بازسازی کعبه

مرحوم علامه طباطبائى در تفسير آيه شريفه/ان اول بيت وضع‏للناس.../«سوره آل عمران آيه 96»بعنوان بحثى تاريخى‏درباره بناى خانه كعبه و ساير امور مربوط به آن چنين گويد:

اين معنا، متواتر و قطعى است كه،بانى كعبه ابراهيم خليل‏بوده و ساكنان اطراف كعبه بعد از بناى آن،تنها فرزندش اسماعيل و قومى از قبائل يمن بنام جرهم بوده‏اند.و كعبه تقريباساختمانى به صورت مربع بنا شده كه هر ضلع آن به سمت‏يكى‏از جهات چهارگانه: شمال،جنوب،مشرق و مغرب بوده و بدين‏جهت اينطور بنا شده كه بادها هر قدر هم كه شديد باشد،بارسيدن به آن شكسته شود و نتواند آن را خراب كند.

و اين بناى ابراهيم عليه السلام همچنان پاى بر جا بود تا آنكه‏يكبار عمالقه آن را تجديد بنا كردند.و يكبار ديگر قوم جرهم(ويا اول جرهم بعد عمالقه،همچنان كه در روايت وارده ازامير المؤمنين اينطور آمده بود.) (34) و آنگاه،وقتى زمام امر كعبه به دست قصى بن كلاب،يكى‏از اجداد رسول خدا صلى الله عليه و آله افتاد(يعنى قرن دوم قبل‏از هجرت)قصى آن را خراب كرد و از نو با استحكامى بيشتر بنانمود و با چوب دوم(درختى شبيه به نخل)و كنده‏هاى نخل آن‏را پوشانيد،و در كنار آن بنائى ديگر نهاد به نام دار الندوة،كه درحقيقت مركز حكومت و شوراى با اصحابش بود.آنگاه جهات‏كعبه را بين طوائف قريش تقسيم نموده كه هر طايفه‏اى‏ خانه‏هاى خود را بر لبه مطاف پيرامون كعبه بنا كردند و درخانه‏هاى خود را بطرف مطاف باز كردند.

بعضى گفته‏اند:پنج‏سال قبل از بعثت نيز يكبار ديگر كعبه‏به وسيله سيل منهدم شد،و طوائف قريش عمل ساختمان آن رادر بين خود تقسيم كردند،و بنائى كه آن را مى‏ساخت مردى‏رومى بنام‏«يا قوم‏»بود و نجارى مصرى او را كمك مى‏كرد،وچون رسيدند به محلى كه بايد حجر الاسود را كار بگذارند،در بين‏خود نزاع كردند،كه اين شرافت نصيب كداميك از طوائف‏باشد؟در آخر همگى بر آن توافق كردند كه محمد صلى الله عليه‏و آله را كه در آن روز سى و پنج‏ساله بود بين خود حكم قراردهند،چون به وفور عقل و سداد راى او آگاهى داشتند. آن‏جناب دستور داد تا ردائى بياورند و حجر الاسود را در آن نهاده وبه قبائل دستور داد تا اطراف آن را گرفته و بلند كنند،و حجر رادر محل نصب يعنى ركن شرقى بالا بياورند.آنگاه خودش سنگ‏را برداشت و در جايى كه مى‏بايست باشد،قرار داد.

و چون خرج بنائى آنان را به ستوه آورده بود،بلندى آن را به‏همين مقدار كه فعلا هست گرفتند.و يك مقدار از زمين زيربناى قبلى از طرف حجر اسماعيل خارج ماند و جزء حجر شد،چون بنا را كوچك‏تر از آنچه بود ساختند و اين بنا همچنان‏بر جاى بود تا زمانى كه عبد الله زبير در عهد يزيد بن معاويه(عليهما اللعنة و العذاب)مسلط بر حجاز شد و يزيد سردارى بنام‏حصين به سركوبيش فرستاد،و در اثر جنگ و سنگهاى بزرگى كه لشكر يزيد با منجنيق بطرف شهر مكه پرتاب مى‏كردند،كعبه‏خراب شد و آتش‏هائيكه باز با منجنيق به سوى شهر مى‏ريختند،پرده كعبه و قسمتى از چوبهايش را بسوزانيد،بعد از آنكه با مردن‏يزيد جنگ تمام شد،عبد الله بن زبير به فكر افتاد،كعبه را خراب‏نموده بناى آن را تجديد كند،دستور داد گچى ممتاز از يمن‏آوردند،و آن را با گچ بنا نمود و حجر اسماعيل را جزء خانه‏كرد،و در كعبه را كه قبلا در بلندى قرار داشت،تا روى زمين‏پائين آورد.و در برابر در قديمى،درى ديگر كار گذاشت. تا مردم‏از يك در درآيند و از در ديگر خارج شوند و ارتفاع بيت را بيست‏و هفت ذراع(تقريبا سيزده متر و نيم)قرار داد و چون از بنايش‏فارغ شد،داخل و خارج آن را با مشك و عبير معطر كرد،و آن رابا جامه‏اى از ابريشم پوشانيد،و در هفدهم رجب سال 64 هجرى‏از اين كار فارغ گرديد.

و بعد از آنكه عبد الملك مروان متولى امر خلافت‏شد،حجاج بن يوسف به فرمانده لشكرش دستور داد تا به جنگ عبد الله‏بن زبير برود كه لشكر حجاج بر عبد الله غلبه كرد و او را شكست‏داده و در آخر كشت و خود داخل بيت‏شد و عبد الملك را بدانچه‏ابن زبير كرده بود خبر داد.عبد الملك دستور داد،خانه‏اى را كه‏عبد الله ساخته بود خراب نموده به شكل قبلى‏اش برگرداند.

حجاج ديوار كعبه را از طرف شمال شش ذراع و يك وجب خراب نموده و به اساس قريش رسيد و بناى خود را از اين سمت‏بر آن اساس نهاد،و باب شرقى كعبه را كه ابن زبير پائين آورده‏بود در همان جاى قبليش(تقريبا يك متر و نيم يا دو متر بلندتر ازكف) قرار داد و باب غربى را كه عبد الله اضافه كرده بود مسدودكرد آنگاه زمين كعبه را با سنگهائى كه زياد آمده بود فرش كرد.

[=&quot]يك بار نيز درزمان قرمطيان كعبه ويران شد ،ابوطاهر كه اسماعيلي مذهب بود هفتم[/][=&quot] [/][=&quot]ذی[/][=&quot] [/][=&quot]حجه[/][=&quot] [/][=&quot]همین[/][=&quot] [/][=&quot]سال[/][=&quot]([/][=&quot]۳۱۷[/][=&quot]ه[/][=&quot]) [/][=&quot]با[/][=&quot] [/][=&quot]ششصد[/][=&quot] [/][=&quot]سوار[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]هفتصد[/][=&quot] [/][=&quot]پیاده[/][=&quot] [/][=&quot]وارد[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]شد[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]شمشیر[/][=&quot] [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]مردم[/][=&quot] [/][=&quot]نهاد[/][=&quot]. [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]شمار[/][=&quot] [/][=&quot]کشتگان[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]اسیران[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]اهل[/][=&quot] [/][=&quot]شهر[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]ولایت[/][=&quot]‌[/][=&quot]های[/][=&quot] [/][=&quot]دیگر[/][=&quot] [/][=&quot]اختلاف[/][=&quot] [/][=&quot]هست[/][=&quot]. [/][=&quot]بعضی[/][=&quot] [/][=&quot]سی[/][=&quot] [/][=&quot]هزار[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]بعضی[/][=&quot] [/][=&quot]کمتر[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]بیشتر[/][=&quot] [/][=&quot]گفته[/][=&quot]‌[/][=&quot]اند[/][=&quot]..[/][=&quot]ابوطاهر[/][=&quot] [/][=&quot]درب[/][=&quot] [/][=&quot]حرم[/][=&quot] [/][=&quot]را[/][=&quot] [/][=&quot]که[/][=&quot] [/][=&quot]پوشش[/][=&quot] [/][=&quot]طلا[/][=&quot] [/][=&quot]داشت[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]جا[/][=&quot] [/][=&quot]کند[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]تخریبات[/][=&quot] [/][=&quot]جد[/][=&quot] [/][=&quot]به[/][=&quot] [/][=&quot]بنای[/][=&quot] [/][=&quot]کعبه[/][=&quot] [/][=&quot]وارد[/][=&quot] [/][=&quot]آورد[/][=&quot].[/][=&quot]اقامت[/][=&quot] [/][=&quot]آنان[/][=&quot] [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]هشت[/][=&quot] [/][=&quot]روز[/][=&quot] [/][=&quot]بود[/][=&quot] [/][=&quot]که[/][=&quot] [/][=&quot]صبح[/][=&quot] [/][=&quot]شنبه[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]همین[/][=&quot] [/][=&quot]ماه[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]به[/][=&quot] [/][=&quot]همراه[/][=&quot] [/][=&quot]کاروانی[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]اموال[/][=&quot] [/][=&quot]غارت[/][=&quot] [/][=&quot]شده[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]حجرالاسود[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] ... [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]خارج[/][=&quot] [/][=&quot]شدند[/]
[=&quot]دردوران عثماني هانيز يكباردرزمان [/][=&quot]سلطان سليم عثمانى (960 هـ) يكباردزمان سلطان مراد(1040)[/][=&quot][/]
[=&quot]
و در آخرين تعمير (1417 هـ ) داخل كعبه را بتن ريزى كرده و بالا آوردند[/]

[=&quot]يك بار نيز درزمان قرمطيان كعبه ويران شد ، ابوطاهر كه اسماعيلي مذهب بود هفتم[/][=&quot] [/][=&quot]ذی[/][=&quot] [/][=&quot]حجه[/][=&quot] [/][=&quot]همین[/][=&quot] [/][=&quot]سال[/][=&quot]([/][=&quot]۳۱۷[/][=&quot]ه[/][=&quot]) [/][=&quot]با[/][=&quot] [/][=&quot]ششصد[/][=&quot] [/][=&quot]سوار[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]هفتصد[/][=&quot] [/][=&quot]پیاده[/][=&quot] [/][=&quot]وارد[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]شد[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]شمشیر[/][=&quot] [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]مردم[/][=&quot] [/][=&quot]نهاد[/][=&quot]. [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]شمار[/][=&quot] [/][=&quot]کشتگان[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]اسیران[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]اهل[/][=&quot] [/][=&quot]شهر[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]ولایت[/][=&quot]‌[/][=&quot]های[/][=&quot] [/][=&quot]دیگر[/][=&quot] [/][=&quot]اختلاف[/][=&quot] [/][=&quot]هست[/][=&quot]. [/][=&quot]بعضی[/][=&quot] [/][=&quot]سی[/][=&quot] [/][=&quot]هزار[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]بعضی[/][=&quot] [/][=&quot]کمتر[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]بیشتر[/][=&quot] [/][=&quot]گفته[/][=&quot]‌[/][=&quot]اند[/][=&quot]..[/][=&quot]ابوطاهر[/][=&quot] [/][=&quot]درب[/][=&quot] [/][=&quot]حرم[/][=&quot] [/][=&quot]را[/][=&quot] [/][=&quot]که[/][=&quot] [/][=&quot]پوشش[/][=&quot] [/][=&quot]طلا[/][=&quot] [/][=&quot]داشت[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]جا[/][=&quot] [/][=&quot]کند[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]تخریبات[/][=&quot] [/][=&quot]جد[/][=&quot] [/][=&quot]به[/][=&quot] [/][=&quot]بنای[/][=&quot] [/][=&quot]کعبه[/][=&quot] [/][=&quot]وارد[/][=&quot] [/][=&quot]آورد[/][=&quot].[/][=&quot]اقامت[/][=&quot] [/][=&quot]آنان[/][=&quot] [/][=&quot]در[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]هشت[/][=&quot] [/][=&quot]روز[/][=&quot] [/][=&quot]بود[/][=&quot] [/][=&quot]که[/][=&quot] [/][=&quot]صبح[/][=&quot] [/][=&quot]شنبه[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]همین[/][=&quot] [/][=&quot]ماه[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]به[/][=&quot] [/][=&quot]همراه[/][=&quot] [/][=&quot]کاروانی[/][=&quot] [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]اموال[/][=&quot] [/][=&quot]غارت[/][=&quot] [/][=&quot]شده[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] [/][=&quot]حجرالاسود[/][=&quot] [/][=&quot]و[/][=&quot] ... [/][=&quot]از[/][=&quot] [/][=&quot]مکه[/][=&quot] [/][=&quot]خارج[/][=&quot] [/][=&quot]شدند[/]
[=&quot]دردوران عثماني هانيز يكباردرزمان [/][=&quot]سلطان سليم عثمانى (960 هـ) يكباردزمان سلطان مراد(1040)[/][=&quot][/]
[=&quot]
[/][=&quot]و در آخرين تعمير (1417 هـ ) داخل كعبه را بتن ريزى كرده و بالا آوردند[/][=&quot].[/]