علم نور است

بسم رب النور

علم متاعی است بسیار با ارزش. در واقع جان عالم است, همچنانکه پیر کامل میفرماید

خاتَم ملک سلیمان است علم .. جمله عالَم صورت و جان است علم _ حضرت مولانا قدس اله سره

ولی علم بر دو نوع است: علوم ظاهری و علوم شهودی و این دو تفاوتهای بسیار و بزرگی دارند. اجمالآ, علوم ظاهری دانایی است حال آنکه علوم شهوی توانایی است. عدم توجه به این تفاوتها میتواند که موجب ایجاد سوع تفاهمات در باب علم شود. برای مثال, هر علمی موجب بصیرت نمیشود زیراکه بصیرت شخص وابسته به صیقل دل اوست و آن در معرفت به حق است. البته معرفت به حق بدون شناخت خود ممکن نیست. در اینجاست که صحبت از نور و بصیرت است ولی دید جان کار هر زاهد خامی نیست هر چند که چست و فقیه و عالم باشد. همچنانکه پیر کامل میفرماید

صد هزاران فضل داند از علوم .. جان خود را می‌نداند آن ظلوم
داند او خاصیت هر جوهری .. در بیان جوهر خود چون خری
که همی‌دانم یجوز و لایجوز .. خود ندانی تو یجوزی یا عجوز
این روا و آن ناروا دانی ولیک .. تو روا یا ناروایی بین تو نیک
قیمت هر کاله می‌دانی که چیست .. قیمت خود را ندانی احمقیست _ حضرت مولانا قدس الله سره

در نزد عرفا آنکه همه چیز بدابد ولی خود را نداند, او هنوز جاهل است.

علوم ظاهری هم بسیار با ارزشند ولی ارزش همه علوم یکسان نیست. ارزش هر علمی وابسته به حیطه تصرف آن علم است. برای مثال تصرف پالاندوز در پشم است و تصرف زرگر در زر, پس این دو علم یکسان نیستند. ولی در قرآن کریم و روایات معصومین(ع) قاعدتآ صحبت از علم شهودی و لدنی است گرچه در باب علوم ظاهری هم گفتند.

جان جمله علمها اینست این .. که بدانی من کیم در یوم دین _ حضرت مولانا قدس الله سره