارات للمشاهد المشرفات، وما ورد في الترغيب في المساجد المباركات والادعية المختارات، وما يدعى به عقيب الصلوات، وما يناجي به القديم تعالى من لذيذ الدعوات في الخلوات، وما يلجأ إليه من الادعية عند المهمات، مما اتصلت به من ثقات الروات الى السادات.
من در این کتاب زیارات مشاهد مختلف و ... را از راویان ثقه روایت کرده ام
http://lib.eshia.ir/15108/1/27

بحثي درباره کتاب المزار الكبير و وثاقت ابن المشهدي
محدّث نوري در خاتمه مستدرک الوسائل مي‌گويد:
کتاب المزار: قال في البحار: کتاب کبير في الزيارات تأليف محمد بن المشهدي کما يظهر من تأليفات السيد بن طاووس و اعتمد عليه و مدحه و سمّيناه بالمزار الکبير و قال في الفصل الاخر: و المزار الکبير يعلم من کيفية اسناده انه کتاب معتبر و قد أخذ منه السيدان ابنا طاووس کثيرا من الاخبار و الزيارات8 و قال الشيخ منتجب الدين في الفهرست: ابو البرکات محمد بن اسماعيل المشهدي فقيه محدث ثقة. و منه يظهر انه معدود في زمرة الفقهاء کما انه يظهر من صدر کتابه الاعتماد علي کل ما أودعه فيه و انّ ما فيه من الزيارات کلها مأثورة و ان لم‌يستند بعضها اليهم(ع) في محله. قال بعد خطبته: فاني قد جمعت في کتابي هذا من فنون الزيارات للمشاهد و ما ورد في الترغيب في المساجد المبارکات و الادعيه المختارات و ما يدعي به عقيب الصلوات و مايناجي به القديم تعالي من لذيذ الدعوات في الخلوات و ما يلجأ اليه من الادعية عند المهمات مما اتصلت به من ثقات الروات الي السادات و حثني الي ذلک ايضا... ؛
كتاب مزار: مرحوم مجلسي دربارة اين كتاب در بحارالانوار مي‌گويد: کتاب بزرگي است دربارة زيارات و چنان‌كه از نوشته‌هاي سيد بن طاووس به دست مي‌آيد، اين کتاب از تأليفات محمد بن مشهدي است و ابن طاووس، بر اين کتاب، اعتماد نموده و آن را مدح کرده است. و ما مرحوم مجلسي آن را المزار الکبير ناميديم. و باز مرحوم مجلسي در فصل ديگري از بحارالانوار فرموده: از وضعيت اسناد آن چنين فهميده مي‌شود که کتاب معتبري است و دو سيد رضي الدين و عبدالکريم ابن طاووس، زيارات و روايات بسياري از اين کتاب نقل کرده‌اند و شيخ منتجب الدين در فهرست خود، درباره ابن مشهدي فرموده است: ابوالبرکات محمد بن اسماعيل مشهدي، فقيه، محدث و مورد وثاقت است. و از عبارات رياض العلماء و ديگران چنين استفاده مي‌شود که ابن مشهدي در زمرة فقها بوده است. و از مقدمه کتاب المزار الکبير چنين استفاده مي‌شود که تمام آنچه در کتاب خود آورده است، مورد اعتماد او است. و تمام زيارات اين كتاب، از معصومين رسيده است؛ هر چند بعضي از آن‌ها را در جاي خود، به امام معصوم، نسبت نداده ‌است. مؤلف پس از خطبه کتاب خود چنين نوشته است: در اين کتاب، زيارات مختلفي را درباره مشاهد مشرفه و نيز دربارة تشويق و ترغيب به مساجد، ادعية برگزيده، تعقيب نمازها، مناجات با خداوند، نمونه‌اي از دعاهاي روح‌بخش و دعاهايي براي امور مهم و عظيم آورده‌ام. اين ادعيه را به سند خود از راويان شيعه كه به ائمه اطهار مي‌رسند، نقل كرده‌ام.
در آخر هم مرحوم نوري تکرار مي‌کند که:
و يظهر منه أنه ـ رحمة الله ـ من اعاظم العلماء واسع الرواية، کثير الفضل معتمد عليه كما انه يظهر مما ذكرنا من خطبة كتابه أن كل مافيه من الدعوات و الزيارات، مأثورة عنهم(علیه السلام) و منها اعمال مسجد الكوفه و الزيارات مختصة بأبي عبدالله(علیه السلام) في الأيام المخصوصة؛
از سخنان مرحوم مجلسي چنين بر مي‌آيد که او مرحوم محمدبن مشهدي از علماي بزرگ و آگاه به روايت و صاحب فضل و مورد اعتماد است. از مقدمه خطبه مؤلف نيز چنين بر مي‌آيد که تمام آنچه در اين کتاب، از مجموعه زيارات و دعاها آمده، از ائمه اطهار رسيده است؛ از جمله اعمال مسجد کوفه و زيارت‌هايي که به امام حسين(علیه السلام) در روزهاي ويژه اختصاص دارد.

نوری، حسین، خاتمة المستدرک، ج 1، ص 360، چاپ اول، مؤسسة آل البیت، قم، 1415ه.ق.

همان طور كه ديديد علامه مجلسي و ديگر بزرگان ومحدثين و علماي رجالي شيعه من جمله سيد بن طاووس كه خودشان از اهل فن رجال بوده اند به اين كتاب استناد، احتجاج و اعتماد كرده اند و معتبر مي دانند و اعتماد انها خود ادله و حجيت ما براي صحت زيارت نامه هست

پس محمد بن المشهدي ثقه است و بحثي پيرامون او نيست و ايشان گفته است هر چه مي‌آورم به سند و راههاي موثق از امامان است. از جمله زيارت‌‌ هايي که نقل کرده، همين زيارت ناحيه مقدسه است.

انچه كه حقير در باب وثاقت ابن مشهدي جمع اوري نموده ام به شرح ذيل مي باشد:

(ابن المشهدي) أبو عبد الله محمد بن جعفر بن علي بن جعفر المشهدي الحائري الشيخ الجليل السعيد المتبحر عظيم المنزلة والمقدار مؤلف المزار المشهور الذي اعتمد عليه علماؤنا الابرار الملقب بالمزار الكبير في بحار الانوار
http://lib.eshia.ir/14011/1/409
قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج 1، ص 409، مکتبة الصدر، تهران

شهيد اول: قال الشيخ الشهيد محمد بن مكي في اجازته للشيخ شمس الدين: " الشيخ الامام السعيد ابي عبد الله محمد بن جعفر المشهدي رحمه الله
http://lib.eshia.ir/15108/1/6
المزار، مقدمه، ص 6.

سيد امين و علامه تهراني هم در ادرس هاي ذيل مورد تكريم قرار داده اند ايشان را

امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج9 ، ص 202، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، 1403ه.ق.

تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج 20، ص 324، چاپ دوم، دار الاضواء، بیروت

محدّث نوري در خاتمه مستدرک الوسائل مي‌گويد:
کتاب المزار: قال في البحار: کتاب کبير في الزيارات تأليف محمد بن المشهدي کما يظهر من تأليفات السيد بن طاووس و اعتمد عليه و مدحه و سمّيناه بالمزار الکبير و قال في الفصل الاخر: و المزار الکبير يعلم من کيفية اسناده انه کتاب معتبر و قد أخذ منه السيدان ابنا طاووس کثيرا من الاخبار و الزيارات و قال الشيخ منتجب الدين في الفهرست: ابو البرکات محمد بن اسماعيل المشهدي فقيه محدث ثقة. و منه يظهر انه معدود في زمرة الفقهاء کما انه يظهر من صدر کتابه الاعتماد علي کل ما أودعه فيه و انّ ما فيه من الزيارات کلها مأثورة و ان لم‌يستند بعضها اليهم(ع) في محله. قال بعد خطبته: فاني قد جمعت في کتابي هذا من فنون الزيارات للمشاهد و ما ورد في الترغيب في المساجد المبارکات و الادعيه المختارات و ما يدعي به عقيب الصلوات و مايناجي به القديم تعالي من لذيذ الدعوات في الخلوات و ما يلجأ اليه من الادعية عند المهمات مما اتصلت به من ثقات الروات الي السادات و حثني الي ذلک ايضا... ؛

كتاب مزار: مرحوم مجلسي دربارة اين كتاب در بحارالانوار مي‌گويد: کتاب بزرگي است دربارة زيارات و چنان‌كه از نوشته‌هاي سيد بن طاووس به دست مي‌آيد، اين کتاب از تأليفات محمد بن مشهدي است و ابن طاووس، بر اين کتاب، اعتماد نموده و آن را مدح کرده است. و ما مرحوم مجلسي آن را المزار الکبير ناميديم. و باز مرحوم مجلسي در فصل ديگري از بحارالانوار فرموده: از وضعيت اسناد آن چنين فهميده مي‌شود که کتاب معتبري است و دو سيد رضي الدين و عبدالکريم ابن طاووس، زيارات و روايات بسياري از اين کتاب نقل کرده‌اند
و شيخ منتجب الدين در فهرست خود، درباره ابن مشهدي فرموده است: ابوالبرکات محمد بن اسماعيل مشهدي، فقيه، محدث و مورد وثاقت است. و از عبارات رياض العلماء و ديگران چنين استفاده مي‌شود که ابن مشهدي در زمرة فقها بوده است. و از مقدمه کتاب المزار الکبير چنين استفاده مي‌شود که تمام آنچه در کتاب خود آورده است، مورد اعتماد او است. و تمام زيارات اين كتاب، از معصومين رسيده است؛ هر چند بعضي از آن‌ها را در جاي خود، به امام معصوم، نسبت نداده ‌است. مؤلف پس از خطبه کتاب خود چنين نوشته است: در اين کتاب، زيارات مختلفي را درباره مشاهد مشرفه و نيز دربارة تشويق و ترغيب به مساجد، ادعية برگزيده، تعقيب نمازها، مناجات با خداوند، نمونه‌اي از دعاهاي روح‌بخش و دعاهايي براي امور مهم و عظيم آورده‌ام. اين ادعيه را به سند خود از راويان شيعه كه به ائمه اطهار مي‌رسند، نقل كرده‌ام.
در آخر هم مرحوم نوري تکرار مي‌کند که:
و يظهر منه أنه ـ رحمة الله ـ من اعاظم العلماء واسع الرواية، کثير الفضل معتمد عليه كما انه يظهر مما ذكرنا من خطبة كتابه أن كل مافيه من الدعوات و الزيارات، مأثورة عنهم(علیه السلام) و منها اعمال مسجد الكوفه و الزيارات مختصة بأبي عبدالله(علیه السلام) في الأيام المخصوصة؛
از سخنان مرحوم مجلسي چنين بر مي‌آيد که او مرحوم محمدبن مشهدي از علماي بزرگ و آگاه به روايت و صاحب فضل و مورد اعتماد است. از مقدمه خطبه مؤلف نيز چنين بر مي‌آيد که تمام آنچه در اين کتاب، از مجموعه زيارات و دعاها آمده، از ائمه اطهار رسيده است؛ از جمله اعمال مسجد کوفه و زيارت‌هايي که به امام حسين(علیه السلام) در روزهاي ويژه اختصاص دارد.

نوری، حسین، خاتمة المستدرک، ج 1، ص 360، چاپ اول، مؤسسة آل البیت، قم، 1415ه.ق.

زيارت ناحيه مقدسه ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد:
الف. در اين زيارت ذکر مصائب امام حسين(ع) به طور دقيق و گسترده بيان شده که در هيچ جا به چشم نمي‌خورد.
ب. اين زيارت داراي مضامين عالي و اطلاعات دقيق و معارفي بلند است و علاوه بر اينکه پرسوز و گداز است، مرثيه‌اي پرمحتوا و معرفت‌افزا و مسئوليت‌آفرين است.
بنابراين، زيارت ناحيه مقدسه يک مقتل مأثور است و صدور آن از فرد عادي بسيار بعيد است و بايد از لسان شخصي که محيط بر همه خصوصيات عاشورا و حوادث کربلا است صادر شده باشد.

یک مثال :
در جنگ احد اتفاق افتاده اشاره می‌کنیم که در کتاب کافی نقل شده است:

پیامبر(ص) بر آنها [اهل مدینه] وارد شد و زنان انصار دمِ درِ خانه‌‌‏ها در انتظار بودند و مردان‏شان بیرون آمده و خود را در پناه پیامبر می‏‌كشیدند و از او معذرت می‌خواستند.

زنان انصار همه چهره‌‏ها خراشیده و موى پریشان كرده و گریبان دریده و در برابر پیامبر(ص) ایستاده بودند؛ پیامبر آنها را دلدارى داد و به زبان خوش با آنها سخن گفت و به آنها دستور داد خود را بپوشند و به خانه‏‌هاى خود بروند.

و دیگر این که این شیوه، بین عرب، رسم و عرف بوده است؛ زن‌‌های عرب وقتی که بر آنها یک مصیبت وارد می‌‌شود برای این‌‌که شدت مصیبت را نشان دهند این کار را انجام می‌‌دادند. موی زن با آن‌ که مظهر زیبایی زن و مظهر جمال زن هست حاضر است در این مصیبت این موها را این طوری پریشان کند و حتی آن را بِکَند. بنابراین می توان گفت بانوان اهل بیت(ع) نیز به دور از نگاه نامحرمان این کار را برای بیان عظمت مصیبت انجام دادند. وقتی این کار بیانگر ضعف نباشد، بلکه برای بیان عظمت مصیبت باشد، هیچ اشکالی ندارد.

تذکره;593176 نوشت:
برخی در محتوای این زیارت اشکال می کنند که چطور اهل بیت در میان نامحرمان موهای خویش را پریشان کرده اند که عبارت «خرجن من الخدور ناشرات الشعور»(1) که ناظر به این مساله است
اما در دفاع از اعتبار این زیارت و پاسخ به این سوال عرض می کنیم که این مساله پریشانی موها به تنهایی نمی‌تواند دلیلی بر نپذیرفتن این زیارت باشد، چون چند تفسیر و توجیه می‌توان برای این اتفاق بیان کرد:
1. خارج شدن بانوان حرم از خیمه‌ها با موهای پریشان، ملازم با نگاه نامحرمان به آنها نیست؛ زیرا
اولاً: بین خود خیمه‌ها فاصله و موانع وجود داشت.
ثانیاً: بین خیمه تا میدان جنگ فاصله زیاد بوده است.
2. احتمال دارد این جمله مربوط به اکثریت بانوان باشد نه همهٔ آنها؛ زیرا معلوم نیست بانوانی؛ مانند حضرت زینب و حضرت سکینه(س) نیز موهای خود را پریشان کرده باشند.
3. ممکن است این حالت، خارج از اختیار آنان بوده و شدت مصیبت به اندازه‌ای بود که این خروج از اختیار را - دست کم در بانوانی غیر از زینب و سکینه و ...- توجیه کند.
نباید با این موضوع چندان متعصبانه برخورد کرد. حجاب در مواقع اختیاری است و این واکنش‌های غیر اختیاری نشان از بی‌حجابی نبوده و در تاریخ نیز بارها (حتی در حضور معصومان) اتفاق افتاده است. اما توبیخی متوجه این بانوان نبوده، بلکه مورد دلجویی آنان نیز قرار گرفتند.


[/HR] 1. ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الكبير، محقق، مصحح، قيومى اصفهانى، جواد، ص 504، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1419ق.‏

اتفاقا يكي از چيزهايي كه در قبول كردن يا نكردن حديث موثر است، متن حديث است و اگر متن حديث با مباني ديني ناسازگار باشد بايد دقت شود
زنان بيرون آمده نيز اهل بيت امام حسين عليه السلامند و توجيه اينكه ممكن است زناني غير از اهل بيت باشند درست نيست
اينكه حجاب اختياري است و اين واكنش ها غير اختياري است با مباني ديني ا سازگار نمي باشد چرا كه زنان با اختيار از خيمه بيرون آمدند و حواسشان بود كه لشكريان آنها را مي بينند و غير اختياري مثل اين است كه زني خوابيده و حجابش بي اختيار كنار رفته نه اينكه مصيبت زده از خود اختياري ندارد
در ضمن زنان به اين اميد كه خود امام مي آيد بيرون آمدند و وقتي ديدند اسب خون آلود امام بدون حضرت آمده شروع به شيون كردند پس بايد حواسشان جمع مي شد كه الان است كه لشكر حمله كند و بايد بيشتر مراقب باشند

پرسش :
زیارت ناحیه مقدسه از لسان مبارک امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) معتبر و صحیح است و سند آن چگونه است ؟ و چه کسی نقل کرده است که امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) این زیارت را بیان فرموده اند


پاسخ:
آنچه در مورد سند زیارت ناحیه مقدسه می‌توان گفت این است که این زیارت در برخی از کتاب‌ها مانند «مزار کبیر» ابن مشهدی به امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف)منسوب شده است و
وضعیت آن نیز مانند بسیاری از دیگر توقیعات است که مباحث سندی متداول در احادیث مسلسل در آن چندان جایگاهی ندارند.
لذا زیارت نا حیه مقدسه که در بسیاری از کتب مزار همچون مزار شیخ مفید مزار مشهدی واقبال سید ودیگر کتب دعا و زیارت آمده است زيارت ناحيه مقدسه بنا به آنچه در اقبال الاعمال سيد بن طاووس آمده است از طرف امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، به صورت توقيع «نامه» به دست محمد بن غالب اصفهاني بيرون آمده است.
البته مرحوم مجلسي نظر به اين كه در سند اين روايت تاريخ صدور توقيع سال 252 آمده است و اين تاريخ چهار سال قبل از ولادت آن حضرت خواهد بود
دو احتمال را مطرح كرده است.
احتمال اول اينكه در ثبت تاريخ اشتباه رخ داده باشد.
و احتمال دوم اين كه اين زيارت از جانب حضرت عسكري (عليه السلام) باشد. ولي معروف همان است كه اين زيارت از جانب امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) مي باشد و معمولا واژه «ناحيه» براي آن حضرت به كار مي رود.

بر مبانی قاعده ای که مفاد آن سخت گیری نکردن در ادله مستحبات ومکروهات است سخت گیری سندی صورت نمی گیرد بنابر این زیارت ناحیه نزد علمای شیعه معتبر بوده هر چند ممکن است از نظر سندی دارای سندی قوی نباشد .

زيارت ناحيه مقدسه ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد:

الف. در اين زيارت ذکر مصائب امام حسين(عليه السلام) به طور دقيق و گسترده بيان شده که در هيچ جا به چشم نمي‌خورد.
ب. اين زيارت داراي مضامين عالي و اطلاعات دقيق و معارفي بلند است و علاوه بر اينکه پرسوز و گداز است، مرثيه‌اي پرمحتوا و معرفت‌افزا و مسئوليت‌آفرين است.
بنابراين، زيارت ناحيه مقدسه يک مقتل مأثور است و صدور آن از فرد عادي بسيار بعيد است و بايد از لسان شخصي که محيط بر همه خصوصيات عاشورا و حوادث کربلا است صادر شده باشد.

برخی در محتوای این زیارت اشکال می کنند که چطور اهل بیت(عليهم السلام) در میان نامحرمان موهای خویش را پریشان کرده اند که عبارت «خرجن من الخدور ناشرات الشعور»(1) که ناظر به این مساله است
اما در دفاع از اعتبار این زیارت و پاسخ به این سوال عرض می کنیم که این مساله پریشانی موها به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برنپذیرفتن این زیارت باشد، چون چند تفسیر و توجیه می‌توان برای این اتفاق بیان کرد:

1. خارج شدن بانوان حرم از خیمه‌ها با موهای پریشان، ملازم با نگاه نامحرمان به آنها نیست؛ زیرا
اولاً: بین خود خیمه‌ها فاصله و موانع وجود داشت.
ثانیاً: بین خیمه تا میدان جنگ فاصله زیاد بوده است.

2. احتمال دارد این جمله مربوط به اکثریت بانوان باشد نه همهٔ آنها؛ زیرا معلوم نیست بانوانی؛ مانند حضرت زینب(سلام الله علیها) و حضرت سکینه(سلام الله علیها) نیز موهای خود را پریشان کرده باشند.

3. ممکن است این حالت، خارج از اختیار آنان بوده و شدت مصیبت به اندازه‌ای بود که این خروج از اختیار را - دست کم در بانوانی غیر از زینب و سکینه و ...- توجیه کند.

نباید با این موضوع چندان متعصبانه برخورد کرد. حجاب در مواقع اختیاری است و این واکنش‌های غیر اختیاری نشان از بی‌حجابی نبوده و در تاریخ نیز بارها (حتی در حضور معصومان) اتفاق افتاده است. اما توبیخی متوجه این بانوان نبوده، بلکه مورد دلجویی آنان نیز قرار گرفتند.(1)


منابع:
1. ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الكبير، محقق، مصحح، قيومى اصفهانى، جواد، ص 504، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1419ق.‏

موضوع قفل شده است