آيا نام گذارى فرزندان به اسامى خاص خداوند مثل صمد ،رحمان اشکال دارد؟
تبهای اولیه
در باره موضوع پرسش چند نکته قابل ذکر است: 1. در بسیاری از موارد که در نامگذاری از نامهایی استفاده میشود که به عقیده برخی مخصوص خداست ـ مثل صمد و رحمان ـ توجهی به معنای ویژه اسم و این که این معنا مخصوص خداست نمیشود، بلکه بیشتر آهنگ آوایی کلمه و طنین صدای آن در حافظه اشخاص است که موجب انتخاب یک نام برای فرزند میشود، و حتی ممکن است این اشخاص تا آخر عمر هم توجهی به معنای کلمه نکنند. 2. در پارهای از روایات، نامگذاری به برخی از اسامی خداوند منع شده است ـ مثل حکیم، حکم، مالک، نافع. در این روایات از برخی اسامی دیگر هم نام برده شده که آنها نیز ممنوع گشتهاند، مانند: خالد، حارث، ابوحکم، ابوعیسی، ابومُرة، ضریس، حرب، ظالم، یس(وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 21، باب 28 و 29 از ابواب احکام الاولاد، ص 397، مؤسسه آلالبیت، بیروت / مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج 15، ص 132، مؤسسه آل البیت به بیروت.) و... . البته ممکن است علت نام نبردن از بقیه اسامی الهی در این روایات این باشد که اسامی مذکوره فوق در آن زمان رایج بوده ولی سایر اسامی خداوند رایج نبوده است. (مثلاً با جستجویی که در اسامی راویان شد، هیچ کس به نام "عظیم" و "رحمان" یافت نشد، به نام "صمد" و "کریم" هر کدام یک نفر یافت شد، البته اسم رحیم زیاد بود.)(نرمافزار کامپیوتری جامع الاحادیث (نور 2)، مرکز تحقیقات کامپیوتری نرمافزار علوم اسلامی.) در مورد برخی از اسامی، علت منع در روایات نیز بیان شده است، مثلاً در مورد "ابوحکم" گفته شده که به معنای پدر خداست(بحارالانوار، علامه مجلسی;، ج 101، ص 129، مؤسسه دارالوفأ، بیروت.)، و یا این که ضریس، اسمی از اسامی شیطان است و... 3. در این که اسامی خاص خداوند کدام است بین علمأ اختلاف است و آنچه همه بر آن اتفاق نظر دارند واژه "اللّه" است. توجه شود که از روی مفهوم کلمه نمیتوان گفت که آیا آن کلمه اسم مخصوص خدا هست یا نه، زیرا ممکن است معنای واژهای ـ مثل "علی" ـ مخصوص خدا باشد، اما در روایات تشویق به نامگذاری به آن نیز شده باشد.(وسائل الشیعه، همان.) 4. علمای شیعه به تبع روایات، به موضوع نامگذاری به اسامی خداوند کمتر پرداخته و جنبههای دیگری از نامگذاری را بیشتر بحث کردهاند. مثلاً در یکی از کتابهای معروف فقهی، پس از بیان حدود 3 صفحه مطالب مختلف در مورد نامگذاری فرزند، در یک سطر بیان کرده که "میتوان ]از روایات[ چنین استفاده کرد که نامگذاری به صفات خدا مکروه است ]اما این موضوع، مطلب مهمی نیست و امر مشکلی نمیباشد["("و قد یستفاد کراهة التسمیة بصفات الخالق و الامر سهل"، جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج 31، ص 257. این موضوع در کتب فقهی اهل سنت با تفصیل بیشتری مورد بحث قرار گرفته است. ر.ک: فیض القدیر، محمد بن عبد الروف المناوی، ج، ص 285، دارالکتب العلمیة، بیروت. و همچنین کشف القناع، منصور بن یونس بهوتی، ج 3، ص 27، دارالکتب العلمیة، بیروت.) با توجه به موارد فوق، نامگذاری به مانند آنچه در پرسش آمده منع شرعی ندارد، گرچه بر پایه روایات بهترین اسامی آنهایی است که: 1. متضمن معنای عبودیت باشند، (مانند عبدالصمد و عبدالرحمان و...)(وسائل الشیعه، همان.) و یا 2. از اسامی انبیأ الهی و ائمه معصومین باشد چنانچه امام صادقبا استشهاد به آیه "إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّه"(آلعمران،31) این موضوع را بیان کردهاند، و یا 3. از نامهایی باشد که دارای معانی نیکو و پسندیده باشد.(وسائل الشیعه، همان.)