تقوا چیست و چگونه آن را در زندگی خود پیاده کنیم؟

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تقوا چیست و چگونه آن را در زندگی خود پیاده کنیم؟

[="Arial"][="Red"]ماچگونه درزندگی خود تقواپیشه کنیم[/][/]

برچسب: 

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد سینا

[=microsoft sans serif] وقتی به تعریف تقوا دقت می کنیم نکته ی مشترکی که تمام تعاریف به اون اشاره دارند اینه که تقوا یک عامل درونیه که انسان راازگناه بازمیداره به گونه ای که هر کس این عامل درونی را داشته باشه دیگه نیازی به کنترل کننده های خارجی نداره.والبته در آموزه های اسلام اینقدر وجود این عامل، مهم تلقی شده تا جایی که ارزش وجودی هر انسان به وسطه ی تقوا سنجیده میشه وتقوا معیار ارزش سنجی در انسانه.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]تقوا هم همچون اکثریت فضائل، دارای مراتب وشعباتی هست که تقوای مالى و اقتصادى، تقواى جنسى، و اجتماعى، و تقواى سياسى و... از جمله شعبات اونه.




[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]امير مؤمنان على عليه السلام «تقوا» را اینگونه تبیین می کنند:



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif] اعْلَمُوا عِبادَ اللَّهِ أَنَّ التَّقْوى‏ دارُ حِصْنٍ عَزِيزٍ



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif] «اى بندگان خدا بدانيد تقوا دژى است مستحكم و غير قابل[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif] نفوذ»



[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif][=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]نهج البلاغه بخشی از خطبه ی 157



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]لازمه بدونیم تقوا در واقع روشن ترین اثر ونمود وتجلی ایمان به مبداء ومعاد هست.یعنی اگه بخواهیم میزان پایبندی خودمون به اعتقاداتمون را محک بزنیم باید سراغ میزان تقوای خودمون بریم تا با شناخت میزان تقوای درونیمون یه شناخت نسبی از خودمون بدست بیاریم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]اینکه انسان در زندگی برای رسیدن به هر چیزی نیازمند تلاش وکوشش هست یک امر بدیهی وروشنه والبته برای رسیدن به بعضی از امور، ما نیازمندتلاش بیشتر وبیشتر هستیم به بعضی از چیزها راحت میشه رسید اما به بعضی دیگه به این راحتی نمیشه دسترسی پیدا کرد وتقوا از جمله اموریه که برای رسیدن به اون لازمه تلاش وکوشش فراوانی را متحمل بشیم تا بتونیم این گوهر معنوی را تصاحب کنیم.




[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]در قرآن در آیات متعدد به عوامل گوناگونی اشاره شده که متمسک شدن به اون عوامل میتونه ما را به تقوا برسونه.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif] بعد از ایمان به خداوند ،اولین وظیفه ی ما تسلیم شدن در برابر اوامر الهیست که پایبندی به این اصل تضمینی برای تقوا وبهترین راه کسب تقواست.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]یادمون باشه[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif] انجام واجبات وترک محرمات اولین قدم در کسب تقواست.



[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif][=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]پيامبر اسلام صل الله علیه وآله وسلم در اين زمينه مي‌فرمايند:



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]«عابدترين مردم كسي است كه به فرايض ديني عمل كند، و با تقواترين اشخاص كسي است كه از تمام محرمات دوري گزيند».




[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]وسائل الشيعه، ج 11، ص 195، ح .14



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]یکی از نمودهای پایبندی به ایمان،عبادته که طبق فرموده ی قرآن ،عبادت عامل مهمی برای کسب این فضیلته.

خداوند در قرآن می فرماید: ((یا ایها الناس اعبدوا ربکم لعلکم تتقون )) بقره آیه 21



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif] ای مردم ، پروردگار خود را پرستش کنید... تاپرهیزگارشوید.




[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]والبته از بین عبادات ،اون عبادتی که صریحا در قرآن بهش اشاره شده ومیتونه ما را به تقوا برسونه روزه هست. انسان از طریق روزه گرفتن میتونه به تقوا برسه به شرطی که روزه ی او روزه ی واقعی باشه.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]


[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]گاهی در معنای تقوا مساله ی خداترس بودن هم مطرح میشه واین مطلب به این معناست که انسان، ترس از خدا داشته باشه وهمیشه وهمه جا خداوند را حاضر وناظر بر اعمال خودش بدونه که با تمرین واستمرار در این امر، میتونیم جزء متقین باشیم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]در واقع ترس از خداوند با ترس از قیامت معنا پیدا میکنه وما با در نظرگرفتن وتجسم عذاب الهی قبل از انجام هر گناه میتونیم ملکه ی تقوا را در خودمون زنده کنیم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]خداوند در قران می فرمایند: ((و هم من الساعة مشفقون)) انبیاء آیه 49



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]متقین از روز قیامت هراسناکند



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]صبر در برابر معصیت وصبر در برابر مصیبت وصبر در برابر طاعت نیز از جمله مواردیه که میتونه تو این امر خطیر کمک کننده ی بزرگی باشه.



[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]از مهمترین گناهانی که می تونیم ترک کنیم گناهان زبان هست وطبق روایت از این روش هم میتونیم کسب تقوا کنیم. امير مؤمنان، علي(ع) در اين باره مي‌فرمايند:


[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]«والله مااري عبدا يتقي تقوي تنفعه حتي يحزن لسانه؛


[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]سوگند به خدا! من گمان نمي‌‌كنم كسي به مرحله تقوا و پرهيزكاري برسد كه به حال او فايده داشته باشد، مگر اين كه، زبانش را كنترل كند».



[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]نهج البلاغه، خ 175، ص 570


[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]
لازمه توجه کنیم که برای رسیدن به تقوا ؛پرهیز لازمه وانسان در هر مرتبه ای از مراتب تقوا باشه باید نسبت به گناه پرهیز داشته باشه وتا پرهیز وخودداری وجود نداشته باشه امید به داشتن تقوا ،یه امر واهیه.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]


آیه 18 سوره حشر خطاب به مؤمنین است: «یاایها الذین آمنوا اتقوا الله، ای اهل ایمان تقوای الهی داشته باشید». راجع به کلمه تقوا ما مکرر بحث کرده و نوشته ایم که اگر چه معروف در ترجمه ها این است که تقوا را گاهی به ترس و گاهی به اجتناب ترجمه می کنند - اگر بعد از آن خدا ذکر شده باشد «اتقوالله» می گویند یعنی از خدا بترسید و اگر معصیت ذکر شده باشد «اتق المعاصی» می گویند معنایش این است که از معاصی اجتناب کنید - ولی مفهوم کلمه تقوا نه اجتناب است و نه ترس. البته تا حدی ملازم با این دو هست یعنی هر جا که تقوا باشد خشیت الهی هم هست و هر جا که تقوا باشد اجتناب از معاصی هم هست ولی خود این لغت معنایش نه اجتناب است و نه ترس؛ و در اصطلاحات خود قرآن و در نهج البلاغه - که تقوا خیلی تکرار شده است - کاملا پیداست که معنی تقوا نه ترس است و نه اجتناب.

تقوا از ماده «وقی» است، وقی یعنی نگهداری. تقوای از معاصی در واقع معنایش «خود نگهداری» است. متقی باش یعنی خود نگهدار باش. خود این، یک حالت روحی و معنوی است که از آن تعبیر به «تسلط بر نفس» می کنند. اینکه انسان بتواند خود بر خود و در واقع اراده و عقل و ایمانش بر خواهشها و هوسهایش تسلط داشته باشد به طوری که بتواند خودش خودش را نگه دارد این نیروی خود نگهداری اسمش «تقوا» است. خود را نگه داشتن از چه؟ از آلوده شدن به معصیت، نتیجه آلوده شدن به معصیت چیست؟ در معرض قهر و انتقام خدا قرار گرفتن. پس خود را نگهداری کردن از معصیت لازمه اش اجتناب از معصیت است و لازمه اجتناب از معصیت، خود را از لازمه معصیت یعنی خشم الهی نگهداری کردن است. پس اگر گفتند «اتق الذنب» معنایش این است که خود را نگه دار از اینکه گرفتار گناه شوی. اگر بگویند «اتق الله» معنایش این است که خود را نگه دار از اینکه گناه کنی و در اثر گناه کردن در معرض خشم الهی قرار بگیری. ما کلمه ای نداریم که بخواهیم به جای «اتقوا» بگذاریم و لذا ترجمه نداریم، همیشه می گوییم تقوای الهی داشته باشید. لغتی در زبان فارسی وجود ندارد که به جای کلمه «تقوا» بگذاریم ولی وقتی که با جمله بیان کنیم مقصود همین در می آید، خود را نگهداری کردن، که اساس تربیت دینی همین است که انسان خود بر خود مسلط باشد. مگر می شود چنین چیزی که یک چیز خودش بر خودش مسلط باشد؟ اگر یک چیز خودش یک امر بسیط باشد که معنی ندارد خودش بر خودش مسلط باشد. این نشان می دهد که انسان دو «خود» دارد، یک خودش خود حقیقی است و خود دیگرش ناخود است، و در واقع تقوا تسلط خود است بر ناخودی که (انسان) آن ناخود را خود می داند. شاید این حدیث را مکرر خوانده باشیم که پیامبر اکرم عبور می فرمودند، دیدند عده ای از جوانان مسلمین در مدینه مشغول زورآزمایی هستند از این راه که سنگ بزرگی را بلند می کردند مثل «وزنه برداری» که چه کسی بیشتر می تواند این سنگ را بلند کند. حضرت ایستادند. بعد فرمودند: آیا می خواهید من میان شما داور باشم که کدامیک از شما قویتر هستید؟ همه گفتند: بله یا رسول الله، چه از این بهتر! شما داور باشید. فرمود: پس من قبلا به شما بگویم از همه شما قویتر آن فردی است که وقتی شهوت و طمعش به هیجان در می آید بتواند بر آن مسلط باشد، و آن کسی است که وقتی بر چیزی خشم می گیرد بتواند بر خشم خودش مسلط باشد. مولوی می گوید:

وقت خشم و وقت شهوت مرد کو *** طالب مردی چنینم کو به کو

امام علی علیه السلام می فرماید: «اشجع الناس من غلب هواه؛ از همه مردم شجاعتر کسی است که بر هوای نفسش غالب باشد». پس روح تقوا همان خود نگهداری است. خود را از چه نگهداری کردن؟ از هر چه که انسان بخواهد خودش را نگه دارد، آخر بر می گردد به خودش. حتی آدم جبان که از دشمن می ترسد، اگر حساب کنید مغلوب ترس و جبن خودش شده. اگر انسان بتواند بر نفس خودش در آن حد مسلط باشد که بر جبن خودش هم مسلط باشد، بر بخل و حسد و خشم و طمع و آز و حرص خودش مسلط باشد، این اسمش «تقوا» است.

تاثیر تقوا در رهایی از مشکلات
تقوا که در قرآن کریم زیاد آمده است، از ماده " وقی" است که به معنی نگهداری است و در واقع خود کلمه " تقوا " مفهوم خودنگهداری و خودحفظ کردن دارد. تقوای الهی یعنی انسان خود را از آنچه که خدا نهی کرده است نگهداری کند تا از عواقب آن مصون بماند. در قرآن کریم مکرر به آثار تقوا اشاره و تصریح شده است و معمولا آثار تقوا چیزهایی است درست عکس آنچه که ابتدأ انسانی که بصیرتی ندارد از تقوا می فهمد یعنی در مورد تقوا خیال می کند. یکی اینکه انسان وقتی که بصیرتی نداشته باشد در ابتدا از تقوا محدودیت می فهمد، می گوید: انسان بخواهد خودش را مقید به تقوا کند معنایش این است که خودش را در بن بست قرار بدهد، به دور خودش خطی بکشد و برای خود محدودیت قائل بشود. قرآن درست نقطه مقابل این مطلب را ذکر می کند ( و نکته لطیف همین است ) یعنی بی تقوایی است که انسان را در بن بست قرار می دهد و تقواست که بن بست را می شکند. این خیلی به نظر عجیب می رسد. انسان می گوید آدمی همین قدر که متقی شد یعنی برای خودش محدودیت قائل است. وقتی انسان برای خودش محدودیت قائل است به دست خودش برای خودش بن بست به وجود آورده است. قرآن می فرماید خیر، تقوا بن بست و محدودیت نیست، برعکس است، تقوا نداشتن انسان را دچار بن بستها و محدودیتهایی می کند و تقوا راهی است که خدا معین کرده است که اگر انسان از آن راه برود محدودیت و بن بستی برای او نیست این است که می فرماید: «و من یتق الله یجعل له مخرجا؛ هر کسی که تقوای الهی را پیشه کند خدا برای او راه بیرون رفتن از مضایق و مشکلات را قرار می دهد» (طلاق/2) یعنی خدا برای او راه باز می کند برای خروج از بن بستها و بیرون آمدن از مشکلات!
_________
آشنایی با قرآن 6، صفحه 171-169

کتاب آشنایی با قرآن 8 صفحه 22 و 23

width: 100%

[TD="width: 25 align: center"][/TD]
[TD="width: 25 align: center"][/TD]
[TD="align: right"][/TD]

[=microsoft sans serif]پست جمعبندی:[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif]



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]سوال:



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]ماچگونه درزندگی خود تقواپیشه کنیم؟




[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]پاسخ:



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]وقتی به تعریف تقوا دقت می کنیم نکته ی مشترکی که تمام تعاریف به اون اشاره دارند اینه که تقوا یک عامل درونیه که انسان راازگناه بازمیداره به گونه ای که هر کس این عامل درونی را داشته باشه دیگه نیازی به کنترل کننده های خارجی نداره.والبته در آموزه های اسلام اینقدر وجود این عامل، مهم تلقی شده تا جایی که ارزش وجودی هر انسان به وسطه ی تقوا سنجیده میشه وتقوا معیار ارزش سنجی در انسانه.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]امير مؤمنان على عليه السلام «تقوا» را اینگونه تبیین می کنند:



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]اعْلَمُوا عِبادَ اللَّهِ أَنَّ التَّقْوى‏ دارُ حِصْنٍ عَزِيزٍ



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]«اى بندگان خدا بدانيد تقوا دژى است مستحكم و غير قابل نفوذ»



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]نهج البلاغه بخشی از خطبه ی 157



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]لازمه بدونیم تقوا در واقع روشن ترین اثر ونمود وتجلی ایمان به مبداء ومعاد هست.یعنی اگه بخواهیم میزان پایبندی خودمون به اعتقاداتمون را محک بزنیم باید سراغ میزان تقوای خودمون بریم تا با شناخت میزان تقوای درونیمون یه شناخت نسبی از خودمون بدست بیاریم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]اینکه انسان در زندگی برای رسیدن به هر چیزی نیازمند تلاش وکوشش هست یک امر بدیهی وروشنه والبته برای رسیدن به بعضی از امور، ما نیازمندتلاش بیشتر وبیشتر هستیم به بعضی از چیزها راحت میشه رسید اما به بعضی دیگه به این راحتی نمیشه دسترسی پیدا کرد وتقوا از جمله اموریه که برای رسیدن به اون لازمه تلاش وکوشش فراوانی را متحمل بشیم تا بتونیم این گوهر معنوی را تصاحب کنیم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]بعد از ایمان به خداوند ،اولین وظیفه ی ما تسلیم شدن در برابر اوامر الهیست که پایبندی به این اصل تضمینی برای تقوا وبهترین راه کسب تقواست.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]یادمون باشه انجام واجبات وترک محرمات اولین قدم در کسب تقواست.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]گاهی در معنای تقوا مساله ی خداترس بودن هم مطرح میشه واین مطلب به این معناست که انسان، ترس از خدا داشته باشه وهمیشه وهمه جا خداوند را حاضر وناظر بر اعمال خودش بدونه که با تمرین واستمرار در این امر، میتونیم جزء متقین باشیم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]در واقع ترس از خداوند با ترس از قیامت معنا پیدا میکنه وما با در نظرگرفتن وتجسم عذاب الهی قبل از انجام هر گناه میتونیم ملکه ی تقوا را در خودمون زنده کنیم.



[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]لازمه توجه کنیم که برای رسیدن به تقوا ؛پرهیز لازمه وانسان در هر مرتبه ای از مراتب تقوا باشه باید نسبت به گناه پرهیز داشته باشه وتا پرهیز وخودداری وجود نداشته باشه امید به داشتن تقوا ،یه امر واهیه.


موضوع قفل شده است