قاعده «تقدم مثبت بر نافى»

کارشناس بحث: استاد صدیق

[=microsoft sans serif]

باسلام
منظور از این قاعده این است که اگر در یک موضوع خاص، دو روایت داشته باشیم که یکی از آن روایتها در مورد آن موضوع مطلبی را اثبات کرده باشد و دیگری نفی کرده باشد، بر اساس این قاعده، روایتی که آن چیز را اثبات کرده باشد مقدم است و بر اساس آن عمل می شود.
مثلا در مورد اتفاق افتاده واقعه غدیر، وقتی دو روایت داشته باشیم که سند هر دو صحیح است. در یک روایت میگوید که این وافعه اتفاق افتاده است و در دیگری روی دادن انرا انکار میکند.
در این صورت، بر اساس این قاعده، روایتی که میگوید این اتفاق روی داده است بر روایتی که روی دادن انرا انکار میکند مقدم است.
این قاعده یکی از قواعدی است که در مباحث رجالی و اصولی مطرح است.
ایشان در این مورد بیان میکند:
تقديم قول الرواة المثبتين لحديث الغدير على قول النافين له- فضلا عن الساكتين عن روايته- استنادا الى قاعدة «تقدم المثبت على النافي»، و هي قاعدة استند إليها المحدثون و الفقهاء و الاصوليون و الأدباء ....[1]
إنّ من القواعد المسلّمة لدى جميع أهل العلم- و لا سيما علماء الأصول- هي القاعدة المعروفة ب «تقدم المثبت على النافي» ..[2]

بنابراین، وقتی روایت اثبات کننده مقدم باشد بر روایت انکار کننده، پس حتما روایت اثبات کننده نسبت به روایتی که از روی دادن یا روی ندادن آن اتفاق یا مسئله ساکت باشد و نسبت به آن اظهار نظری نکرده باشد مقدم خواهد بود.
یا مثلا اگر در یک روایت گفته شده که یک ذکر جزء نماز است و در روایت دیگری گفته شده که جزء نیست، روایتی که جزء بودن را اثبات میکند و جنبه ایجابی دارد بر روایت دیگر مقدم است و بر اساس آن عمل میشود.
[=microsoft sans serif]

---

[/HR][=microsoft sans serif][1] . نفحات الازهار، سيد علي ميلانى، نشر مهر، قم‏، 1414 ق، چاپ اول، ج1، ص54و55‏

[=microsoft sans serif][2] . همان، ج6، ص131