صراط مستقيم چيست؟
تب‌های اولیه
آن گونه كه از بررسى آیات قرآن مجید برمى آید صراط مستقیم همان آئین خداپرستى و دین حق است.
در سوره انعام آیه 161 مى خوانیم : "قل إننى هدانى ربى إلى صراط مستقیم دینا قیّما ملة إبراهیم حنیفا وما كان من المشركین" یعنی بگورخداوند مرا به صراط مستقیم هدایت كرده، به دین استوار، آئین ابراهیم كه هرگز به خدا شرك نورزید.
در اینجا دین ثابت و پا بر جا و آئین توحیدى ابراهیم و نفى هر گونه شرك به عنوان صراط مستقیم معرفى شده؛ كه این جنبه عقیدتى صراط مستقیم است.
در سوره یس آیه 61 و 62 چنین مى خوانیم: «ألم أعهد إلیكم یا بنى آدم ألاتعبدوا الشیطان إنه لكم عدوّ مبین وأن إعبدونى هذا صراط مستقیم» یعنی اى فرزندان آدم مگر با شما پیمان نبستم كه شیطان را پرستش نكنید ـ و به دستورات او عمل ننمائید ـ و مرا پرستش كنید؟! این همان صراط مستقیم است.
در اینجا به جنبه هاى عملى آئین حق اشاره شده كه نفى هر گونه كار شیطانى و عمل انحرافى است.
به گفته قرآن، در سوره آل عمران آیه 101 راه رسیدن به صراط مستقیم پیوند و ارتباط با خدا است. «ومن یعتصم بالله فقد هدی إلى صراط مستقیم»
ذكر این نكته نیز لازم به نظر مى رسد كه راه مستقیم همیشه یك راه بیشتر نیست زیرا میان دو نقطه تنها یك خط مستقیم وجود دارد كه نزدیكترین راه را تشكیل مى دهد.
بنابر این اگر قرآن مى گوید صراط مستقیم، همان دین و آئین الهى در جنبه هاى عقیدتى و عملى است؛ و به این دلیل است كه نزدیكترین راه ارتباط با خدا همان است. و نیز به همین دلیل است كه دین واقعى یك دین بیشتر نیست. «إن الدین عند الله الإسلام» یعنی دین در نزد خدا اسلام است.(آل عمران/19) مراد از اسلام در اینجا تسلیم بودن به خدا است، که اگر چه می تواند در دید انسانهای مختلف در قالبهای مختلف جلوه کند، ولی از نظر عینی یک دین بیشتر نیست.
تفسیرهاى مختلفى نیز كه مفسران در این زمینه نقل كرده اند همه در واقع به یك حقیقت بازمى گردد: بعضى آن را به معنى اسلام تعریف کرده اند؛ و بعضى به معنى قرآن، و بعضى به پیامبر(ص) و ائمه اهل بیت(ع). بعضى هم آن را به آئین خدا كه جز آن را قبول نمى كند، تفسیر نموده اند. تمام این معانى بازگشت به همان دین و آئین الهى در جنبه هاى اعتقادى و عملى دارد.
همچنین روایاتى كه در منابع اسلامى در این زمینه وارد شده و هر كدام به زاویه اى از این مسأله اشاره كرده همه به یك اصل بازمى گردد. از جمله، از پیامبر(ص) چنین نقل شده که "الصراط المستقیم صراط الأنبیاء، وهم الذین أنعم الله علیهم" یعنی صراط مستقیم راه پیامبران است، و همانها هستند كه از نعمت الهى بهره مند شده اند.
از امام صادق(ع) مى خوانیم كه در تفسیر آیه «إهدنا الصراط المستقیم» فرموده اند: "الطریق و معرفة الامام" یعنی منظور از صراط مستقیم راه و شناخت امام است.
و نیز در حدیث دیگرى از همان امام نقل شده است: "والله نحن الصراط المستقیم" یعنی به خدا سوگند ما اهل بیت(ع) صراط مستقیم هستیم.
در حدیث دیگرى باز از ایشان مى خوانیم كه فرمودند: صراط مستقیم، امیرمؤمنان على(ع) است.
منبع:تبيان
با سلام و تشکر:Gol:
گفتنی است: آنچه در این مبحث و در ادامه مطالب زیبائی که دوست عزیزمان محمد زحمت جمع آوری آن را کشیده اند اهمیت دارد اینست که:
حقیقتاً رابطۀ بین صراط مستقیم الهی با آنچه که در روایات بعنوان معرفت امام، و یا خود اهل بیت (ع) و یا امیرمؤمنان علی (ع) آمده چیست؟
چنانکه در روایتی از امام صادق (ع) در بارۀ صراط مستقیم الهی ذکر شده: "الطریق و معرفة الامام" یعنی منظور از صراط مستقیم راه و شناخت امام است.
و نیز در حدیث دیگرى از همان امام نقل شده: "والله نحن الصراط المستقیم" یعنی به خدا سوگند ما اهل بیت(ع) صراط مستقیم هستیم.
چنانکه حدیث دیگرى باز از ایشان مى خوانیم كه فرمودند: صراط مستقیم، امیرمؤمنان على(ع) است.
طرح بحث از بنده، حضور و مشارکت در گفتمان، بسته به میزان اطلاعات و مطالعاتی که در خصوص موضوع مورد بحث داشته و دارید، و تحقیقی که انشاءالله پیرامون موضوع خواهید نمود از شما دوستان عزیز ...
انشاءالله بنده و دیگر کارشناسان هم به اقتضاء در خدمت شما هستیم.
در پناه حق ...:Gol:
با سلام و تشکر:Gol:حقیقتاً رابطۀ بین صراط مستقیم الهی با آنچه که در روایات بعنوان معرفت امام، و یا خود اهل بیت (ع) و یا امیرمؤمنان علی (ع) آمده چیست؟
در پناه حق ...:Gol:
با سلام مجدد به همه دوستان:Gol:
در خصوص رابطۀ صراط مستقیم الهی با معرفت امام معصوم و یا امیرمؤمنان علی (ع) و اهل بیت (ع) از علامه طباطبائی (ره) چنین نقل شده است: "صراط مستقيم راهي است به سوي خدا كه هر راه ديگري كه خلايق به سوي خدا دارند، شعبه‌اي از آن است و هر طريقي كه آدمي را سوي خدا راهنمايي مي‌كند، بهره‌اي از صراط مستقيم دارد. قرآن صراط انبيا و صديقين و شهدا و صالحان را صراط مستقيم دانسته و با در نظر گرفتن روايات متواتره، آن را صراط اميرالمومنين علي‌بن ابيطالب (ع) شمرده و آن جناب را اولين فاتح اين صراط دانسته است.1
علاوه بر اين در معاني‌الاخبار از امام صادق (ع) روايت شده است: «صراط، عبارت از اميرالمومنين علي(ع) است» يا اين كه «عبارت از شناخت و معرفت علي(ع) است» و در روايت ديگري «صراط مستقيم عبارت از شناخت مطلق امام معصوم (ع) است» و همچنين در حديث ديگري آمده كه «ماييم صراط مستقيم (منظور اهل بيت) است».2
فيض كاشاني در كنار روايت‌هايي كه نقل مي‌كند، درباره حقيقت صراط مستقيم اظهار مي‌كند كه امام معصوم، همان صراط مستقيم است و او همواره بدون انحراف به سوي صراط مستقيم گام برمي‌دارد و معرفت و شناخت او، معرفت صراط مستقيم است و معرفت مشي و رهسپاري امام، همان مشي بر صراط مستقيم است و هر آن كه امام را بشناسد و براساس راه او، سريع يا كند، به مقدار نور خويش ره سپرد، به فيض دخول در بهشت مي‌رسد و از آتش نجات مي‌يابد و هر آن كه امام خود را نشناسد و نداند كه چه مي‌كند، پس قدم او لغزش پيدا كرده و در آتش فرومي‌افتد.3
علامه طباطبايي نيز ضمن يك بحث روايي به احاديثي مهم اشاره مي‌كند كه بيان آنها مي‌تواند در فهم این رابطه بسيار راهگشا باشد:
امام صادق (ع) فرمودند: صراط مستقيم، طريق به سوي معرفت خداست و اين دو صراط است؛ يكي در دنيا و يكي در آخرت، اما صراط در دنيا عبارت است از امامي كه اطاعتش بر خلق واجب شده و اما صراط در آخرت، پلي است كه روي جهنم زده شده. هركس در دنيا از صراط دنيا بدرستي رد شود، يعني امام خود را بشناسد و او را اطاعت كند در آخرت نيز از پل آخرت به آساني مي‌گذرد و كسي كه در دنيا، امام خود را نشناسد، در آخرت نيز قدمش بر پل آخرت مي‌لرزد و به درون جهنم سقوط مي‌كند.4 و ديگر اين‌كه در معناي «اهدنا الصراط المستقيم» از ابن‌عباس روايت شده كه «يعني اي بندگان خدا بگوييد، خدايا مارا به سوي محبت محمد (ص) و اهل بيتش (ع) ارشاد فرما.5
موفق باشید ...:Gol:
پاورقی_____________________________________________________
1. ترجمه تفسير الميزان، ج 1، مباحث آيات 6 و 7 سوره حمد.
2. ترجمه تفسیر صافی، ج 1، ص 102.
3. همان، ص 104.
4. ترجمه الميزان، ج يك، ص 78.
5. همان منبع.
حقیقتاً رابطۀ بین صراط مستقیم الهی با آنچه که در روایات بعنوان معرفت امام، و یا خود اهل بیت (ع) و یا امیرمؤمنان علی (ع) آمده چیست؟
سلام
قرآن قانون و امام معصوم علیه السلام عینیت خارجی آنست
پس رابطه رابطه عنوان و مصداق خارجی است
موفق در پناه حق