فرقه شناسی و ضرورت شناخت آن

[="red"]ضرورت شناخت این علم[/]

مطالعات فرقه‏شناسی در حال حاضر دست‏کم از چند جهت حائز اهمیت است: نخست برای حوزه‏های تشیع و دوم برای مصالح عمومی جهان اسلام.

1. در توضیح ضرورت نخست، همین بس که بدانیم بسیاری از مسائل تاریخی و عقیدتی که ما به آنها نظر داریم، مورد توجه فرقه‏های دیگر اسلامی نیز قرار گرفته‏اند و آنان نیز درباره اکثر موضوعات و مسائلی که ما به آنها می‏اندیشیم، رأی و نظر دارند. آشنایی با آرا و انظار دیگران، در پختگی و استحکام دیدگاه‏های ما موءثر است.

این مطلب را از دو زاویه می توان مورد بررسی قرار داد:
الف) آشنایی با عقاید فرقه‏های مختلف ـ به‏ویژه فرقه‏هایی که در زمان حضور اهل‏بیت(ع) یعنی عصر امامت (قرن‏های اول و دوم) در جامعه آن روز حضور داشتند و فعالیت می‏کردندـ به ما کمک می‏کند که متون و میراث خود را بهتر بشناسیم؛ زیرا برخی از احادیث ما ناظر به عقاید فرقه‏های آن روز است. بعضی سوءال‏هایی که از ائمه(ع) می‏شده است، مربوط به شبهه‏هایی است که در آن روزگار رایج بوده است. این عقاید را اصحاب در قالب سوءال مطرح می‏کردند و امامان بزرگوار شیعه پاسخ می‏دادند. بسیاری از اشارات و کنایات احادیث را جز از این طریق نمی‏توان فهمید و دریافت.
ب‌) عقاید و باورهای فرق دیگر، می‏توانند برای ما سوءال‏های جدید و زمینه‏های نو برای تحقیق در متون شیعی ایجاد کنند.

2. از جهت مصالح عمومی جهان اسلام نیز لازم است گروه‏های مختلف اسلامی از یکدیگر بی‏خبر نباشند. بی‏خبری از همدیگر، ما را در موضع ضعف قرار می‏دهد و در مواقع لزوم قادر به حفظ وحدت و یکپارچگی جهان اسلام در برابر جهان غیراسلامی نیستیم.

(مجله پژوهش و حوزه، تابستان 1385 - شماره 26)