بالاخره فرعون و قومش ايمان داشتند يا نه ؟

باسلام
ابوعمر زبيرى‏ از امام صادق (عليه السلام) انواع كفر را كه در قرآن آمده سؤال كرد،
امام فرمود: كفر پنج نوع است:يكى‏ از اقسام آن اين است كه انسان در دل باور و شناخت دارد، ولى‏ باز هم انكار مى‏كند.
سپس اين آيه را تلاوت فرمودند: (وجحدوا بها واستيقنتها انفسهم)آيه 14 نمل
1- انكار، زمينه‏ى افساد است. (جحدوا... مفسدين)
2- علم و يقين، اگر با تقوا همراه نباشد كارساز نيست. (واستيقنتها ظلماً و علوّاً)
3- بسيارى‏ از كفّار در دل ايمان دارند و انگيزه‏ى انكارشان جهل نيست، بلكه ظلم و برترى‏ جويى‏ است. (ظلماً و علوّاً)
- تاريخ و مطالعه‏ى آن را وسيله‏ى عبرت قرار دهيد. (فانظر)
5- فرجام كار مفسدان، سقوط و تباهى‏ است. (كيف كان عاقبه المفسدين)

تفسیر نور

با سلام فرعون لحظات آخر که مرگ را جلوی چشم خود دید خواست توبه کند که قبول نشد وعلت آن را هم بامقدمه ای عرض می کنم:
بعد از آنكه موسي(ع) در صحنه سرنوشت‏ساز مبارزه با ساحران دستگاه فرعون پيروز شد، صداي دعوت موسي(ع) در سرزمين «مصر» پيچيد، صفوف مؤمنان مشخص شد و حجت بر فراعنه تمام شد، پس از مدتي طبق دستور خداوند، موسي(ع) شبانه «بني اسرائيل» را از مصر حركت داد.{1}
فرعون و اطرافيان او براي تعقيب و دستگيري موسي(ع) و پيروانش، به راه افتادند. صبحگاهان خود را به لشكر موسي(ع) رسانيد، ياران موسي(ع) گفتند: «ما گرفتار آمديم و راه نجات نيست»،{2} زيرا در مقابل ما امواج خروشان دريا و به دنبال ما انبوه لشكر فرعون است. موسي(ع) به دستور خداوند «عصاي» خود را به دريا زد، آبها شكافته شد، راه‏هاي عبور باز گرديد، بني اسرائيل از آب گذشتند، فرعونيان با ديدن چنين معجزه باز هم از مركب غرور پياده نشدند و براي تعقيب موسي وارد دريا شدند،{4} در چنين حال آب‏ها به هم آمد و فرعون و لشكريان او گرفتار آمدند.{3}

وقتي فرعون بر روي نيل مي‏غلطيد با حالت تضرع گفت: «ايمان آوردم به آن خدايي كه بني اسرائيل به او ايمان آوردند...».{5}

فرعون با گرفتار آمدن در «امواج دريا» در حال غرق شدن، از روي ناچاري و به اميد رهايي از چنگال كيفر الهي اظهار ايمان نمود! امام صادق(ع) مي‏فرمايد: «چون خداوند فرعون را در آب غرق نمود، او در حال احساس مرگ گفت: «من به خداي بني اسرائيل ايمان آوردم و تسليم امر او مي‏باشم، جبرئيل مشتي از لجن دريا را بدهانش كوبيد، و فرمود: با ديدن عذاب الهي ايمان آوردي؟! در حالي كه تاكنون از مفسدين في الارض بودي؟!».{6}
بديهي است ايمان هنگام نزول عذاب و گرفتار آمدن در چنگال مرگ و عدالت خداوندي ارزشي ندارد و ايمان نيست. لذا خداوند فرعون را مخاطب قرار داد و فرمود: «اكنون ايمان مي‏آوري؟! در حالي كه قبلاً گردنكشي نمودي و در صف تبهكاران قرار داشتي؟!».{7} البته فرعونيان به گونه‏اي در آب فرو رفتند كه حتي يك نفر از آنان ديده نشد،{8} بدن فرعون را خداوند از دريا با ساحل راند تا مردم در هلاكت او ترديد به خود راه ندهند و آيت و نشانه‏اي براي ديگراي باشد.{9}

پاورقی:
[1].سوره شعرأ، آيه 52/
[2].سوره شعرأ، آيه 61/
[3].تفسير جامع، سيدابراهيم بروجردي، ج 3، ص 231، انشتارات صدرا، اول/
[4].سوره شعرأ، آيه 66/
[5].سوره يونس، آيه 90/
[6].تفسير جامع، سيدابراهيم بروجردي، ج 3، ص 232 - 233، انتشارات صدرا اول/
[7].سوره يونس، آيه 91/
[8].تفسير جامع، سيدابراهيم بروجردي، ج 3، ص 231 - 232، انتشارات صدرا.
[9].تفسير روح المعاني، ذيل آيات 57 و 58 و 59 و شعرأ/