فیض کاشانی وگسترش فرهنگ تشیع
يكى از دانشمندان بزرگ اسلامى که در راه حفظ و گسترش فرهنگ اسلامى وشیعی تلاش وافر کرد و در شكل گيرى فرهنگ اسلام و تشيع سهم بسزائی داشت ، فيض كاشانى است. وی از جمله دانشمندان انگشت شمار قرن 11 است كه از تمام ظرفيت ها و زمينه ها و فرصت ها و ابزارهاى موجود در زمان خود براى حفظ ميراث مكتب اهل بيت(عليهم السلام)و بسط فرهنگ اسلام اصيل، بهره برد و تلاش هايى تحسين برانگيز در اين راه از خود نشان داد.
ملا محمد محسن فیض کاشانی متلخص به فیض در خاندان علم و فضيلت سال 1007قمری در کاشان چشم به جهان گشود و در دامن علم و تقوى پرورش يافت و مراحل مقدماتى تحصيلات را به پايان برد و براى تكميل تحصيلات خود در شهرهاى اصفهان، شيراز و قم اقامت نمود و از محضر علماى بزرگى چون، شيخ بهائى، ميرداماد، سيد ماجد بحرانى و شيخ زين الدين جبل عاملى در حجاز و محمد امين استرآبادى در مكه و صدرالمتألهين در قم، در علوم مختلف عقلى و نقلى استفاده نمود. وى بيشتر، از مرحوم استرآبادى و مرحوم ملاصدراى شيرازى تأثير پذيرفت،وى در زمينه هاى مختلف كوشش گسترده اى به كار بست و در سال 1090در کاشان در گذشت.
مهمترین تلاش هاى علمی و فرهنگی فيض در زمینه های زیر خلاصه می شود : 1. تدريس و تعليم و تربيت شاگردان: فيض در هر فرصتى به تربيت شاگردان همت گماشت و در شهر كاشان و حوزه ى بزرگ اصفهان در كنار فعاليت هاى اجتماعى و مذهبى حوزه ى درس با رونق و پربارى تشكيل داد و در علوم مختلف به تدريس پرداخت و شاگردان بزرگى نظير علامه مجلسى صاحب بحارالانوار، سيد نعمت الله جزايرى، قاضى سعيد قمى و محمد علم الهدى را تربيت كرد. 2. تأليف و تحقيق و تدوين كتب و رسالات در علوم مختلف: فيض در اين زمينه يكى از پركارترين دانشمندان تاريخ اسلام است كه در انواع علوم و فنون به خلق آثار بديع پرداخته و به فرهنگ اسلام عمق و غنا بخشيده است. وی دانشمندى ذوفنون بودو در علوم مختلف مانند: علوم قرآن، حديث و اخلاق و عرفان و فلسفه و كلام و رياضيات، نجوم، هيئت، فقه، ادبيات فارسى و عربى و در تمام زمينه هاى رايج در عصر خود آثارى زيبا آفريده و خلأهاى اساسى فرهنگى را اشباع نموده است و به مقتضاى زمان و با زبان طبقات مختلف اجتماع خود فرهنگ اسلام را بسيار ماهرانه به اقشار و طبقات مختلف جامعه و لايه هاى فرهنگى آن تزريق نمود.
3. تبليغ و برگزارى آيين هاى مذهبى در جامعه: فيض در راه تبليغ كه بزرگ ترين عنصر تأثيرگذار در شكل گيرى فرهنگ است، در كنار فعاليت هاى ديگر تلاش هاى فراوانى نمود و از راه موعظه و خطابه و ارتباط با اقشار و توده هاى مختلف جامعه به بسط فرهنگ اسلام پرداخت. او با برگزارى مجالس وعظ و نماز جمعه و جماعات در كاشان، و اصفهان كه پايتخت پر رونق دولت صفوى بود، در راه امر به معروف و نهى از منكر سعى كرد، تا در برابر مشكلات و بحران هاى اجتماعى اصلاحاتى انجام دهد برگزارى نماز جمعه يكى از فعاليت هاى بسيار مهم فيض كاشانى در اين دوره براى ترويج فرهنگ اسلام بود. 4. حضور در مراكز قدرت سياسى حاكم: مهم ترين ابزارى که در دوره فیض کاشانی براى ترويج فرهنگ اسلامى مناسب و مساعد بود استفاده از ابزار حكومتى بود. صفويان براى رشد و رونق و گسترش و استقرار فرهنگ شيعه در ايران نياز مبرم به علماى شيعه داشتند. علماى شيعه از جمله مرحوم فیض نيز با توجه به مقام معنوی و مقبولیتی که نزد شاهان صفوی و مردم داشتند از اين فرصت استثنايى استفاده كردند وبه گسترش و تقویت فرهنگ اهل بیت از سویی و تعدیل قدرت مطلقه سلطنتی از راه وعظ و خطابه از سوی دیگر پرداختند.
[="]منابع ؛ ریاض العلماء ، افندی / الذریعه ،آقا بزرگ تهرانی /[/][="]دين و سياست در دوره ى صفوى[/][="]،رسول جعفريان.م[/] [="] [/]
کاربر مهمان خوش آمدید
