جواب دوستانم بدهيد_چرا با فرا رسيدن ماه محرم سياه پوش ميشویم؟
تبهای اولیه
لطفابا توجه به احاديث و يا آيه قران جواب بدهيد... از من دوستانم مي پرسند که چرا با فرا رسيدن ماه محرم سياه پوش ميشوم و من به آنها جواب واضح مي دهم ولي قانع نمي شوند لطفا مرا کمک کنيد تا جواب قاطع بدهم... خيلي متشکرم
[/]سیاهپوشی برای عزا، سنت و عادت بشر، در طول تاریخ بوده است؛ از ایران باستان گرفته تا یونان و اعراب جاهلیت. غالباً در فرهنگ های مختلف لباس سیاه ، نماد عزاداری بوده است.
سیاهپوشی از سوی عباسیان یا اعراب پس از اسلام، به ایران منتقل نشده؛ بلکه از دیر باز این سلوک عملی و ظاهری در فرهنگ و تمدن ملت ایران ریشه داشته است. شواهد فراوان تاریخی و ادبی، بیانگر این حقیقت است که بسیاری از ملل و اقوام جهان، از دیر زمان، در ایام عزا سیاه میپوشیدهاند. به دلیل مجال اندک به ذکر چند نمونه از ایران، یونان باستان و اعراب اشاره میشود.
الف. ایران باستان؛ شواهد فراوانی در متون کهن ایرانی وجود دارد که سیاهپوشی را نشان ماتم و اندوه قلمداد کرده است. شاهنامه فردوسی - که بیانگر فرهنگ و تمدن کهن ایران است - پر است از مواردی که جامه سیاه را نمود عزا و غم تلقی کرده است.
در خصوص زمانی که رستم به دست برادرش شغاد، ناجوانمردانه کشته شد، فردوسی میسراید:
به یک سال در سیستان سوگ بود همه جامههاشان، سیاه و کبود
در عصر ساسانیان نیز، هنگامی که بهرام گور درگذشت ولیعهدش یزدگرد، چنین کرد:
چهل روز سوگ پدر داشت راه بپوشید لشگر کبود و سیاه
فریدون هم که از جهان درگذشت، نواده و جانشین وی چنین کرد:
منوچهر، یک هفته با درد بود دو چشمش پر از آب و رخ زرد بود
سپاهش همه کرده جامه سیاه توان گشته شاه و غریوان سپاه
و این سیاهپوشی تا هماکنون در ایران رایج است.(1)
سلام
مطالعه این پست ها هم به شما کمک میکند:
ب . یونان باستان؛ در اساطیر یونان باستان، آمده است: زمانی که تیتس از قتل پاتروکلوس به دست هکتور، شدیداً اندوهگین شد؛ به نشانه عزا، سیاهترین جامههایش را پوشید.
این امر نشانگر آن است که قدمت رسم سیاهپوشی در یونان، به عصر هومر بازمیگردد. در میان عبرانیان (یهودیان قدیم) نیز رسم آن بود که در عزای بستگان خویش، سرها را میتراشیدند و بر آن خاکستر میپاشیدند و لباسشان در این گونه مواقع، سیاهرنگ یا نزدیک به آن بود.(2)
بستانی در دائرة المعارف خود، رنگ سیاه را برای عزا در تمدن اروپای قرنهای اخیر، به عنوان مناسبترین رنگ گزارش کرده، مینویسد: طول دوران عزاداری - بر حسب درجه نزدیکی به مرده - از یک هفته تا یک سال طول میکشد و بیوه زنان، دست کم تا یک سال عزا میگیرند و در این مدت لباسهای آنان سیاهرنگ و خالی از هرگونه نقش و نگار و زیورآلات است.(3)
ج . اعراب؛ تاریخ، شعر، لغت و سیره نشان میدهد که اعراب - از مصر و شامات گرفته تا عراق و حجاز - رنگ سیاه را رنگ عزا شناختهاند.
زمخشری (ادیب و مفسّر قرن ششم) مینویسد: یکی از ادیبان گوید: راهبی سیاهپوش را دیدم و بدو گفتم: چرا سیاه پوشیدهای؟ گفت: عرب زمانی که کسی از آنها میمیرد، چه میپوشد؟ گفتم: سیاه میپوشد، گفت: من نیز در عزای گناهان سیاه پوشیدهام.(4)
در کتابهای تاریخی، گزارش شده است که عرب، در مواقع مصیبت، جامه خویش را به رنگ سیاه میکرد.(5)
در عصر پیامبر(ص) پس از پایان جنگ بدر - که هفتاد تن از مشرکان و قریش به دست مسلمانان به خاک هلاکت افتادند - زنان مکه در سوگ کشتگان خویش، جامه سیاه پوشیدند.(6)
این شواهد تاریخی و ادبی، نشان میدهد که رنگ سیاه از دیر باز در میان بسیاری از ملل و اقوام نشان عزا و اندوه بوده است . این امر اختصاص به ایران یا دوران اسلام نداشته است؛ بلکه اعراب پیش از اسلام، ایرانیان و یونانیان باستان نیز به رسم عزا، جامه سیاه یا کبود میپوشیدهاند.(7)
سیاهپوشی در میان اهلبیت(ع)
گزارشهای مستند بیانگر این حقیقت است که پیامبر و ائمه اطهار نیز مهر تأیید بر این سنت منطقی و رسم طبیعی گذاشته و خود در مقام عمل، در عزای عزیزان خویش سیاه پوشیدهاند.
به روایت ابنابیالحدید در شرح نهجالبلاغه، امام حسن(ع) در سوگ امیرمؤمنان علی(ع)، جامههای سیاه بر تن کرد و با همین جامه به میان مردم آمد و برای آنان خطبه خواند.(8)
بنابر حدیثی که اکثر محدثان آن را نقل کردهاند، امام باقر(ع) فرمود: زنان بنیهاشم در سوگ ابا عبد الله(ع) جامه سیاه بر تن کردند:
«لما قتل الحسین بن علی(ع) لبس نساء بنیهاشم السواد و المسوح و کن لاتشتکین من حر و لابرد و کان علی بن الحسین(ع) یعمل لهن الطعام للمأتم؛(9) زمانی که امام حسین بن علی(ع) به شهادت رسید، زنان بنیهاشم لباسهای سیاه و جامههای خشن مویین پوشیدند و از گرما و سرما شکایت نمیکردند. [پدرم] علی بن الحسین به علت [اشتغال آنان به] مراسم عزاداری، برایشان غذا درست میکرد.»
سپاهپوشی عباسیان
عباسیان در طول قیام، داعیه خونخواهی شهیدان اهلبیت را داشتند و زمانی که به قدرت رسیدند، دولت خود را دولت آلمحمد(ص) و ادامه خلافت علی ابن ابی طالب(ع) قلمداد کردند . نخست وزیر خویش ابوسلمه خلال را وزیر آل محمد(ص) و سردار مشهورشان ابومسلم خراسانی را امین یا امیر آلمحمد(ص) نامیدند. لباس سیاه را در تداوم سیاهپوشی ماتم و اندوه فقدان عزّت پیامبر و مصایبی که بر اهلبیت(ع) رفته بود، انتخاب کردند؛(10) نه آن که آنان سیاهپوشی را در ایران و بلاد اسلامی، پایهگذاری کنند؛ زیرا سیاهپوشی در عزای از دسترفتگان، منش طبیعی و رایج بود؛ خصوصاً سیاهپوشی در عزای شهیدان اهلبیت(ع).
بنیعباس به بهانه خونخواهی شهیدان مظلوم کربلا و زید و یحیی، پرچم سیاه و سیاهپوشی را به عنوان ابراز و اعلام عزای شهیدای اهلبیت برگزیدند و با این ترفند، دوستداران اهلبیت(ع) را به دور خود گردآوردند .برای آن که این تبلیغ ظاهری را در اذهان مردم زنده نگه دارند؛ پس از به قدرت رسیدن، در ظاهر سیاهی پرچم و لباس را شعار همیشگی خویش ساختند.(11) به دلیل همین فریبندگی ظاهری بود که امام صادق(ع) و دیگر ائمه(ع) به رنگ و لباس سیاه انتقاد داشتند؛ یعنی، مخالفت امام در این موارد، ناظر به سیاهپوشی رسمی و خاصی بود که از سوی بنیعباس تحمیل شده و نماد بستگی و اطاعت از حکومت جائرانه آنان بوده است؛ نه سیاهپوشی بر اهل عزا و ماتم بر سوگ از دسترفتگان و خصوصاً مصایب اهلبیت(ع).(12)
در مورد پوشیدن لباس سیاه در مصیبت و عزای ائمه مخصوصاً حضرت اباعبدالله الحسین(ع) چون از مصادیق تعظیم شعایر اسلامی است و باعث زنده نگه داشتن اهداف امام حسین(ع) می باشد،دارای ثواب و اجر الهی است. بزرگانی همچون مرحوم آیتاللهالعظمی بروجردی در روز عاشورا قبای سیاه بر تن میکردند.
امروزه نیز مردم ایران وبرخی از مسلمانان در ایام عزاداری امام حسین (ع) لباس سیاه می پوشند تا مراتب غم وانده خود را به نمایش گذاشته وخود را در غم امام حسین (ع) ویاران او شریک بداند
پی نوشت:
1. معجمالبلدان، حموی، ج 3، ص 452 ؛ تاریخ گیلان و دیلمستان، ص 223.
2.دائره المعارف، ج 6، ص 710 - 722.
3.همان.
4.ربیع الابرار و نصوص الاخبار، ج 3، ص 747.
5.اخبار الدولة العباسیة، ص 247.
6.السیرة النبویة، ج 3، صص 10 - 11.
7.: تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، ج 2، ص 127.
8.شرح نهجالبلاغه، ابن ابیالحدید، ج 16، ص 22.
9. بحارالانوار، ج 45، ص 188 ؛ وسائلالشیعه، ج 2، ص 890..
10.شرح نهجالبلاغه، ج 7، ص 172.
11.اخبار الدولة العباسیة، صص 230-232 و 242.
12.سیاهپوشی در سوگ ائمه نور، صص 195 - 200، 129-155، 76 و 77.
پوشيدن لباس سياه شعار اهل مصيبت و علامت سوگواري و عزا است
و پوشيدن آن در عزاي حضرت سيّدالشهدا و ساير معصومين عليهم السلام تعظيم شعاير و اعلان برائت از اعداي آل محمد(ص)و تجليل ازايثار، فداكاري ، شهادت در راه خدا و عناوين راحجه ديگر است .
به طور يقين اين برنامه ها و سياه پوشيدن وسياهپوش كردن در و ديوار خانه و حسينيه ها، تكايا و مجالس ، كه متضمن درس هاي بسيار آموزنده و موجب تعالي افكار و اهداف و تبلور شعور مذهبي و انساني است
همه راجح و سبب احيا و بسط امر مذهب و تحكيم علايق وروابط با خاندان رسالت است .(1)
فقها پوشيدن لباس سياه جهت عزاداري را راجح مي دانند. پس از شهادت امام حسين (ع) و ياران آن حضرت كسي از زنان بني هاشم و طايفه قريش نبود مگر آن كه براي امام حسين (ع)لباس سياه پوشيده بود.(2)
فقط در دوران حاكميت بني عباس ، چون لباس سياه به عنوان لباس رسمي آنان محسوب مي شده پوشيدن لباس سياه به عنوان يكي از مصاديق تلبس به لباس ظلمه و تشبه به آن ها محسوب مي شد كه با نابودي آنان اين عنوان منتفي شده.
امروزه سياه پوشي از ويژگي هاي مهم شيعه است ، شيعه در عزاداري ها همانند ايام محرم و صفر نه تنهاسياه مي پوشد
بلكه در و ديوار و كوي و برزن را نيز سياهپوش مي كند. لباس سياه ، نشانهء عشق و دوستي به ساحت مقدس امامان معصوم است
و اعلام جانبداري از سرور آزادگان در جبههء ستيز حق و باطل كه سراسر تاريخ را فراگرفته است .
شيعه با سياهپوشي خويش در عاشورا اعلام مي دارد كه در منطق وي ، بي حسين ، جامعه تاريك و جهان بي فروغ است .(3)
امروزه پوشيدن لباس سياه از شعاير شيعه محسوب مي شود.
پی نوشت:
1.حسين رجبي ، پاسخ به شبهات عزاداري ، ص 105
2.بحارالانوار، ج 45 ص 196
3.همان ، ص 106