معقبات در قران چه کسانی اند؟

معقبات چيست؟
" معقبات" چنان كه طبرسى در مجمع البيان و بعضى ديگر از مفسران بزرگ گفته‏اند جمع" معقبه" است و آن هم به نوبه خود جمع" معقب" مى‏باشد و به معنى گروهى است كه پى در پى و به طور متناوب به دنبال كارى مى‏روند.
ظاهر اين آيه آن است كه خداوند به گروهى از فرشتگان، ماموريت داده كه در شب و روز به طور متناوب به سراغ انسان بيايند و از پيش رو و پشت سرنگاهبان و حافظ او باشند.
بدون ترديد انسان در زندگى خود در معرض آفات و بلاهاى زيادى است، حوادثى از درون و برون، انواع بيماريها، ميكربها، انواع حادثه‏ها و خطراتى كه از زمين و آسمان مى‏جوشد، انسان را احاطه كرده‏اند، مخصوصا به هنگام كودكى كه آگاهى انسان از اوضاع اطراف خود بسيار ناچيز است و هيچگونه تجربه‏اى ندارد، در هر گامى خطرى در كمين او نشسته است، و گاه انسان تعجب مى‏كند كه كودك چگونه از لابلاى اينهمه حوادث جان به سلامت مى‏برد و بزرگ مى‏شود، مخصوصا در خانواده‏هايى كه پدران و مادران چندان آگاهى از مسائل ندارند و يا امكاناتى در اختيار آنها نيست مانند كودكانى كه در روستاها بزرگ مى‏شوند و در ميان انبوه محروميتها، عوامل بيمارى و خطرات قرار دارند.
اگر براستى در اين مسائل بينديشيم احساس مى‏كنيم كه نيروى محافظى هست كه ما را در برابر حوادث حفظ مى‏كند و همچون سپرى از پيش رو و پشت سر محافظ و نگهدار ما است.
در بسيارى از مواقع، حوادث خطرناك براى انسان پيش مى‏آيد و او معجزه‏آسا از آنها رهايى مى‏يابد بطورى كه احساس مى‏كند همه اينها تصادف نيست بلكه نيروى محافظى از او نگهبانى مى‏كند.
در روايات متعددى كه از پيشوايان اسلام نقل شده نيز روى اين تاكيد شده است، از جمله:
در روايتى از امام باقر ع مى‏خوانيم كه در تفسير آيه فوق فرمود:
يحفظ بامر اللَّه من ان يقع فى ركى او يقع عليه حائط او يصيبه شى‏ء حتى اذ جاء القدر خلوا بينه و بينه يدفعونه الى المقادير و هما ملكان يحفظانه بالليل و ملكان من نهار يتعاقبانه‏
يعنى:" به فرمان خدا انسان را حفظ مى‏كند از اينكه در چاهى سقوط كند يا ديوارى بر او بيفتد يا حادثه ديگرى براى او پيش بيايد تا زمانى كه مقدرات حتمى فرا رسد در اين هنگام آنها كنار مى‏روند و او را تسليم حوادث مى‏كنند، آنها دو فرشته‏اند كه انسان را در شب حفظ مى‏كنند و دو فرشته‏اند كه در روز كه به طور متناوب به اين وظيفه مى‏پردازند[1]
در حديثى ديگر از امام صادق ع مى‏خوانيم:
ما من عبد الا و معه ملكان يحفظانه فاذا جاء الامر من عند اللَّه خليا بينه و بين امر اللَّه:
" هيچ بنده‏اى نيست مگر اينكه دو فرشته با او هستند و او را محافظت مى‏كنند، اما هنگامى كه فرمان قطعى خداوند فرا رسد، او را تسليم حوادث مى‏كنند[2]
بنا بر اين آنها تنها او را از حوادثى كه به فرمان خدا قطعيت نيافته حفظ مى‏كنند


[1] - تفسير برهان جلد 2 صفحه 283.

[2] - همان