ایا شیطان قابل رویت برای انسانهاست؟؟؟

با سلام

در جواب به شما دوست عزیز باید عرض کنم که در ذیل آیه «واذا زین لهم الشیطان اعمالهم و قال لاغالب لکم الیوم من الناس وانی جارکم»{1} به یادآور هنگامی را که شیطان اعمال مشرکان را در نظرشان جلوه دادو گفت هیچ کس از مردم بر شما پیروز نمی‏گردد و من همسایه و پناه‏دهنده شما هستم.، علما به بحث پرداخته‏اند. جمعی معتقدند شیطان به شکل انسان ظاهر نمی‏شود؛ بلکه انسانها را با وسوسه‏های باطنی به گناه می‏کشاند.{2}

جمع دیگری معتقدند که شیطان به شکل انسان در می‏آید و به روایاتی که ذیل آیه آمده است تمسک می‏کنند. در روایات آمده که قریش هنگامی که برای حرکت به سوی میدان بدر آماده شد، از حمله طایفه بنی کنایه بیمناک بود؛ زیرا قبلاً آنان با هم خصومت داشتند.

در این موقع ابلیس در چهره «سراقْ بن مالک» که از افراد سرشناس قبیله بنی کنایه بود به سراغ آنها آمد و به آنان اطمینان داد که با شما موافق و هماهنگم و کسی بر شما غالب نخواهد شد و در میدان بدر شرکت کرد؛ اما هنگامی که نزول ملائکه را مشاهده کرد عقب نشینی نمود و فرار کرد. لشکر کفر به دنبال ضربه‏های سختی که از مسلمانان خورده بود - با مشاهده کار ابلیس - پا به فرار گذاشتند و هنگامی که به مکه بازگشتند گفتند سراقْ بن مالک سبب فرار قریش شده است. این سخن به گوش سراقه رسید و او سوگند یاد کرد که من به هیچ وجه از این موضوع آگاهی ندارم؛ و هنگامی که نشانه‏های مختلف وضع او را در میدان بدر به او یادآوری کردند همه را انکار کرد و قسم خورد که قطعاً چنین چیزی نبوده و او از مکه حرکت نکرده است. به این ترتیب معلوم شد که آن شخص سراقْ بن مالک نبوده است.{3}

نظیر این داستان، قضیه هجرت پیامبر و آمدن پیرمردی به شکل مردم نجد در دارالندوْ بود و می‏گویند آن پیرمردی که گفت برای قتل پیامبر(ص) بهتر است چهل نفر از چهل قبیله باشند که قریش نتواند از همه قبایل انتقام بگیرد، شیطان بوده است. به هر حال، عده‏ای معتقدند که قبل از معراج پیامبر(ص) شیطان به هر شکلی ظاهر می‏شده است؛ اما پس از معراج پیامبر دیگر شیطان ظاهر نمی‏شود بلکه فقط با وسوسه‏گری، انسان‏ها را به سوی کارهای ناشایست سوق می‏دهد.

[1]. سوره انفال، آیه 48.
[2]0. تفسیر نمونه، ج 7، ص 202.
[3]. تفسیر نمونه، ج 7، ص 201.

سلام مجدد
در کشف الاسرار اینچنین آمده است:«کسی وی را در زمین نبیند مگر به صورت پیری شکسته بر وی جامه‏یی کهنه برهیأت دزدان ترسان و لرزان»( 2)

امّا مرحوم علامه مجلسی معتقد است که شیاطین بر انسان ظاهر می‏شوند و حتّی به اشکال مختلف درمی‏آیند منتها این تغییر شکل به حسب لزوم مطابق مشیّت خداوند انجام می‏گیرد: «لا خلاف بین الامامیّه بل بین المسلمین فی انّ الجنّ و الشیاطین اجسام لطیفة یرون فی بعض الاعیان و لا یرون فی بعضها و لهم حرکات سریعة و قدرة علی اعمال قویة و یجرون فی اجساد بنی آدم مجری الدم و قد یشکّلهم اللّه بحسب المصالح باشکال مختلفة و صور متنوعة» (3) .

و این حدیث نبوی:«من رآنی فقد رآنی فانّ الشیطان لا یتشبّه بی»(4 ) .
و همچنین این خبر مستفاد از حدیث مزبور:«انّ الشیطان لا یتمکّن ان یتمثّل بصورة الانبیاء»( 5) مؤیّد ظاهر شدن شیاطین بر آدمیان است.

این نکته نیز قابل ذکر است که در بسیاری از داستانها که مبتنی بر احادیث است از ظاهر شدن ابلیس بر انبیا و ائمه و گفت و گوی آنان سخن رفته است.

ابليس سه موضوع را در نظر انسان زينت مي‌دهد:


الف) اعمال زشت

«أفمن كان علي بينة من ربّه كمن زين له سوء عمله واتّبعوا أهواءهم». (سوره‌ي محمّد، آيه‌ي14)
آيا كسي كه با برهاني روشن پروردگار خود را يافته مثل كسي است كه اعمال زشتش به وسيله ابليس در نظرش جلوه كرده و همواره هواي نفس خود را پيروي مي‌كند؟
نبود ايمان و برهان روشن، باعث زمينه‌سازي براي دعوت‌ها و تلقينات ابليس است، اين فقدان، ابليس را نيرومند ساخته و او مي‌تواند اعمال زشت را زيبا جلوه دهد. چرا كه زشتي براي كساني كه ايمان ندارند، روشن نمي‌گردد.


ب) خود پسندي و خودخواهي

«ولا يغرّنكم باللّه غرور؛ و فريب ندهد شما را فريبنده‌اي».
مقصود از فريبنده ابليس است، همچنين اميد بخشش در حالي كه به معصيت و‌گناه سرگرم مي‌باشد.(1)
«غررت فلاناً» به اين معنا است كه من رگ خواب او را يافتم و آنچه را مي‌خواستم از او گرفتم، همچنين «غرة» به معناي غفلت در بيداري است، چنانچه «غرار» نيز به معناي غفلت مي‌باشد. پس غرور به معناي هرچيزي است كه آدمي را فريب دهد و ابليس خبيث‌ترين فريب دهندگان مي‌باشد.


ج) امور باطل

«لاُزَينَنَّ لهم في الأرض».(سوره‌ي حجر، آيه‌ي39) زينت مي‌دهم برايشان در زمين «باطل را»(2) به تعبير ديگر «يزين لهم الاباطيل؛ باطل را برايشان مي‌آرايم».(3)
وسواس: وسوسه در لغت به معناي آهسته و پنهاني دعوت كردن به امري مي‌باشد.(4)

وسوسه نيز داراي مراحلي است، چنانچه در سرگذشت ابليس و آدم توسط آيات به روشني بيان مي‌گردد:

1) «قال يا آدم هل أدُلّك علي شجرة الخلد ومُلْكٍ لا يبلي». (سوره طه،آيه‌ي120) دعوت به جاودانگي و سلطنت.
2) «وقاسمهما أنّي لكما لمن النّاصحين».(سوره‌ي اعراف، آيه‌ي21) قسم‌هاي شديد و اكيد به اينكه من خير خواه شما هستم.
3) «فدلّهما بغرور». (سوره‌ي اعراف، آيه‌ي22) نزديك كرد آن دو را به فريب.
تدليه به معناي نزديك كردن و رساندن است، همچنانكه «تدلي» نيز به معناي نزديكي و رهايي از قيود است؛ امّا غرور به معناي اظهار خير خواهي و نهان داشتن سوء قصدي كه در نهان دارد مي‌باشد.(5)

پاورقی:
1. طبرسي، شيخ ابو‌علي الفضل بن الحسن، ترجمه و تفسير مجمع البيان، ج19، ص200.
2. ترجمه و تفسير الميزان، ج12، ص242.
3. فخر رازي، تفسير كبير، ج19، ص186.
4. ترجمه وتفسير الميزان، ج8، ص40؛ تفسير كبير، ج14، ص45.
5. ترجمه و تفسير الميزان، ج8، ص40

با سلام به شما دوست عزیز
بله می شود این نتجه رو گرفت با توجه به بحثی که داشتیم.
اما منظور از انی جارلکم این است که شیطان بعد از وعده هایی که به مشرکان می دهد می گوید به علاوه" من نيز همسايه شما و در كنار شما هستم" و همچون يك همسايه وفادار و دلسوز به موقع لزوم از هيچگونه حمايتى دريغ ندارم (وَ إِنِّي جارٌ لَكُمْ).

اين احتمال نيز در تفسير اين جمله داده شده است كه منظور از كلمه" جار" همسايه نيست بلكه كسى است كه امان و پناه مى‏دهد، زيرا عادت عرب بر اين بود كه افراد و طوائف نيرومند در موقع لزوم به دوستان خود پناهندگى مى‏دادند، و در اين موقع با تمام امكانات خويش از وى دفاع مى‏نمودند،" شيطان" به دوستان مشرك خود پناهندگى و امان نامه داد.(تفسير نمونه، ج‏7، ص: 200)
علامه طباطبایی هم این نظریه دوم را پذیرفته اند.(ترجمه الميزان، ج‏9، ص: 128)
.