آخرین آیه ی نازل شده بر اساس ترتیب نزول کدام است؟

تب‌های اولیه

10 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آخرین آیه ی نازل شده بر اساس ترتیب نزول کدام است؟

[="microsoft sans serif"] بنام خدا

درود بر راستجویان

آیات زیادی را حتی تا ده مورد به عنوان آخرین آیه ی وحی معرفی کرده اند

اما بالاخره فقط یکی درست است به نظر پژوهشگران قرآنی کدام آیه آخرین آیه ی وحی است

که بعد از آن ارتباط با وحی قطع شده است ؟

[/]

برچسب: 

با سلام
در باره ی آخرین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده است، روایات متعدد و مختلفی وجود دارد؛ و به همین جهت مفسران نیز اختلاف نظر دارند:
1. در بسیاری از روایات شیعه و اهل سنت آمده است که: آخرین چیزی که بر پیامبر (ص) نازل شده است سوره ی مبارکه ی «نصر» می باشد.[1]

2. روایات دیگری آخرین آیه ی نازل شده را، آیات اول سوره ی برائت بیان می کنند که در سال نهم هجرت بعد از فتح مکه در هنگام مراجعه از جنگ تبوک، بر پیامبر (ص) نازل شده است.[2]

3. روایات زیادی نقل شده که آخرین آیه ای که نازل شده است، آیه ی « وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فیهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ ما کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ »[3] است که جبرئیل بعد از نزول دستور داد، در اول آیه 280 سوره بقره قرار گیرد و این حادثه 21 یا 7 روز قبل از رحلت پیامبر (ص) بوده است.[4]

4. ابن واضح یعقوبی معتقد است طبق روایات صحیح و صریح آخرین آیه ای که بر پیامبر (ص) نازل شده است، آیه ی اکمال دین "الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی‏ وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً"[5] است.

مرحوم آیت الله معرفت می گویند: شکی نیست که سوره ی «نصر» قبل از (آیات اول) سوره ی برائت نازل شده است، چون سوره ی نصر بشارت به فتح مکه است (پس قبل از فتح مکه نازل شده است) یا در همان سال فتح، در مکه نازل شده[7] در حالی که سوره ی برائت یک سال بعد از فتح مکه نازل شده است.

پس جمع بندی روایات به این صورت است:
الف.از نظر آخرین سوره؛ آخرین سوره ی کامل که بر پیامبر (ص) نازل شده، سوره ی «نصر» بوده، و آخرین سوره ی نازل شده از لحاظ آیات آغازین سوره ی «برائت» بوده است.

ب. از نظر آیات؛ درباره آخرین آیه ی نازل شده بر پیامبر (ص)، به نظر می رسد ترجیح با نظریه ی یعقوبی است که آیه اکمال دین آخرین آیه است. چون این آیه اعلام به کامل شدن دین و هشدار به پایان رسیدن وحی است.
اما در باره ی آیه ی 281 سوره ی بقره، دو نظریه است:
1. این آیه در حجة الوداع در منی روز عید قربان بر پیامبر(ص) نازل شده است.[8] اگر این روایت درست باشد، آخرین آیه، اکمال دین است. چون آیه ی اکمال دین در 18 ذی حجه در برگشت از حجة الوداع نازل شده است.
2. اگر این روایت درست باشد، باید آخرین آیه، همین آیه باشد؛ و در این صورت می توان گفت که آیه ی اکمال دین آخرین آیه از آیات احکام است؛ و آیه ی 281 سوره ی بقره آخرین آیه ای است که بر پیامبر (ص) وحی شده است.[9]

[1] طبرسی، مجمع البیان، ج 10، ص 554؛ بحرانی، تفسیر برهان، ج 1، ص 29؛ سیوطی، الاتقان، ج ، ص 27.
[2] فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج 1، ص 680.
[3] بقره، 281.
[4] تفسیر شبر، ص 83.
[5] مائده، 3.
[6] تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 35.
[7] اسباب النزول، بهامش الجلالیین، ج 2، ص 145.
[8] زرکشی، برهان، ج 1، ص 187.
[9] آیت الله محمد هادی معرفت، تلخیص التهمید، ج 1، ص 80 و 81.

رضا;58114 نوشت:
اما در باره ی آیه ی 281 سوره ی بقره، دو نظریه است:
1. این آیه در حجة الوداع در منی روز عید قربان بر پیامبر(ص) نازل شده است.[8] اگر این روایت درست باشد، آخرین آیه، اکمال دین است. چون آیه ی اکمال دین در 18 ذی حجه در برگشت از حجة الوداع نازل شده است.
2. اگر این روایت درست باشد، باید آخرین آیه، همین آیه باشد؛ و در این صورت می توان گفت که آیه ی اکمال دین آخرین آیه از آیات احکام است؛ و آیه ی 281 سوره ی بقره آخرین آیه ای است که بر پیامبر (ص) وحی شده است.[9]

[="microsoft sans serif"]درود بر شما

خود می بینید که علی رغم زحمات پژوهشگران قرآنی [="red"]باز حرف از اما و اگر است[/] و جواب قطعی نیست

پس بزودی خود م قاطع ،آخرین آیه ی وحی را می گویم تا شاید راهنمایی شوید [/]

غلامعلی نوری;58130 نوشت:

پس بزودی خود م قاطع ،آخرین آیه ی وحی را می گویم تا شاید راهنمایی شوید

امام صادق علیه السلام فرمود:
شیطان گفته است:
اگر در سه چیز بر فرزندان آدم مسلط شوم دیگر مهم نیست چه کاری انجام دهد زیرا که از او پذیرفته نمی شود و آن سه چیز عبارت از
1-عمل خود را زیاد شمارد.
2-گناهانش را از یاد ببرد
3-و خود پسند شود

وسائل الشیعه/ج 1/ص 98

غلامعلی نوری;58100 نوشت:
آیات زیادی را حتی تا ده مورد به عنوان آخرین آیه ی وحی معرفی کرده اند اما بالاخره فقط یکی درست است به نظر پژوهشگران قرآنی کدام آیه آخرین آیه ی وحی است که بعد از آن ارتباط با وحی قطع شده است ؟

باسلام
[=Arial Narrow]آخرین آیه نازل شده همان آیه اکمال می باشد که دلیلش را عرض میکنم .
[=Arial Narrow]در روايات منقول از اهل بيت عليهم السلام آمده است كه آخرين سوره،سوره نصر است.
[=Arial Narrow]در اين سوره به ظاهر بشارت به پيروزى مطلق شريعت داده شده كه پايه‏هاى آن‏استوار و مستحكم گشته است و گروه گروه مردم آن را پذيرفته‏اند:
[=Arial Narrow] بسم الله الرحمان‏الرحيم،اذا جاء نصر الله و الفتح،و رايت الناس يدخلون في دين الله افواجا،فسبح بحمد ربك‏و استغفره انه كان توابا (1) .با نزول اين سوره،صحابه خرسند شدند.زيرا پيروزى مطلق‏اسلام بر كفر و تثبيت و استحكام پايه‏هاى دين را بشارت مى‏داد.ولى عباس عموى‏پيامبر از نزول اين سوره سخت غمناك گرديد و گريان شد.پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود:
[=Arial Narrow]«اى عم چرا گريانى؟»گفت:«به گمانم از پايان كار تو خبر مى‏دهد».پيامبر صلى الله عليه و آله‏فرمود:«همان گونه است كه گمان برده‏اى‏».پيامبر پس از آن دو سال بيش‏تر زيست‏نكرد (2) .
[=Arial Narrow]امام صادق[=Arial Narrow] عليه السلام فرمود:«آخرين سوره،اذا جاء نصر الله و الفتح است‏» (3) .
[=Arial Narrow]از اين عباس‏نيز روايت‏شده كه آخرين سوره،سوره نصر است (4)
[=Arial Narrow] و نيز روايت‏شده است:آخرين‏سوره،سوره برائت است كه نخستين آيات آن سال نهم هجرت نازل شد وپيامبر صلى الله عليه و آله على عليه السلام را فرستاد تا آن را بر جمع مشركين بخواند (5) .
[=Arial Narrow]در بسيارى از روايات آمده است:آخرين آيه كه بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نازل شد اين آيه‏بود: و اتقوا يوما ترجعون فيه الى الله ثم توفى كل نفس ما كسبت و هم لا يظلمون (6) .
[=Arial Narrow]جبرئيل آن را نازل كرد و گفت:آن را در ميانه آيه ربا و آيه دين(پس از آيه شماره 280)
[=Arial Narrow]از سوره بقره قرار دهد و پس از آن پيامبر بيش از 21 روز و بنا بر قولى 7 روز ادامه‏حيات نداد (7) .
[=Arial Narrow]احمد بن ابى يعقوب مشهور به ابن واضح يعقوبى(متوفاى سال‏هاى پس از292)در تاريخ خود چنين آورده است:«گفته‏اند كه آخرين آيه نازل شده بر پيامبراكرم صلى الله عليه و آله اين آيه بود: اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام‏دينا (8) ،-سپس در ادامه مى‏گويد:-و همين گفتار نزد ما صحيح و استوار است و نزول‏آن در روز نصب مولى امير المؤمنين [=Arial Narrow]على بن ابى طالب[=Arial Narrow] در غدير خم بوده است‏» (9) .
[=Arial Narrow]آرى سوره نصر پيش از سوره برائت نازل شده است،زيرا سوره نصر در سال فتح‏مكه(عام الفتح)كه سال هشتم هجرت بود،نازل گرديده و سوره برائت پس از فتح،
[=Arial Narrow]برخى از نظر ادبى اشكال كرده گفته‏اند،مصدر بودن آيه به‏«واو»عاطفه،با نزول انفرادى آيه‏سازش ندارد.ولى بايد توجه داشت-بر فرض صحت روايت-مصدر شدن آيه به‏«واو»از آن جهت است تاتكمله آيه قبل قرار گيرد گر چه با فاصله زمانى و به طور انفرادى نازل گرديده باشد.علاوه مصدر شدن‏جمله‏هاى بدون سابقه،به‏«واو»در استعمالات عربى فراوان است:«و لقد امر على اللئيم يسبنى. فمضيت ثمة‏قلت لا يعنينى‏».«و رب قائلة يوما بذى سلم.اين الطريق الى حمام منجاب‏».و در قرآن نيز فراوان يافت‏مى‏شود كه بر سر آياتى‏«واو»آمده كه با آيات قبل رابطه‏اى ندارند.مثلا: «انما قولنا لشي‏ء اذا اردناه ان نقول له‏كن فيكون.و الذين هاجروا في الله من بعد ما ظلموا...و ما ارسلنا من قبلك الا رجالا نوحي اليهم...» (سوره نحل 43-40)آيه نخست در امر تكوين است.آيه بعد در رابطه با مهاجرت.آيه سوم مربوط به نحوه ارسال پيامبران‏پر واضح است كه اين آيات از هم جدا نازل گشته سپس در نوشتار پى در پى بت‏شده‏اند.
[=Arial Narrow]راه جمع ميان اين روايات بدين گونه است كه‏بگوييم:آخرين سوره كامل سوره نصر است و آخرين سوره به اعتبار آيات نخستين‏آن، سوره برائت است.
[=Arial Narrow]اما آيه و اتقوا يوما ترجعون فيه الى الله...» (10) طبق روايت‏ماوردى در منى به سال حجة الوداع نازل گرديد (11) .بنابر اين نمى‏تواند آخرين آيه‏باشد،زيرا آيه‏«اكمال‏»پس از بازگشت پيامبر صلى الله عليه و آله از حجة الوداع در غدير خم بين راه‏نازل شده است.پس گفته ابن واضح يعقوبى،صحيح‏تر به نظر مى‏رسد،زيرا سوره‏برائت،پس از فتح مكه،در سال نهم هجرت و سوره مائده در سال دهم هجرت(سال حجة الوداع)نازل شده است.
[=Arial Narrow]علاوه بر آن،سوره مائده مشتمل بر يك سرى‏احكام است كه پايان جنگ و استقرار اسلام را مى‏رساند.به ويژه آيه‏«اكمال‏»كه ازپايان كار رسالت‏خبر مى‏دهد و با آخرين آيه در آخرين سوره تناسب دارد. پس‏آخرين سوره كامل،سوره نصر است كه در عام الفتح نازل شد و آخرين آيه كه پايان‏كار رسالت را خبر مى‏دهد،آيه‏«اكمال‏»است. گر چه ممكن است‏به اعتبارآيات الاحكام،آخرين آيه: و اتقوا يوما ترجعون فيه الى الله (12) باشد كه در سوره بقره‏ضبط و ثبت‏شده است.
[=Arial Narrow]پس جناب نوری بادلیل ثابت شد آیه اکمال آخرین آیه نازل شده است.
[=Arial Narrow]پى‏نوشتها:
[=Arial Narrow]1- نصر 110:3-1.
[=Arial Narrow]2- تفسير طبرسى،ج 10،ص 554.
[=Arial Narrow]3- تفسير برهان،ج 1،ص 29.
[=Arial Narrow]4- الاتقان،ج 1،ص 27.
[=Arial Narrow]5- تفسير صافى،ج 1،ص 680.
[=Arial Narrow]6- بقره 2:281.
[=Arial Narrow]7- تفسير شبر،ص 83.تفسير ماوردى،ج 1،ص 282.
[=Arial Narrow]8- مائده 5:3.
[=Arial Narrow]9- ابن واضح يعقوبى،تاريخ يعقوبى،ج 2.ص 35. سال نهم هجرت نازل شده است.
[=Arial Narrow]10- بقره 2:281.
[=Arial Narrow]11- تفسير ماوردى(النكت العيون)ج 1،ص 63.زركشى البرهان،ج 1،ص 186.
[=Arial Narrow]12- بقره 2:281.
[=Arial Narrow]علوم قرآنى صفحه 76 محمد هادى معرفت

بسمه تعالی
با سلام و تشکر از همه دوستان

آخرين آيه ‏اى كه نازل گرديد به نظر اهل سنّت آيه يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلالَةِ ... نساء/ 176 و به روايتى آيه وَ اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ... بقره/ 181 مى‏باشد.
مفسران شيعه ظاهرا روايت دوم را نقل كرده و پذيرفته ‏اند كه بعد از نزول آن، رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله بيست و يك روز يا هفت روز در دنيا ماندند، در تفسير «كشاف» نقل شده: چون جبرئيل آن آيه را آورد، به آن حضرت گفت: آن را در رأس آيه 280 بقره بگذاريد.
صاحب مجمع البیان مرحوم طبرسی درباره آیه 281 بقره می فرماید:اين آخرين آيه‏اى است كه از قرآن نازل گشت و جبرئيل گفت: او را آيه 281 از سوره بقره قرار ده (ابن عباس- سدى) مفسرين مى‏گويند: وقتى كه آيه «إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ» (تو اى پيغمبر مى‏ميرى و آنها نيز خواهند مرد) نازل گشت رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) فرمود اى كاش ميدانستم اين مطلب (مردن من) كى خواهد بود سپس سوره «إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ ...» نازل شد رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) فاصله بين تكبير و قرائت ساكت شده مي فرمود:
«سبحان اللَّه و بحمده استغفر اللَّه و اتوب اليه»
سپس به حضرت عرض كردند شما پيش از اين، اين جمله را نمي فرموديد؟ فرمود خبر مرگ من داده شد (يعنى معلوم گشت كه چه وقت خواهم مرد) سپس آن حضرت گريه سختى كرد عرض كردند يا رسول اللَّه
براى مرگ گريه می كنيد در صورتى كه خداوند گناه گذشته و آينده شما را بخشيده است فرمود چگونه است خوف مرگ؟ تنگى قبر؟ تاريكى آن؟ و چگونه است قيامت و وحشت‏هاى قيامت؟
بعد از آن، رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) مدت يك سال زنده ماند تا اين كه آيه «لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ»129 توبه (پيغمبرى از خود شما آمد كه از فقر و هلاكت شما در سختى بود) نازل گشت و اين آخرين سوره ‏اى بود كه بطور كامل بر آن حضرت فرود آمد. بعد از آن پيغمبر
(صلی الله علیه و آله) شش ماه زنده بود تا براى حجة الوداع بطرف مكه حركت كرد در ميان راه اين آيه «يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ» 127 نساء (در مورد زنها از تو سؤال مى‏كنند بگو خدا براى شما بيان می‏كند) نازل شد و اين آيه را آيه «صيف» ناميدند و چون آن حضرت در عرفه بود آيه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ» نازل گشت بعد از آن، رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) 81 روز زنده بود كه آيات ربا نازل شد و به دنبال آن آيه «وَ اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ» فرود آمد و اين آخرين آيه‏اى است كه از آسمان نازل شد سپس آن حضرت 21 روز زنده بود و ابن جريح مى‏گويد: بعد از آن 9 شب زنده بود و سعيد بن جبير و مقاتل گفته‏اند: هفت شب زنده بود و در روز دوشنبه 28 ربيع الاول، اول طلوع آفتاب رحلت فرمود.
ولى اصحاب ما (شيعه) نقل كرده ‏اند كه آن حضرت در روز 28 ماه صفر از دنيا رفت كه سنه 11 هجرت و اولين سال پادشاهى اردشير از فرزندان انوشيروان بود.

تشکر:Gol:

آ[="microsoft sans serif"]خرین آیه ی قرآن

آشکارا و قاطع آیه ی ذیل است

[="red"]وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ[/](الأنعام/115)

و کلام پروردگار تو، با صدق و عدل، به ا تمام رسيد؛ هيچ کس نمي‌تواند کلمات او را دگرگون سازد؛ و او شنونده داناست.[/]

[="seagreen"] هر کس با این نظر مخالفت کند از حدس و گمان پیروی کرده است و گمان جای درستی را نمی توان بگیرد [/]

بسمه تعالی
با سلام و تشکر
جناب غلامعلی خوب شد معنای گمان را هم فهمیدیم.
آیه ای که شما به آن استناد کردید از آیات متشابه است و مفسرین احتمالاتی را بیان کرده اند و البته کسی احتمال خود را بر قرآن آنگونه که شما تحمیل کردید، تحمیل نکرده است.
منشا احتمالات مختلف عبارت" كلمه" است که یا قرآن است يا دين و آئين خدا يا وعده پيروزى كه به پيامبر صلی الله علیه و آله داده شده؟
علامه طباطبایی در مورد این آیه می فرماید: مراد از" تماميت كلمه" رسيدن شرايع آسمانى است از مراحل نقص و ناتمامى به مرحله كمال، و مصداقش همين دين محمدى است. خدا مى‏فرمايد:
" وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُونَ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ"
بنابراین با وجود احتمالات و با وجود قرینه بر یکی از این احتمالات تنها احتمالی که موید دارد متعین است.
تشکر:Gol:


[="microsoft sans serif"] بی برو بگرد همین است

همانطوریکه در پست های پیشین این تاپیک خود و دوستان گفته اید قاطع و مستند آیه ای مورد اتفاق اجماع مفسرین نیست که به آن به عنوان آخرین آیه نگاه کنیم

ما چاره جز این نداریم که از نص آشکار قرآن کمک بگیریم ( از قرآن برای قرآن)

مگر قرآن کلام خدا نیست ؟؟ خوب هست

آیه چی گفته ؟؟ تمت کلمه ربک

یعنی چی ؟؟ به اتمام رسید کلام پروردگارت

پس تمام شد و السلام

آنچه که بعد از این بوده تشریح جزییات دستورات آیات قبلی از طرف خود پیامبر بوده است

و به همین راحتی مشخص شد

[/]

بسمه تعالی
با سلام
در حدیثی از امام باقر علیه السلام آمده قتاده فقیه اهل بصره خدمت امام رسید و حضرت به او فرمود: شنيده ‏ام قرآن تفسير مي كنى؟ عرض كرد بلى. سؤال كردند از روى علم تفسير مينمائى يا نادانى؟ عرض كرد نه از روى علم.
فرمود اگر واقعا از روى علم باشد كه شخصيت با ارزشى هستى من يك سؤال از تو ميكنم. عرض كرد بفرمائيد.
فرمود بگو ببينم خداوند در اين آيه در سوره سبا "وَ قَدَّرْنا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيها لَيالِيَ وَ أَيَّاماً آمِنِينَ" چه منظورى دارد؟
گفت منظور كسى است كه بازار و توشه و مال سوارى حلال قصد زيارت خانه خدا را كند در امان خواهد بود تا به خانواده خود برگردد. فرمود تو را به خدا قسم گاهى اتفاق نمى‏افتد كه شخصى با زاد و توشه و مركب حلال به جانب مكه روان شود ولى دزدها اموالش را به سرقت ببرند و او را بزنند بطورى كه نابود شود. گفت چرا اتفاق مى‏افتد.
فرمود اگر قرآن را از پيش خود تفسير كنى باعث هلاك خود و ديگران شده‏ اى همچنين اگر از زبان ديگران نقل كنى. قتاده! اين آيه مربوط به كسى است كه خارج شود از منزل خود با زاد و توشه و مال سوارى حلال قصد اين خانه را بكند ولى عارف به حق ما باشد با دل ما را دوست داشته باشد، چنانچه خداوند در اين آيه اشاره ميكند فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ ابراهيم عرض ميكند خدايا دلهاى گروهى از مردم را متوجه خاندان من بكن منظورش دوست داشتن خانه نيست اگر منظور خانه بود مي فرمود (تهوى اليه) دوست بدارند آن را نه اينكه‏ بفرمايد (تَهْوِي إِلَيْهِمْ) دوست بدارند آنها را بخدا سوگند منظور از دعاى ابراهيم ما بوديم كه اگر با دل ما را دوست داشته باشند حج آنها قبول می‏شود و گر نه قبول نخواهد شد اگر چنين بود آن وقت از عذاب جهنم در روز قيامت ايمن خواهد بود. قتاده عرض كرد به خدا ديگر همين طور تفسير خواهم كرد.
فرمود قتاده! منظور قرآن را كسانى درك ميكنند كه با آنها صحبت شده و طرف خطاب قرآن هستند
تشکر:Gol:


موضوع قفل شده است