***فمینیسم چیست؟***
تب‌های اولیه
واژه فمینیسم از كلمه لاتین Femina یعنی جنس زن گرفته شده است. و در قرن نوزدهم برای توصیف زنانه شدن بدن مرد یا توصیف زنانی كه خصوصیات مردانه داشته‌اند؛ استفاده می‌شده است. اما در قرن بیستم این مفهوم تغییر كرد و از آن به بعد به جنبش فكری یا نظریه‌ای گفته میشود كه معتقد است زنان به علت جنس خود در طول تاریخ به فرودستی كشیده شده‌اند و تحت تبعیض‌های گوناگون قرار گرفته‌اند.
توصیف‌های پذیرفته شده از فمینیسم را می‌توان این گونه بیان كرد:
الف- فمینیسم نظریه‌ای است مبتنی بر برابر كردن حقوق زنان با مردان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی.
ب- فمینیسم جنبش سازمان یافته‌ای است جهت دستیابی به این حقوق.
ج- فمینیسم رسمیت دادن به تقاضای زنان در جامعه‌ای به عنوان یك گروه و نیز رسمیت دادن به نظریه‌ای ارائه شده توسط زنان است.
د- فمینیسم نظریه‌ای است كه بر ضرورت تغییرات وسیع جهت افزایش قدرت زنان تأكید می‌كند.
خانم لرنر محقق سرشناس فمینیست در تعریف فمینیسم ما را به دو مفهوم «حقوق زنان» و مسئله «رهایی» (Fmancipation) ارجاع میدهد. او می‌گوید: فمینیسم جنبشی است با هدف تحقق بخشیدن به حقوق برابر زنان با مردان در تمامی عرصه‌های زندگی اجتماعی و تضمین دستیابی آنها به همگی حقوق و امكاناتی كه مردان در بخشهای مختلف اجتماع از آنها برخوردارند. این می‌تواند به این معنا باشد كه جنبش زنان برای حقوق شهروندی مبارزه می‌كند كه عمدتا یك هدف رفرمیستی تلقی میشود.
جنبش «سافرجت‌ها» در قرن نوزدهم را كه برای چنین حقوقی مبارزه كردند؛ می‌توان به عنوان مثال ذكر كرد:
- واژه رهایی یا Emancipation به معنای آزادی از قیدها و محدودیت‌هایی است كه صرفا به خاطر جنسیت (gender) بر سر راه زنان گذاشته شده است. رهایی به معنای برخورداری از حق تصمیم‌گیری و خود مختاری زن است.
- رهایی از قید و بندهای معمول به لحاظ جنسیت، آزادی از محدودیت‌هایی است كه بر اساس استدلال بیولوژیك در عرصه‌های اجتماعی بر زنان اعمال میشود.
- آزادی در تصمیم‌گیری به معنای این است كه آزاد باشیم تا هدفمان را خود معین و نقش اجتماعی خود را مشخص كنیم و آزاید آن را داشته باشیم تا در مورد بدن خود تصمیم بگیریم.
- خودمختاری به معنای این است كه به موقعیت اجتماعی خود، با كار و تلاش فردی خود دست یابیم و نه به خاطر تعلقات خانوادگی و یا از طریق ازدواج.
- خودمختاری به معنای استقلال مالی و آزادی در انتخاب شیوه زندگی است. خودمختاری تمامی این موراد را شامل شده و تحول رادیكال ارزش‌ها، نظریه‌ها و جامعه را ایجاد می‌كند.
- سیمون دوبووار فمینیسم را به طور كلی به معنای فعالیت و مبارزه در راه خواسته‌های زنان می‌داند.
ماری لوئیزه جانسون فمینیسم را مبارزه علیه sexism یعنی سوء استفاده از جنس زن در اجتماع و یا مبارزه علیه آن می‌داند.
برخی از زنان رادیكال‌تر، درك‌شان از فمینیسم در هم شكستن سیستم پدرسالارانه به مثابه سیستم موجود و برانداختن تقسیم كار بر حسب جنسیت به ویژه در خانواده است.
نظرات و دیدگاه‌های مختلفی در میان فمینیستهای جهان وجود دارد. به این علت از دهه ۱۹۸۰ میلادی به جای فمینیسم، از واژه‌ای «فمینیسم‌ها» استفاده میشود. به این معنی كه اگر چه همه فمینیست‌ها، نسبت به رفع هر گونه تبعیض جنسیتی متعهد هستند، اما رهیافت‌های فلسفی و سیاسی و شیوه‌های مبارزاتی جهت محور تبعیض جنسیتی یكدست نیست و دیدگاه‌های متنوعی وجود دارد. اما همین تنوع گفتمامن فمینیستی باعث غنای فمینیسم و عامل انسجام و پایدایر این تفكر شده است و امروزه تأثیرات مبارزات فمینیستی در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی ها در سطح ملی و بین‌امللی به وضوح دیده میشود.
در پایان باید گفت كه هدف اصلی فمینیسم مبارزه علیه نقش از پیش تعیین شده برای زن از سوی اجتماع است. هدف اصلی دست یافته به شخصیتی است كه سمتگیری به سوی ارزش‌های مردانه و شیوه رفتار مردانه را سرمشق خود قرار نمی‌دهد.
فمينيسم اسلامي
ب- تاریخ و ظهور فمینیسم اسلامی: ریشه های جنبش مذکور در اواخر قرن نوزدهم قرار دارد. حقوقدان مصری، قصیم امین، نویسنده کتاب آزادی زنان (تحریر المرء) در 1899 که اغلب به عنوان پدر جنبش فمینیستی مصری توصیف میشود، از پیشگامان این عرصه است. امین در کتابش برخی از اعمال رایج در جامعه زمان خویش - چند همسری، چادر و جدایی دو جنس- را نقد میکند. او این امور را به عنوان احکام غیر اسلامی و متناقض با روح حقیقی اسلام محکوم میکند. کتاب امین نفوذ عظیمی در جنبش های سیاسی زنان در سراسر جهان اسلام و عرب گذاشت و امروز نیز خوانده و مورد استناد قرار میگیرد. اما زنانی که در انتقاد فمینیستی از جوامع خودشان بر امین مقدم باشند کمتر شناخته شده اند.
شاید مبارزه زنان در هند درباره نگرانی از مسائل بسیار اولیه در1892را بتوان بر قصیم امین مقدم دانست. البته زنان و مردان مصری، ترکیه ای، ایرانی، سوری و لبنانی مجلات فمینیستی اروپایی را حتی یک دهه زودتر می خواندند و از ارتباط آنها با خاورمیانه در نشریات عمومی بحث می کردند،آنزمان فمینیسم اسلامی به وسیله دانشمندان اسلامی، ای بسا رادیکال تر از فمینیسم سکولار تعریف می شد و با گفتمان اسلام در قرآن، به عنوان متن محوری، استحکام می یافت. در دوره معاصر مفهوم فمینیسم اسلامی ، با گروه های اسلامی که برای جلب حمایت اجتماعی تلاش میکنند و کوشش زنان مسلمان تحصیل کرده برای شرح نقش زن در اجتماع بیشتر رشد کرده است.
تاریخ و موفقیت بالقوه چنین جنبشی قابل بحث است چراکه بازگشت به قرآن که همواره درجه ای از احترام را برای زنان به رسمیت شناخته است در مقایسه با تاکید قرآن بر برتری مردان، حقوق مالکیت و احترام به مردان غالبا امری فرعی به نظر می رسد. ظهور فمینیسم در جهان اسلام همچنین با ظهور نفوذ غربی و کوشش سیاسی و اقتصادی برای هم ردیف شدن با قدرت های غربی و ترویج ایده های غربی مانند حق رای عمومی، حقوق برابر و دسترسی به آموزش همگانی همراه بود.
ج- قوانین خصوصی مسلمانان و فمینیسم اسلامی: یکی از حوزه های مهم مطالعه و مبارزه برای فمینیست های مسلمان در بخشهای گوناگون جهان قوانین فردی مسلمانان است. ام پی ال* شامل سه حوزه اصلی قانون یعنی ازدواج، طلاق و ارث است.
کشورهایی با کثریت اسلامی که ترویج کننده برخی اشکال ام پی ال هستند شامل عربستان سعودی، افغانستان، پاکستان، لیبی، سودان، سنگال، تونس، مصر، اندونزی و بنگلادش هستند.کشورهای با اقلیت مسلمان که روش ام پی ال را به کار میگیرند یا علاقمند به بکار بردن آن هستند شامل هند و افریقای جنوبی می باشند.
بطور کلی فمینیست های مسلمان به قانونگذاری ام پی ال در بسیاری از این کشورها معترضند. برخی فمینیست های اسلامی خواستار اصلاح ام پی ال بر اساس قرآن و سنت هستند . این فمینیستهای اسلامی برای گسترش روایتی موافق با زنانگی از ام پی ال تلاش کرده اند. دیگر فمینیست های مسلمان به ویژه در کشورهای اقلیت مسلمان که دولت های دموکراتیک دارند استدلال میکنند که ام پی ال نباید اصلاح بشود بلکه باید مردود اعلام شود و اینکه زنان مسلمان باید در عوض از قوانین مدنی دولتها کمک بخواهند. برای اغلب فمینیست های مسلمان موضوعات مورد اعتراض در ام پی ال چنین تدوین شده است :
چند همسری، طلاق، سرپرستی فرزندان و مالکیت زناشویی. همچنین مسائل مهمتری که پیشفرض چنین قانونگذاری هستند مانند سروری مرد در خانواده است نیز مورد اعتراض آنهاست.
[=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman][=Times New Roman]نماد فمینیسم اسلامی، ترکیب هلال ماه و ستاره اسلامی با نماد زنانگی