احکام نماز
تب‌های اولیه
[="] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب مىباشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد و چنانچه ولى فقیه یا ماذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.[/]
[="] وقت نماز عید قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.[/]
[="] مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عید فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را بخوانند.[/]
[="] نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبیرى بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و در رکعت دوم چهار مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد[/]
[="] در قنوت نماز عید قربان هر دعا و ذکرى بخوانند کافى است ولى بهتر استاین دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: "اللهم اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوى و المغفرة اسالک بحق هذا الیوم الذى جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلى الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى فى کل خیر ادخلت فیه محمدا و آل محمد و ان تخرجنى من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم اللهم انى اسالک خیر ما سالک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون".[/]
[="] مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.[/]
[="] نماز عید سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است که در رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشیه" سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.[/]
[="] مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما افطار کند،و در عید قربان از گوشت قربانى بعد از نماز قدرى بخورد.[/]
[="] مستحب است پیش از نماز عید غسل کند، و دعاهایى که پیش از نماز و بعد از آن در کتابهاى دعا ذکر شده به امید ثواب بخواند.[/]
[="] مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.[/]
[="] بعد از نماز مغرب و عشاى شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگویند:"الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الله اکبر على ما هدانا".[/]
[="] مستحب است انسان در عید قربان بعد از ده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تکبیرهایى را که در مساله پیش گفته شد بگوید و بعد از آن بگوید: "الله اکبر على ما رزقنا من بهیمة الانعام و الحمد لله على ما ابلانا" ولى اگر عید قربان را در منى باشد مستحب است بعداز پانزده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز سیزدهم ذىحجه است، این تکبیرها را بگوید.[/]
[="] کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.[/]
[="] اگر شک کند در تکبیرهاى نماز و قنوتهاى آن، اگر از محل آن تجاوز نکرده است بنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده اشکال ندارد.[/]
[="] اگر قرائتیا تکبیرات یا قنوتها را فراموش کند و بجا نیاورد، نمازش صحیح است.[/]
[="] اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل مى‌شود.[/]
[="] اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر کارى کند که براى آن،سجده سهو در نمازهاى یومیه لازم است، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءا دو سجده سهو براى آن نماز بنماید.[/]
[="]نماز جماعت
[="]١٣٩٩ مستحب است نمازهاى واجب خصوصا نمازهاى یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا براى همسایه مسجد و کسى که صداى اذان مسجد را مىشنود بیشتر سفارش شده است.
[="]١۴٠٠ در روایتى وارد شده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر مى‌شود تا به ده نفر برسند و عده آنان که از ده گذشت اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمىتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
[="]
[="]١۴٠١ حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بىاعتنایى جایز نیست و سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.
[="]١۴٠٢ مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند. و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادى یعنى تنها خوانده شود، بهتر است. و نیز نماز جماعتى را که مختصر بخواند، از نماز فرادى که آن را طول بدهند، بهتر مىباشد.
[="]١۴٠٣ وقتى که جماعت بر پا مى‌شود مستحب است کسى که نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده نماز دوم او کافى است.
[="]١۴٠۴ اگر امام یا ماموم بخواهد نمازى را که به جماعتخوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتى که جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد، اشکال ندارد.
[="]
[="]١۴٠۵ کسى که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتى که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مى‌شود، باید نماز را با جماعت بخواند.
[="]
[="]١۴٠۶ اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند چون اطاعت پدر و مادر واجب است، بنابر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند و قصد استحباب نماید.
[="]
[="]١۴٠٧ احتیاط واجب آن است که نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیهالسلام با جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهاى مستحبى را هم نمىشود به ماعتخواند مگر نماز استسقاء که براى آمدن باران مىخوانند.
[="]
[="]١۴٠٨ موقعى که امام جماعت نماز یومیه مىخواند هر کدام از نمازهاى یومیه را مى‌شود به او اقتدا کرد ولى اگر نماز یومیهاش را احتیاطا دوباره مىخواند فقط در صورتى که ماموم احتیاطش با امام یکى باشد مىتواند به او اقتدا کند.
[="]
[="]١۴٠٩ اگر امام جماعت قضاى نماز یومیه خود را مىخواند مى‌شود به او اقتدا کرد، ولى اگر نمازش را احتیاطا قضا مىکند یا قضاى احتیاطى نماز کس دیگر را مىخواند اگر چه براى آن پول نگرفته باشد اقتداى به او اشکال دارد ولى اگر انسان بداند صورت اقتداى به او اشکال ندارد.
[="]
[="]١۴١٠ اگر انسان نداند نمازى را که امام مىخواند نماز واجب یومیه استیا نماز مستحب نمىتواند به او اقتدا کند.
[="]
[="]١۴١١ اگر امام در محراب باشد و کسى پشتسر او اقتدا نکرده باشد کسانى که دو طرف محراب ایستادهاند و به واسطه دیوار محراب امام را نمىبینند،نمىتوانند اقتدا کنند، بلکه اگر کسى هم پشتسر امام اقتدا کرده باشد اقتدا کردن کسانى که دو طرف او ایستادهاند و به واسطه دیوار محراب امام را نمىبینند اشکال دارد، بلکه باطل است.
[="]
[="]١۴١٢ اگر به واسطه درازى صف اول، کسانى که دو طرف صف ایستادهاند امام را نبینند مىتوانند اقتدا کنند و نیز اگر به واسطه درازى یکى از صفهاى دیگر، کسانى که دو طرف آن ایستادهاند، صف جلوى خود را نبینند، مىتوانند اقتدا نمایند.
[="]
[="]١۴١٣ اگر صفهاى جماعت تا درب مسجد برسد کسى که مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است، و نیز نماز کسانى که پشتسر او اقتدا مىکنند، صحیح مىباشد ولى نماز کسانى که دو طرف او ایستادهاند و صف جلو را نمىبینند، اشکال دارد، بلکه باطل است.
[="]
[="]١۴١۴ کسى که پشتستون ایستاده، اگر از طرف راستیا چپ به واسطه ماموم دیگر به امام متصل نباشد نمىتواند اقتدا کند. بلکه اگر از دو طرف هم متصل باشد، ولى از صف جلو حتى یک نفر را هم نبیند، جماعت او صحیح نیست.
[="]
[="]١۴١۵ جاى ایستادن امام باید از جاى ماموم بلندتر نباشد ولى اگر مکان امام مقدار خیلى کمى بلندتر باشد، اشکال ندارد. و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفى که بلندتر است بایستد در صورتى که سراشیبى آن زیاد نباشد و طورى باشد که به آن زمین مسطح بگویند مانعى ندارد.
[="]
[="]١۴١۶ اگر جاى ماموم بلندتر از جاى امام باشد در صورتى که بلندى به مقدار متعارف زمان قدیم باشد مثل آن که امام در صحن مسجد و ماموم در پشت بام بایستد اشکال ندارد، ولى اگر مثل ساختمانهاى چند طبقه این زمان باشد، جماعت اشکال دارد.
[="]١۴١٧ اگر بین کسانى که در یک صف ایستادهاند بچه ممیز یعنى بچهاى که خوب و بد را مىفهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است، مىتوانند اقتدا کنند.
[="]١۴١٨ بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسى که در صف بعد ایستاده، مىتواند تکبیر بگوید ولى احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
[="]١۴١٩ اگر بداند نماز یک صف از صفهاى جلو باطل است، در صفهاى بعد نمىتواند اقتدا کند، ولى اگر نداند نماز آنان صحیح استیا نه، مىتواند اقتدا نماید.
[="]١۴٢٠ هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمىتواند به او اقتدا کند.
[="]١۴٢١ اگر ماموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا کافر بوده، یا به جهتى نمازش باطل بوده، مثلا بى وضو نماز خوانده، نمازش صحیح است.
[="]١۴٢٢ اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه، چنانچه در حالى باشد که وظیفه ماموم است، مثلا به حمد و سوره امام گوش مىدهد باید نماز را به جماعت تمام کند، و اگر مشغول کارى باشد که هم وظیفه امام و هم وظیفه ماموم است مثلا در رکوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادى تمام نماید.
[="]١۴٢٣ انسان در بین نماز جماعت مىتواند نیت فرادى کند.
[="]١۴٢۴ اگر ماموم به واسطه عذرى بعد از حمد و سوره امام نیت فرادى کند، لازم نیستحمد و سوره را بخواند، ولى اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادى نماید، باید مقدارى را که امام نخوانده بخواند.
[="]١۴٢۵ اگر در بین نماز جماعت نیت فرادى نماید، بنابر احتیاط واجب نباید دوباره نیت جماعت کند. ولى اگر مردد شود که نیت فرادى کند یا نه، و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
[="]١۴٢۶ اگر شک کند که نیت فرادى کرده یا نه، باید بنا بگذارد که نیت فرادى نکرده است.
[="]١۴٢٧ اگر موقعى که امام در رکوع است، اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگر چه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح است و یک رکعتحساب مى‌شود، اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد، نمازش به طور فرادى صحیح مىباشد و باید آن را تمام نماید.
[="]١۴٢٨ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه، نمازش صحیح است و فرادى مى‌شود.
[="]١۴٢٩ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، مىتواند نیت فرادى کند، یا صبر کند تا امام براى رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند و لى اگر برخاستن امام به قدرى طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت مىخواند، باید نیت فرادى نماید.
[="]١۴٣٠ اگر اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند و پیش از آن که به رکوع رود امام سر از رکوع بردارد، نماز او به طور جماعت صحیح است، و باید رکوع کند و خود را به امام برساند.
[="]١۴٣١ اگر موقعى برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند و تشهد را با امام بخواند ولى سلام را نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
[="]١۴٣٢ ماموم نباید جلوتر از امام بایستد، و اگر مساوى او هم بایستد، اشکال دارد و به احتیاط واجب باید کمى عقب تر از امام بایستد، اگر چه قد او بلندتر از امام باشد، که در رکوع و سجود سرش جلوتر از امام باشد.
[="]١۴٣٣ در نماز جماعت باید بین ماموم و امام پرده و مانند آن که پشت آن دیده نمىشود فاصله نباشد، و همچنین است بین انسان و ماموم دیگرى که انسان به واسطه او به امام متصل شده است ولى اگر امام، مرد و ماموم زن باشد چنانچه بین آن زن و امام یا بین آن زن و ماموم دیگرى که مرد است و زن به بواسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشکال ندارد.
[="]١۴٣۴ اگر بعد از شروع به نماز بین ماموم و امام یا بین ماموم و کسى که ماموم به واسطه او متصل به امام است پرده یا چیز دیگرى که پشت آن را نمىتوان دید فاصله شود، نمازش فرادى مى‌شود، و صحیح است.
[="]١۴٣۵ اگر بین جاى سجده ماموم و جاى ایستادن امام به قدر گشادى بین دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد، و نیز اگر بین انسان به واسطه مامومى که جلوى او ایستاده و انسان به وسیله او به امام متصل است به همین مقدار فاصله باشد نمازش اشکال ندارد، و احتیاط مستحب آن است که جاى سجده ماموم با جاى کسى که جلوى او ایستاده هیچ فاصله نداشته باشد.
[="]١۴٣۶ اگر ماموم به واسطه کسى که طرف راستیا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، چنانچه به اندازه گشادى بین دو قدم هم فاصله داشته باشند نمازش صحیح است.
[="]١۴٣٧ اگر در نماز بین ماموم و امام یا بین ماموم و کسى که ماموم به واسطه او به امام متصل است بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله پیدا شود نمازش فرادى مى‌شود و صحیح است.
[="]١۴٣٨ اگر نماز همه کسانى که در صف جلو هستند تمام شود یا همه نیت فرادى نمایند، اگر فاصله به اندازه یک قدم بزرگ نباشد نماز صف بعد به طور جماعت صحیح، و اگر بیشتر از این مقدار باشد فرادى مى‌شود و صحیح است.
[="]١۴٣٩ اگر در رکعت دوم اقتدا کند قنوت و تشهد را با امام مىخواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگربراى سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، یا نیت فرادى کند و نمازش صحیح است، ولى اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطا نماز را دوباره بخواند.
[="]١۴۴٠ اگر موقعى که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتى است اقتدا کند، بایددر رکعت دوم نمازش که رکعتسوم امام است، بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را بهمقدار واجب بخواند و برخیزد، و چنانچه براى گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد،یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
[="]١۴۴١ اگر امام در رکعتسوم یا چهارم باشد و ماموم بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمى رسد، بنابر احتیاط واجب باید صبر کند تا امام به رکوع رود، بعد اقتدا نماید.
[="]١۴۴٢ اگر در رکعتسوم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد باید حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، ولى اگر در سجده به امام برسد بهتر است که احتیاطا نماز را دوباره بخواند.
[="]١۴۴٣ کسى که مىداند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمى رسد، باید سوره را نخواند، ولى اگر خواند نمازش صحیح است.
[="]١۴۴۴ کسى که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید به رکوع امام مى رسد، احتیاط واجب آن است که سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده تمام نماید.
[="]١۴۴۵ کسى که یقین دارد، اگر سوره را بخواند به رکوع امام مى رسد، چنانچه سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحیح است.
[="]١۴۴۶ اگر امام ایستاده باشد و ماموم نداند که در کدام رکعت است مىتواند اقتدا کند ولى باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد که امام در رکعت اول یا دوم بوده نمازش صحیح است.
[="]١۴۴٧ اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم استحمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعتسوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است. ولى اگر پیش از رکوع بفهمد باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
[="]١۴۴٨ اگر به خیال این که امام در رکعتسوم یا چهارم استحمد و سوره را بخواند و پیش از رکوع یا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول یا دوم بوده نمازش صحیح است.
[="]١۴۴٩ اگر موقعى که مشغول نماز مستحبى است جماعت بر پا شود چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعتشود بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به رکعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.
[="]١۴۵٠ اگر موقعى که مشغول نماز سه رکعتى یا چهار رکعتى است جماعت بر پا شود چنانچه به رکوع رکعتسوم نرفته و اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است به نیت نماز مستحبى نماز را دو رکعتى تمام کند و خود را به جماعت برساند.
[="]١۴۵١ اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد لازم نیست نیت فرادى کند.
[="]١۴۵٢ کسى که یک رکعت از امام عقب مانده وقتى امام تشهد رکعت آخر را مىخواند مىتواند برخیزد و نماز را تمام کند و یا انگشتان دست، و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.
[="]منبع:رساله امام خمینی(ره)
ايا براي مامومين زن . زن ميتواند امام جماعت شود؟
اقايان امام وفاضل:بنابر احتياط واجب نميتواند
بقيه مراجع :اشكال ندارد
چرا زن نمی تواند امام جماعت شود ؟
بعضى از مراجع تقلید به طور کلى امام جماعت شدن زن را بنابر احتیاط واجب، جایز نمىدانند(1)
اکثر مراجع تقلید امامت زن را براى زنان دیگر جایز مىدانند.(2) در صورت برپایى نماز جماعت توسط خانم، باید هر یک از افراد به فتواى مرجع تقلید خود عمل کند، یعنى اگر مرجع تقلید یک خانم، اجازه داده، مىتواند پشت سر امام جماعت زن نماز بخواند.شرایط امامت جماعت به طور کلى این است که باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامى و عادل وحلالزاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند. بنابراین زن می تواند امام جماعت زنان شود ولی نمی تواند برای مردان امامت کند علت و فلسفه آن برای ما مشخص نیست ولی می توان حدس زد که اگر زن امام شود به طور طبیعی اندام زنانه در جلوی مردان و شنیدن صدای زنان تحریک کننده است و نماز را که ذکر و یاد خداوند و خلوت نمودن با او و مبارزه با وسوسه شیطان است ، از حقیقت خود منحرف می کند و این با روح عبادت و پرستش الهی سازگار نیست .
در عین حال در دستورات اصلی تا حد امکان از اختلاط زنان و مردان نهی شده است ، مگر مواردی که ضرورت و نیاز باشد و این مسئله با اختلاط زن و مرد و پیش نماز بودن زنان سازگار نیست.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پىنوشتها:
1 - توضیحالمسائل مراجع، ج1، ص 819، مسئله 1453.
2 - همان.
حکم نماز خواندن در مناطقي که آفتاب طلوع و غروب شش ماهه دارد. 
حکم نمازدر مکانهاي شمالي که آفتاب طلوع و غروب ندارديا 6 ماه شب است مانندشهرهاي شمالي روسيه چيست؟
مسلمانان ساكن چنان مكانهايي بايد نماز و روزه خود را مطابق يكي از كشورهاي معتدلي كه در نصف النهار آنها قرار دارد انجام دهند .
شرح اين مطلب را در كتاب نماز و روزه در قطبين نوشته ايم.
2- خواندن نماز و افطار با اوقات شرعی اهل تسنن
بنده در كشور تركيه زندگي مي كنم ، با توجه به آنكه مردم تركيه از برادران سني مذهب هستند ، و اوقات شرعي آنها كمي با مذهب ما تفاوت دارد ، مثلا اذان صبح را چند دقيقه اي دير تر و اذان مغرب را چند دقيقه اي زودتر مي گويند ، حكم نماز و به خصوص روزه ما به چه صورت است؟ آيا مي توانيم مثلا افطار را مطابق با اوقات شرعي اينجا انجام بدهيم؟
مانعي ندارد ولي بهتر است كمي ديرتر افطار كند.
3- اقامه نماز در ابتدای اذان
چه موقع مي توان شروع به نماز خواندن کرد؟آيا با گفتن الله اکبر اذان مي توان نماز را شروع کرديا تا پايان اذان بايد منتظر بود؟
احتياط آن است كه چند دقيقه پس از اذان شروع كنيد مگر اين كه اطمينان به دخول وقت داشته باشيد كه در اين صورت با شروع اذان مي توانيد نماز را شروع كنيد.
4- نماز خواندن بين غروب و مغرب
از ظاهر مسئله 673 رساله حضرتعالى اين طور برداشت مى شود كه بين غروب و مغرب، وقت نماز نمى باشد؛ يعنى نماز عصر قضا شده و هنوز وقت نماز مغرب نرسيده است، آيا اين برداشت از فتواى حضرتعالى صحيح است؟
با غروب آفتاب نماز ظهر و عصر قضا مى شود؛ ولى احتياط آن است كه نماز مغرب و عشاء را تا مغرب تأخير بيندازد
5- خواندن نماز و افطار روزه در هنگام غروب
آيا هنگامى كه قرص خورشيد در اُفق پنهان شود، ميتوان نماز مغرب را خواند و روزه را افطار كرد؟ آيا پنهان شدن قرص خورشيد در افق، همان غروب آفتاب است؟
پنهان شدن قرص در اُفق همان غروب آفتاب است؛ ولى احتياط آن است كه نماز مغرب و افطار روزه را تا مغرب تأخير بيندازد.
6- وقت خواندن نماز صبح
حدود 18 سال قبل به منظور دستيابى به ساعات شرعى دقيق به راهنمائى دفتر حضرت امام خمينى(رضوان اللّه تعالى عليه)، به محضر حضرت آيت اللّه العظمى مرعشى نجفى (رضوان اللّه تعالى عليه) هدايت و با راهنمائيهاى پرارج معظّم له توفيق اين كار حاصل شد. ايشان پس از اطمينان از انطباقِ كاملِ ساعاتِ شرعىِ مستخرجِ مركزِ تقويم مؤسّسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با موازين شرعى، نسبت به صدور حكم شرعى اقدام فرمودند. اضافه مى نمايد كه اين ساعات شرعى با ساعات شرعى استفاده شده در چندين قرن گذشته در ايران نيز بخوبى مطابقت دارد؛ لذا حدود 15 سال است كه ساعات شرعى استخراج اين مركز، مورد استفاده امّت مسلمان ايران و جهان قرار مى گيرد و از رسانه هاى گروهى اعلام مى شود. اخيراً مقام معظّم رهبرى(مدّظلّه) در پاسخ به استفتاى مصلاّى امام خمينى تهران، كه علّت استفتاء عدم امكان تشخيص دقيق لحظه طلوع فجر اعلام شده است، فرمودند: «با شروع اذان صبح اعلامى از رسانه ها روزه داران امساك كنند و حدود 5 تا 6 دقيقه بعد از آن، شروع به اداى فريضه صبح شود»، بنابراين ساعات شرعى، از جمله لحظه اذان صبح استخراج اين مركز با تغييرى حدود 8 تا 10 دقيقه از رسانه ها اعلام مى شود، اين عمل رسانه ها با توجّه به اين كه در 15 سال گذشته ساعات شرعى استخراج اين مركز، بطور گسترده در شهر يا بخش يا روستاهاى كشور مورد استفاده قرار گرفته، مردم را در بلاتكليفى قرار داده است، از اين رو تقاضا مى شود نظر مبارك را درباره لحظه اذان صبح استخراج اين مركز و تغييرى كه در رسانه ها داده شده است اعلام فرمائيد.
قبل از آن كه سر و صدا درباره چگونگى استخراج تقويمى كه ملاك رسانه هاى گروهى بود بلند شود، ما احساس كرده بوديم كه اين استخراج منطبق با وقت شرعى نماز صبح (فجر صادق) نيست، لذا خود اينجانب شخصاً قبل از طلوع فجر به بيابان رفتم و ملاحظه كردم كه حدود يك ربع ساعت ميان اذان صبح راديو و صبح واقعى فاصله است؛ يعنى اذان راديو زودتر گفته مى شود، جمعى از آقايان مورد اعتماد در قم نيز همين كار را در وقت ديگرى انجام داده بودند و نتيجه آن نيز همين بود. بنابراين عقيده ما اين است كه آنچه اخيراً مورد عمل قرار گرفته، كه وقت اذان صبح را حدود 10 دقيقه عقب كشيده اند، و با توجّه به اين كه حدود 5 دقيقه نيز اذان طول مى كشد، بعد از پايان اذان وقت نماز صبح داخل شده است و قبل از آن مشكل است.
7- وظيفه کسي که تا 5 دقيقه به غروب نماز ظهر و عصر نخوانده
شخص مكلّفى 5 دقيقه مانده به اوّل غروب شرعى مى خواهد نماز ظهر و عصر را بجا آورد، با احتساب يك دقيقه براى هر ركعت، 4 دقيقه اول را نماز ظهر بجا مى آورد، منتهى در نماز ظهر به دليل شكّ بين 3 و 4 احتياج به نماز احتياط جهت تكميل نماز ظهر اقامه شده دارد، آيا يك دقيقه باقيمانده را نماز عصر بخواند، يا صرف نماز احتياطى مكمّل ظهر نمايد؟
نماز عصر را بجا آورد و نماز ظهر را قضا كند.
8- وقت نماز در جاهايي که آفتاب غروب نمي کند
تعدادى از پرسنل شركت فولاد آلياژ ايران، براى آموزش فنى، مدّتى به كشورهاى اروپائى مى روند، در مناطق شمالى اروپا، واقع در بالاى مدار قطبى، از 26 ماه مه (5 خرداد) تا 18 ژوئيه (27 تير) خورشيد در آسمان غروب نمى كند، در 21 ژوئن در «ماپاراند» واقع در خليج «بوتينا»، طول روز 23 ساعت و در «آكين»، در منتهى اليه جنوب، 17 ساعت مى باشد. تكليف نماز و روزه اين برادران در اين ايّام چيست؟
در مناطقى كه خورشيد غروب نمى كند، يا طول روز بسيار زياد و خارج از متعارف مناطق مختلف دنيا است، بايد بر طبق مناطق معتدله در آن فصل از سال عمل كنند؛ يعنى اگر در مناطق معتدله (روى همان خطّ نصف النهار) روزها در آن موقع 14 ساعت است و شبها 10 ساعت، به همان صورت نماز و روزه خود را تنظيم كنند؛ شرح بيشتر درباره اين موضوع را در كتاب «معراج، شقّ القمر، عبادت در قطبين» نوشته ايم.
9- انجام تکاليف بر طبق اوقات شرعي همان شهر
جهت معالجه به يكى از شهرهاى «آلمان»، كه در 75 كيلومترى «فرانكفورت» مى باشد، رفتم. چون هوا ابرى و مه آلود بود، تشخيص طلوع و غروب آفتاب امكان نداشت، يك مسجد كه مربوط به برادران اهل تسنّن تركيه بود، پيدا نمودم. كسى جز امام مسجد در آنجا نبود. از او اوقات شرعى را سؤال كردم. ايشان تقويم ديوارى كه اوقات نماز هر روز زير آن نوشته شده بود را به من داد، مطابق آن نماز صبح و ظهر را بجا مى آوردم ولى نماز مغرب و عشاء را ده دقيقه بعد از زمان تقويم انجام مى دادم، تا اين كه در تاريخ 13/6/76 روزنامه اطّلاعات خارج از كشور، شماره 811 بدستم رسيد. اوقات شرعى كه در آن قيد شده بود با اوقات شرعى تركها تفاوت فاحشى به شرح زير داشت: اوقات شرعى روزنامه اطّلاعات: طلوع آفتاب (45و5)، ظهر (24و12)، مغرب (24و19) (كه البتّه ساعت 45و19 هم آفتاب روى ديوار مشاهده مى شد!). و امّا اوقات شرعى تركها: طلوع آفتاب (39و6)، ظهر (39و13)، مغرب (10و20). از آن تاريخ نمازها را بدين شرح به جا مى آوردم: طبق روزنامه اطّلاعات نماز صبح را در ساعت 5، ظهر را در ساعت 40و13 و نماز مغرب را، با توجّه به رؤيت آفتاب، ساعت 15و20، آيا نمازهايم صحيح بوده است؟
چنانچه در آنجا، مطمئن ترين طريق شما براى وقت، همان شيوه اى بوده كه عمل كرده ايد عمل شما صحيح و كافى بوده است، در اين گونه موارد اگر مقدارى احتياط در تأخير بشود، بهتر است.
10- عمل بر طبق اوقات شرعي اعلامي از طريق رسانه ها
آيا مى توان به ساعات شرعى رسانه هاى خبرى و تقويمها عمل نمود؟
چنانچه موجب اطمينان يا ظنّ قوى شود، مانعى ندارد.
11- وقت نافله صبح
ابتداى وقت اداء نماز نافله صبح و انتهاى آن چه زمانى است؟
وقت نافله صبح پيش از نماز صبح است، از طلوع فجر تا آشكار شدن سرخى در طرف مشرق، و مى توان آن را بعد از نماز شب بلافاصله بجا آورد.
12- وقت قضا شدن نماز مغرب و عشاء
وقت قضا شدن نماز مغرب و عشا چه موقع است؟
بعد از نيمه شب بايد به قصد ما في الذمه بخواند.
13- نماز در شبهای مهتابی
تأخير نماز در شبهاى مهتابى به نظر شما چگونه است؟
شبهاى مهتابى و غير مهتابى تفاوت نمى كند.
14- وقوع قسمتی از نماز در خارج وقت
در صورتى كه يك يا دو ركعت از نماز در وقت، و بقيّه در خارج از وقت واقع شود، آيا اين نماز ادا محسوب مى شود، يا قضا، يا ادا و قضا؟
اگر حتّى يك ركعت آن در وقت واقع شود، ادا است.
15- ضیق وقت نماز حین عمل جراحی
هرگاه به هنگام عمل جرّاحى وقت نماز تنگ شود، و امكان وضو و تيمّم نباشد، با توجّه به اينكه كادر اطاق عمل بايد تمام هوش و هواس خود را بر روى بيمار متمركز كنند تكليف نماز آنان چه مى شود؟
در صورتى كه هيچ راهى ندارد نماز را به همان صورت در حين كار انجام دهد، و اگر آن هم ميسّر نيست به چند تكبير قناعت كند و بعداً قضا نمايد.
16- تعیین زمان نماز عصر به وسیله شاخص در مناطق سردسیر
در مورد تعیین زمان نماز (عصر) به وسیله شاخص مشکلی وجود دارد: شخصی در کانادا زندگی میکند، و با اینکه از قطب شمال فاصله زیادی دارد، امّا باز در زمستان، هنگام ظهر که سایهی شاخص به کوتاهترین طول خود میرسد همان کوتاهترین طولش هم نسبتاً بلند است و بیش از طول خود شاخص است. در نتیجه در هیچ زمانی از روز سایهی شاخص به دو هفتم یا چهار هفتم یا خود طول شاخص نمیرسد. با این فرض، هنگام فضیلت نوافل عصر و خود نماز عصر را چگونه تعیین کند؟ لازم به ذکر نیست که جایز بودن جمع بین 2 نماز این سؤال را جواب نمیدهد، زیرا سؤال از هنگام فضیلت و حکم جایگزین برای معیار شاخص است.
منظور از سایه آن سایه است که بعد از زوال ظهر پیدا می شود به این معنی که هنگام ظهر نوک سایه را علامت می گذارند بعدا که اضافه شد آن اضافه معیار است.
17- خواندن نماز مغرب در وقت مخصوص نماز عشاء
پس از آنکه نماز مغرب را شروع کردم با نگاه کردن به ساعت متوجه شدم که در وقت مخصوص نماز عشاء هستم. در این موقعیت می توان نیت نماز مغرب را به عشا تغییر داد و نماز را ادامه داد و یا باید نماز را بشکنیم و با نیت نماز چهار رکعتی نماز عشا را شروع کنیم؟
باید نماز را رها کرده و بلافاصله عشاء را شروع نمایید و بعد نماز مغرب را قضا کنید.
18- شک در گذشتن وقت نماز
اگر ندانیم وقت نماز گذشته است یا خیر مخصوصا در نماز صبح، وظیفه چیست؟
باید به نیت مافی الذمه بخوانید.
19- زمان نیمه شب در کشوری که وقت اذان صبح معلوم نیست
در کشوری که وقت اذان صبح آن معلوم نیست از چه طریقی می توان وقت نیمه شب را فهمید؟
در اینگونه امور باید از کسانی که به وضع محل آشنایی دارند تحقیق نمود و در صورت عدم دسترسی باید عمل به احتیاط کرد.
20- زمان نیمه شب در کشوری که وقت اذان صبح معلوم نیست
در کشوری که وقت اذان صبح آن معلوم نیست از چه طریقی می توان وقت نیمه شب را فهمید؟
در اینگونه امور باید از کسانی که به وضع محل آشنایی دارند تحقیق نمود و در صورت عدم دسترسی باید عمل به احتیاط کرد.
21- وقت قضا شدن نماز صبح
لطفاً بفرمایید نماز صبح در چه هنگامی قضا می شود و چگونه می توان فجرصادق را تشخیص داد؟ آیا نماز صبح در زمان روشن شدن هوا در صورتی که هنوز نور خورشید بر کوه تابیده نشده قضا است؟
نماز صبح هنگام طلوغ آفتاب از افق قضا می شود.
22- وقت قضا شدن نماز مغرب و عشاء
دقیقاً در چه ساعتی نماز مغرب و عشاء قضا می شود و چگونه باید زمان آن را حساب کرد؟
احتیاط واجب آن است که از نیمه شب شرعی تاخیر نیاندازید و نیمه شب شرعی نصف مابین غروب آفتاب و طلوع صبح است
بنام خدا
با سلام- آنچه هم اکنون در اختیار است پاسخ دفتر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است:
آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است. (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی). احتياط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه(1) به جاآورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود.(2) در واقع نظر ایشان در مسئلۀ ادای نماز بعد از نیمه شب یا نیمه شب شرعی، با امام راحل (ره) یکی است.
در تحریر الوسیلۀ امام خمینی (ره) آمده است: وقت نماز مغرب و عشا از مغرب (موقعی که قرمزی سمت مشرق در آسمان از بین برود) تا نیمه شب است. از این زمان، به اندازۀ سه رکعت اوّل آن، به نماز مغرب اختصاص دارد که به جا آوردن نماز عشا در این وقت جایز نیست. همچنین به اندازۀ چهار رکعت، برای کسی که در وطن خود است (حاضر)، و به اندازۀ دو رکعت، برای کسی که مسافر است، از آخر این وقت، به نماز عشا اختصاص دارد و نمی توان در آن، نماز مغرب را به جا آورد.
بنابراین، نماز مغرب وقتی قضا می شود که به اندازۀ چهار رکعت (برای حاضر) یا به اندازۀ دو رکعت (برای مسافر) به نیمه شب وقت باقی مانده باشد و پایان وقت نماز عشا نیمه شب است. اگر کسی نماز مغرب و عشا ی خود را از نیمه شب به تأخیر انداخت (چه اضطرارا باشد و چه عمدا) و خواست بعد از نیمه شب تا اذان صبح، آن را به جا آورد، بنابر احتیاط نه به نیت ادا و نه به نیت قضا، بلکه به نیت مافی الذمّه به جا آورد.(3)
برای دسترسی به نظر سایر مراجع معظم تقلید عموماً و نظر مرجع تقلید خودتان به طور خاص، می توانید با شمارۀ سراسری 09640 مرکز ملی پاسخگویی بخش احکام و یا با دفتر مرجع تقلید خودتان تماس حاصل کنید.
در غیر اینصورت سؤالتان را با ذکر مرجع تقلیدتان تکرار نمائید.
التماس دعا
پاورقی________________________
1. آنچه بر عهدۀ من است.
2. استفتاء از دفتر مذکور.
3. تحریر الوسیلة، ج 1، ص 112؛ فصل فی مقدمات الصلاة، مسئلۀ 6.
پاسخ سوال شما
دسته اول
: شامل اقايان :مكارم . زنجاني:اگرسهوا تا نيمه شب شرعي نخوانده تا اذان صبح نيت ادائ است وبعد از ان قضااست ولي اگر عمدا تا نيمه شب شرعي نخوانده باشد بعد نيمه شب شرعي قضا است
دسته دوم :غير از مراجع مذكور بعد نيمه شب شرعي تا اذان صبح بايد نيت مافي الذمه بخواند
فواید نماز اول وقت چیست؟ چرا با وجود اینکه خداوند تبارک و تعالی برای نماز وقت زیادی را مدنظر قرار دادن، باید نماز اول وقت خوانده شود؟
در جایی خواندم که نماز اگه اول وقت باشد ولی حضور قلب هم نداشته باشد بهتر از نمازی هست که اول وقت خوانده نمی شود؟ (چقدر صحت دارد؟)
در ابتدا ذكر اين نكته لازم است كه خواندن نماز در اول وقت امري است مستحب نه واجب. يعني اينكه بجا آوردن نماز در اول وقت نسبت به وقتهاي بعدي، ثواب بيشتري دارد و به تأخير انداختن آن موجب كم شدن ثواب اين عمل خواهد شد. منظور كساني هم كه مي‌گويند: بايد نماز را در اول وقت خواند، اشاره به همين مطلب است. سؤال شما در دو بخش قابل جواب است بخش نخست در مورد اهميت نماز اول وقت در منابع اسلامي و بخش ديگر در مورد علّت اهميت انجام نماز در اوّل وقت.
اهميّت نماز اوّل وقت
در قرآن يكي از خصوصيات اهل ايمان محافظت بر نماز بيان شده است: «و الّذين هم علي صَلواتِهم يحافِظون»[1]مؤمنان كساني هستند كه بر نماز خويش مواظبت دارند و همه اوقات نماز را حفظ مي‌كنند. محافظت نماز، همان توجه ويژه به نماز و عدم سهل‌انگاري در برپايي اين امر مهم است؛ اين محافظت صورتهاي گوناگوني دارد كه يكي از آنها بجا آوردن نماز در اول وقت است.
رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمودند: تا انسان مواظب نمازهاي پنجگانه در اوقاتش مي‌باشد، شيطان از او مي‌ترسد پس وقتي آن را ضايع ساخت (نمازها را در اوقاتش نخواند)شيطان بر او جرأت نموده و او را به گناهان بزرگ وا مي‌دارد.[2]
امام ششم فرمود: هنگامي كه انسان نماز را در اول وقت خواند، نوري سفيد و پاكيزه به آسمان مي‌رود و مي‌گويد: خدا تو را حفقظ كند كه مرا حفظ كردي و برعكس اگر كسي نسبت به وقت نماز مراقبت نكند سياهي تاريك بالا رفته و مي‌گويد: مرا ضايع ساختي خدا تو را ضايع كند.[3]
جايگاه نماز اوّل وقت بگونه‌اي است كه حتي جهاد و جنگ در راه خدا نيز باعث نمي‌شود تا انسان آنرا از اول وقت به تأخير بيندازد هنگامي كه علي ـ عليه السلام ـ در جنگ صفّين سرگرم نبرد بود در ميان هر دو صف كارزار مواظب وضع آفتاب بود (تا ببيند كه ظهر ميشود و نماز ظهر را بخواند) ابن عباس عرض كرد يا اميرالمؤمنين اين چه كاري است؟ فرمود: منتظر زوال هستم تا نماز بخوانم. ابن عباس گفت: آيا حالا وقت نماز است با اين سرگرمي به جنگ. فرمود: چرا با ايشان مي‌جنگيم؟ تنها به خاطر نماز با آنان نبرد مي‌كنيم.[4]
امام حسين ـ عليه السلام ـ نيز در ظهر عاشورا وقتي كه وقت نماز فرا رسيد نماز را به همراه اصحاب در اول وقت اقامه كردند. سعيد بن عبدالله حنفي هنگام نماز امام، جلوي او ايستاد و همه تيرهاي دشمن را كه به سوي امام مي‌آمد به جان خريد تا آنجا كه نماز امام پايان يافت. و او غرق در خون، اولين شهيد نماز در جبهة كربلا شد.[5]
همچنين به تأخير انداختن نماز از اول وقت يكي از مصادبق استخفاف و سبك شمردن نماز است كه در روايات بسياري مورد نكوهش شديد قرار گرفته است. تا جائيكه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمودند: «ليس منّي من استخفّ بصلاته»[6] از (امّت) من نيست كسي كه نماز را سبك بشمارد.
امام صادق ـ عليه السلام ـ نيز در آخرين لحظات زندگي خود خطاب به همه فاميلها و بستگان خود فرمودند:
«إنّ شفاعتنا لاتناولُ مستخنّاً بالصلوة»[7] همانا شفاعت ما (اهل بيت) به كسي كه نماز را سبك بشمارد نمي‌رسد حضرت امام(ره) در كتاب آداب نماز مي‌نويسند: «... پس، از اوقات آن (نماز) حتي‌الامكان محافظت كن. و اوقات فضيلت آن را انتخاب كن كه در آن نورانيّتي است كه در ديگر اوقات نيست. و اشتغالات قلبيّه خود را در آن اوقات كم كن بلكه قطع كن. و اين حاصل شود به اينكه اوقات خود را موظّف و معيّن كني و براي نماز كه متكفّل حيات ابدي تو است،وقتي خاصّ تعيين كني كه در آن وقت كارهاي ديگر نداشته باشي و قلب را تعلّقاتي نباشد؛ و نماز را با امور ديگر مزاحم قرار مده تا بتواني قلب را راحت و حاضر كني.»[8]
فلسفة اهميّت نماز اوّل وقت
در مورد فلسفة اهميّت نماز اول وقت و آثار و فوايد آن ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
الف) عادت دادن شخص به نظم.[9]
ب) وجود نشاط، آمادگي و حضور قلب بيشتر در اول وقت.[10]
ج) زمينه‌سازي جهت برگزاري جماعت بزرگ و اُنس و اُلفت و اتّحاد بيشتر مسلمانان.
توضيح آنكه: وقتي جامعه اسلامي مقيّد به خواندن نماز اول وقت باشند در هر منطقه غالب مردم هم‌زمان به نماز خواهند ايستاد اين مسأله آمادگي آنان را براي جماعت و ايجاد صفوف گسترده و پرجمعيت بيشتر مي‌كند. در حالي كه نماز در غير اوّل وقت، در بين زمانهاي مختلف پراكنده ميشود و از اجتماع و شكوه عبادي و اُنس و اُلفت مؤمنان در مراكز ديني مي‌كاهد.[11]
د) در روايتي از امام رضا ـ عليه السلام ـ مي‌خوانيم: وقتي وقت نماز فرا رسيد نماز را در اول وقت بجاي آر زيرا كه نمي‌داني در وقت بعدي چه اتفاقي خواهد افتاد.»[12] (و شايد در اثر اتفاق يا حادثه‌اي نتواني نماز را بجاي بياوري)
هـ) نماز خود كارهاي خير بلكه از بهترين كارهاي خير محسوب ميشود (حيّ علي خير العمل) و تعجيل در كار خير، در هر حال خوب و پسنديده است.
براي مطالعه بيشتر:
1 . يكصد پرسش و پاسخ دربارة نماز (دفتر اول و دوم).مجتبي كلباسي.
2 . آداب نماز، امام خميني(ره).
3 . حيات عارفانة فرزانگان (نماز اوّل وقت)، حسن صدري.
حديث اخلاقي:
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: همانا پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرستاد لشكري را پس چون كه برگشتند فرمود: آفرين باد بر گروهي كه به جاي آوردند جهاد كوچك را، و به جاي ماند بر آنها جهاد بزرگ. گفته شد اي پيغمبر خدا جهاد بزرگ چيست؟ فرمود: جهاد نفس است.[13] [1] . معارع، آيه 34.
[2] . ميزان الحكمة، محمد ري‌شهري. ج 4، ص 1645، مؤسسه دارالحديث، بيروت، 1419 هـ . ق.
[3] . ميزان الحكمة، ج 4، ص 1645.
[4] . سفينه البحار، شيخ عباس قمي، ج 5، ناشر: دارالاسوة، ص 151.
[5] . پيامدهاي عاشورا، جواد محدثي، ناشر: كوثر غدير، چاپ سوم، 1381.
[6] . ميزان الحكمة، ج 4، ص 1645.
[7] . همان.
[8] . آداب نماز، امام خميني(ره)، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، چاپ اول، بهار 1370.
[9] . يكصد پرسش و پاسخ دربارة نماز (دفتر اول). مجتبي كلباسي، ستاد اقامه نماز و احياء زكات، چاپ ششم، پاييز 82.
[10] . همان.
[11] . همان.
[12] . وسايل الشيعه، شيخ حرّ عاملي، ج 3، باب «استحباب الصلاة في اوّل الوقت» ص 87.
[13] . فروع كافي، ج 5، ص 12، «كتاب الجهاد»، «باب وجوه الجهاد»، حديث 3.
خورشيد به هنگام زوال (ظهر) در مداري داخل ميشود كه با ورود به آن هر چيزي كه بر عرش است خدا را تسبيح مي‌گويد... و اين ساعتي است كه خداوند بر من و امت من درود ميفرستد...(من لا يحضر ج 1 ص 212). در مورد نمازهاي ديگر به همين صورت است.
در روايتي ديگر مي خوانيم: «كسي كه با فكر بيدار شدن براي نماز شب به رختخواب مي رود اگر هم در خواب باشد، خداوند خوابش را صدقه و نفس كشيدنش را تسبيح قرار مي دهد و پاداش نما
[17]. ه
[17]. همان، ص 110، حديث 15708، ح 2. مان، ص 110، حديث 15708، ح 2.
بايد او را با اهميت و فلسفه نماز اول وقت آشنا كرد.
نماز اول وقت در نصوص ديني، مورد تاكيد بسيار قرار گرفته و فضايل فراواني
براي آن نقل شده است. از نظر تاثيرات روحي، رواني و اجتماعي، ميتوان امور
زير را نام برد:
الف) عادت دادن شخص به نظم;
ب) وجود نشاط و آمادگي و حضور قلب بيشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقويت كمالات
نفساني;
ج) زمينه‌سازي جهت برگزاري جماعتهاي بزرگ و انس و الفت و اتحاد بيشتر
مسلمانان.
توضيح آن كه: وقتي جامعهئ اسلامي مقيد به خواندن نماز در اول وقت باشند،
در هر منطقه غالب مردم هم‌زمان به نماز خواهند ايستاد. اين مساله آمادگي آنان
را براي جماعت و ايجاد صفوف گسترده و پرجمعيت بيشتر مي‌كند. در حالي كه
نماز در غير اول وقت، در بين زمانهاي مختلف پراكنده ميشود و از اجتماع و
چرا از خانمها در مواردى نماز خواسته نشده، ولى در تمام موارد روزه طلب شده است؟
طبق رواياتى كه از ائمه اطهار(ع) گزارش شده، كيفيت عبادت خانمها در مواردى خاصّ(عذرِ شرعى مثلِ ايام عادت) دچار تغيير مى‌شود؛ از جمله اين تغييرات، عدمِ وجوبِ قضاى نمازها و وجوبِ به جاى آوردن قضاى روزه است. البته بايد توجه داشت:
الف) برطرف شدن موقتى نماز، به معناى عدم جواز هر گونه عبادت ديگر نيست. زنها مىتوانند در آن چند روز مخصوص هنگام نماز وضو گرفته، بر سجاده نماز بنشينند و به گفتن اذكار و خواندن ادعيه بپردازند؛ حتى كراهت قرائت قرآن در اين ايام نيز به معناى كمتر بودن ثواب آن است. پس: عبادت تعطيل نمىشود، فقط دچار تغيير كمى و كيفى مىگردد.
ب) نماز، معراج مؤمن و عمود دين است؛ اما چه نمازى؟ آيا هر نمازى مىتواند اين قابليت را داشته باشد؟ واقعيت آن است كه انسان بايد به گونهاى كه رضايت خدا در آن است، با خدا رابطه برقرار كند؛ مثلاً همين نماز باعظمت و اثرساز را نمىتوان از دو ركعت به سه ركعت تغيير داد؛ چون رابطه با خدا، رابطهاى دو طرفه است. تنظيم كيفيت و چگونگى ساختار رابطه به دست طرفين رابطه است و هر چه اين رابطه عاشقانهتر باشد، ميزان محوريت نظر و خواست معشوق بيشتر شده، عاشق سعى مىكند آن طور كه معشوق مىپسندد رابطه برقرار كند. پس به حكم «پسندم آنچه را جانان پسندد» خدا نماز دو ركعتى مىپسندد نه سه ركعتى. همچنين خداوند عبادت زنها در موارد خاص را در قالب اذكار، ادعيه، نيايش و توسل مىپسندد نه در قالب نماز.
بنابراين، ايجاد تغيير در ساختار عبادت زنها نه به معناى پست و ناقابل دانستن آنها است و نه به معناى عدم نيازشان به عبادت؛ تنها علت اين تغيير، حكمت و مصلحتبينى خدا است و دستورهاى او، به حكم مهربان بودنش، همگى، جلوهاى از رحمت و مهربانى او است.
پس از توجه به نكات ياد شده، براى درك علت عدم وجوب قضاى نماز و وجوب انجام قضاى روزه عنايت به روايت زير سودمند است:
حضرت امام صادق(ع) فرمود: روزه ماه مبارك رمضان در تمام سال يك ماه بيشتر نيست، اما نماز هر روز و شب به جاى آورده مى‌شود. چون جبران كردن آن همه نماز موجب سختى و آزار زن است، خداوند به جهت راحتى و رفع سختى قضاى نماز را نخواسته است؛ ولى روزه در سال يك ماه بيشتر نيست و زن نيز حداكثر ده روز از اين مدت را، به خاطر عادت، روزه نمىگيرد؛ بنابراين، در انجام قضاى روزه تصور سختى و مشقت راه ندارد. حتى اگر نياز باشد بيش ازده روز نيز جبران گردد، باز مشكلى در كار نخواهد بود.(1) پس سبب وجوب قضاى روزه آن ايام مخصوص، عدم دشوارى آن و علت عدم وجوب قضاى نماز و سختى و دشوارى آن است.
پىنوشت:
1. جهت آگاهى بيشتر ر.ك: علل الشرايع، ج1، بابا224، حديث2
بنام خدا
نماز:Gol:
شرائط لباس نمازگزار کدام است؟
1- پاک باشد
2-مباح باشد.
3-از اجزای مردار نباشد.
4-ازحیوان حرام گوشت نباشد.(به عنوان مثال از پوست پلنگ یا روباه تهیه نشده باشد)
5- اگر نماز گزار مرد است لباس او طلایا ابریشم خالص نباشد وزینت طلا (حتی انگشترطلا) نپوشد.
سوال:Gol:
نماز مرد، با زنجیروانگشتر طلا چه حکمی دارد؟
همه مراجع (به جزئ خامنه ای) :نماز باطل است.
خامنه ای:بنابر احتیاط واجب باطل است. 1
1- توضیحالمسائل مراجع:م.832 نوری:833 وحید: 837
احکام گریه
1 - گریه کردن از جهت خوف خدا از افضل عبادات است و احوط در گریه بر مصیبت حضرت سیدالشهداءعلیه السلام و اهل بیت علیهم السلام این است که در نماز بجا نیاورند . (14)
2 - گریه با صدا برای دنیا نماز را باطل می کند، اما گریه بی صدا اشکال ندارد و گریه با صدا از ترس آخرت از بهترین اعمال است . (15)
امام خمینی رحمه الله: در عروة الوثقی آمده است: چه بسا گفته شده است که گریه در نماز برای سیدالشهداء جایز است، ولی از نظر ما این فتوی مورد اشکال است . (16)
14) رسالة منتخب الرسائل، محمد کاظم یزدی .
15) توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 650 .
16) عروة الوثقی، ج 2، ص 721
1- گریه کردن در نماز بیاد ائمه (ع)
آيا در حال نماز مى توان عمداً و با اختيار به ياد ائمّه معصومين(عليهم السلام)گريه كرد؟ اگر كسى به اختيار در غم آنها گريه كند، نمازش چه حكمى دارد؟
در نماز اشكال دارد.
2- گریه کردن در نماز
برای چه گريستن در نماز حرام است؟
به نظر اشتباه می آید! من با خدای خود حرف می زنم و شاید گریه ام بگیرد.
گریه از خوف خدا مانعی ندارد.
3- گریه به خاطر تقصیر
آیا گریه کردن در نماز به خاطر به یادآوری مصائب معصومین (علیهم السلام) یا محبت آنان یا تقصیر خود انسان و احساس شرم (و خلاصه مواردی که به خاطر دنیا نیست، اما از خوف خدا هم نیست) عیب دارد؟
آری، گریه بر این امور نیز در نماز اشکال دارد، ولی گریه به خاطر تقصیر در پیشگاه خدا مانعی ندارد.
4- گریه برای مظلومیت اهل بیت (علیهم السلام) در نماز
آیا گریه در قنوت برای مظلومیت اهل بیت (علیهم السلام) یا برای تعجیل در ظهور حضرت قائم (روحی و ارواحناه فداء) نماز را باطل می کند؟
مثلا اگر بگوییم به حق الحسین عجل لولیک الفرج و زمانی که نام حسین برده می شود به یاد مظلومیتش افتاده و گریه کنیم آیا نماز باطل است؟ در سلام نماز آنجا که می گوییم السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته اگر به خاطر پیامبر گریه کنیم آیا نماز باطل می شود ؟
احتیاط واجب آن است که آن نماز را اعاده کنید.
http://www.makaremshirazi.net/persian/estefta/?it=351
[=Times New Roman]
[=Times New Roman]بنام خدا
[=Times New Roman]واجبات نماز یازده چیز است که::Gol:
[=Times New Roman] بعضی ازانها رکن است:
[=Times New Roman] (نیت،تکبیره الاحرام،قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام وقیام متصل به رکوع،رکوع،دو سجده)
[=Times New Roman] وبعضی از انها رکن نیست:
[=Times New Roman](قرائت،ذکر،تشهد،سلام،ترتیب، موالات)
[=Times New Roman]
[=Times New Roman]فرق بین رکن وغیر رکن این استکه...
[=Times New Roman]
[=Times New Roman]اگر رکن انجام نشودچه اینکه سهوا باشد ویا عمدا باشد نماز باطل است.
[=Times New Roman]ولی غیر رکن را عمدا انجام ندهد نماز باطل است.1
[=Times New Roman]
[=Times New Roman]توضیح المسائل مراجع: 942 وچندخط قبلش
[=Times New Roman]
بنام خدا
باتشکر از سوال شما:Gol:
گریه در نماز
1برای طلب دنیا از خداوندباشد:صحیح است اگر چه عمدی باشدبه خصوص اگر مطلوبش رجحان داشته با شد.
2-برای ترس از خداوند باشد:نمازش صحیح است اهسته باشد یا بلند، اگر چه عمدی باشد.از افضل اعمال است
3- برای امور دنیوی باشد ،الف)سهوی :نماز صحیح است چه با صدا چه بی صدا باشد.
ب)عمدی باشد:با صدا باشد نماز باطل است (نظر همه مراجع)
ولی بی صدا باشد نماز باطل است(امام،رهبری،زنجانی)
بنابراحتیاط نماز باطل است(اراکی،گلپایگانی،خوئی،فاضل،صافی،تبریزی،نوری،مکارم،سیستانی)
بنام خدا
سلام
با تشکر از سوال شما:Gol:
نظر همه مراجع(به غیر از خوئی، تبریزی وفاضل): نمازش صحیح است ولی نمازش فرادی میشود
خوئی وتبریزی:اگر عمدا سلام دهد در صورتی که از اول قاصد بوده ، در صحت ان اشکال(یعنی احتیاط واجب باطل) است
فاضل:اشکال دارد1
1) توضیح المسائل مراجع م.1468
بنام خدا
سوال:Gol:
اگر فرش اتاق نجس باشد، ایا نماز بر روی ان صحیح است،؟ در مورد مهر هم توضیح دهید؟
همه مراجع: اگر فرش نجس، خشک باشد ورطوبت ان به بدن یا لباس نمازگزار نرسد،اشکال ندارد. اما جای سجده (مانندمهر) باید پاک یاشد1
1توضیح المسائل مرا جع885 نوری توضیح المسائل م.886 و و توضیح المسائل م.895 وحید و دقتر خامنه ای
-در چه مواردی شکستن نماز جایز است؟
نماز تراويح از بدعت هاي عمر است كه در برابر دستور خداوند قرار گرفت و اين نماز را كه به جماعت خوانده مي شود جعل كرد .
حکم قطع کردن ( شکستن) نماز:
1- نمازهای نافله (مستحبی) :
الف:نافله غیر نذری: مثل نماز شب ، نماز غفیله، نماز وتیره و... قطع و شکستن آن جایز است .(اشکالی ندارد).
ب: نافله نذری: مثل اینکه نذر کند اگر فلان حاجتش برآورده شود نماز شب بخواند، یا نذر کند سی روز ماه رمضان نافله صبح بخواند. در خصوص اینگونه نوافل دو نوع فتوا در میان مراجع وجود دارد. - کسانی که نماز غفیله را به خاطر نذر و مانند آن واجب می دانند، می گویند اگر نماز به خصوصی را نذر کرده نباید آن را قطع کند و اگر نافله به خصوصی نبوده بنا بر احتیاط واجب قطع کردن جایز نیست؛ ولی حضرت امام ( چون مسأله واجب شدن نافله را به وسیله نذر و مانند آن قبول ندارند و به جا آوردن آن را مربوط به وجوب اداء نذر می دانند در صورت اول می فرمایند : اگر وقت تنگ است، عقلاً قطعش جایز نیست نه شرعاً، و اگر نافله به خصوصی نبوده قطعش جایز است.
2- نمازهای واجب :
قطع حرام :(2) در غیر مواردی که در زیر بیان می شود (غیر4 مورد ذیل) قطع و شکستن نماز حرام است.
قطع مکروه:(3) شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است.قطع جایز:(4) قطع کردن نماز برای حفظ مال یا دفع ضرر مالی یا بدنی جایز است مانند قطع کردن نماز برای گرفتن بدهکاری که نماز برای حفظ مال یا دفع ضرر مالی یا بدنی جایز است مانند قطع کردن نماز برای گرفتن بدهکاری که درحال فرار است و یا حیوانی که تصمیم فرار دارد و بعید نیست که در مطلق حاجات عُرفی جایز باشد اگر چه احتیاط مستحب آن است که به همان موارد ضرورت اکتفا شود.
قطع مستحب : (5) اگر پیش ازآنکه به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که اذان و اقامه را فراموش کرده چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشکند بشرط آنکه از اول بنای گفتن آنها را داشته باشد؛ ولی اگر بنا نداشته باشد نمی تواند برگردد.
قطع واجب : قطع (شکستن) نماز در موارد زیر واجب است :1.شکستن نماز برای حفظ جان خود یا کسی که حفظ جانش واجب است و یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب باشد و بدون شکستن نماز حفظش ممکن نباشد.(6)2. اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شکستن نماز، دادن طلب او ممکن نیست باید نماز را بشکند و طلب او را بدهد و بعد نماز را بخواند.(7)3.اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است چنان چه وقت تنگ است باید نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد باز هم در مواردی نماز را تمام می نماید و در بعضی از موارد باید نماز را بشکند که در زیر بیان می شود :الف ) تمام کردن نماز منافات با فوریت ندارد مثل اینکه آخرهای نماز توجه پیدا می کند که مسجد نجس است.ب ) درحال نماز بتواند تطهیر کند ـ بدون اینکه منافاتی با نماز داشته باشد و اگر نماز را به هم می زند باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر کند، و بعد نماز را بخواند و همچنین در وسط وقت اگر ببیند در صورت تمام کردن نماز قدرت تطهیر مسجد را پیدا نمی کند که در این صورت هم باید نماز را قطع کند.(8
منابع و مآخذ :1. العروة الوثقی، ج1، فی المکروهات فی الصلوة، مسأله12. همان، ج1، فصل 40،توضیح المسائل مراجع، مسأله 11593. توضیح المسائل مراجع، مسأله 11604. العروة الوثقی، ج1، فصل 40، توضیح المسائل مراجع، مسأله 11595. العروة الوثقی، ج1، فی المستحبات الاذان، مسأله46. توضیح المسائل مراجع، مسأله 11607. همان، مسأله 11618. العروة الوثقی، ج1، فی احکام النجاسات، مسأله 5 و فصل فی بعض الاحکام المسجد
نماز خواندن در قطار وهواپیما در حال حرکت چگونه است؟
همه مراجع:مکان نمازگزار باید بیحرکت باشد بلی اگر به واسطه تنگی وقت یا ضرورت دیگری ،ناچار باشد که درهواپیما یا ترن در حال حرکت نماز بخواند،باید استقرار وقبله را درحد ممکن رعایت کند ودر حال چرخش به طرف قبله ،چیزی نخواند.1
توضیح المسائل مراجع م.880 اجوبه س388 نوری:توضیح المسائل م.881 وحید توضیح الوسائلم.887
میان فقهاء مشهور شده است که، مسجد زن خانه اوست. و حتی حضرت امام(ره) در تحریر الوسیله می فرماید: «و الافضل للنساء الصلوه فی بیوتهن، و الافضل بیت المخدع »;
یعنی برای زنان، نماز در خانه هایشان با فضیلت تر است و بافضیلت تر نماز در پستوی خانه است. شاید این فتوا به حدیثی که شیخ طوسی در تهذیب آورده است، مستند باشد.به روایت شیخ طوسی یونس بن ظبیان از امام صادق(ع) چنین نقل کرده است: «خیر مساجد نسائکم البیوت » همچنین شیخ صدوق در من لایحضره فقیه از هشام بن سالم نقل کرده است که امام صادق(ع) فرمود: «صلاه المراه فی مخدعها افضل من صلاتها فی بیتها، صلاتها فی بیتها اءفضل من صلاتها فی الدار»
اما روایت یونس بن ظبیان قابل پذیرش نمی نماید; زیرا نجاشی و شیخ طوسی او را ضعیف شمرده اند.
روایت دوم در پی بیان این مطلب است که زن نباید در تیررس دیدنامحرم نماز گزارد. پس اگر در مسجد پرده ای زن را از دیدنامحرمان حفظ کند، ملاک حکم رعایت شده است.بنابراین،
نماز زن، با حفظ حریم و حدود الهی، در مسجد افضل است; چنانکه نماز مرد چنین است. شاید امام(ره) نیز با توجه به همین مطلب در رساله عملیه خویش می فرماید: «اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.»سایت حوزه
حفظ کردن از نامحرم یعنی چه؟ حد و حدود آن چقدر است؟
گر از جایی کپی میکنید، اول خودتان بخوانید و سپس خلاصه آنرا قرار دهید.
چرا زن باید خودش را کاملا" از نامحرم حفظ کند؟حفظ کردن از نامحرم یعنی چه؟ حد و حدود آن چقدر است؟
گر از جایی کپی میکنید، اول خودتان بخوانید و سپس خلاصه آنرا قرار دهید.
نخست يادآور شوم که حفظ دستورها و حريم هاى الهى براى زن و مرد به جهت سالم ماندن جامعه اسلامى از هر گونه پليدى و گناه ، منافاتى با حضور زن و مرد در فعاليت هاى سياسى ، اجتماعى ، اقتصادى ، و.. . ندارد ; همچون حضرت زهرا(عليها السلام) . بنا براين اگر مطلبي مطرح مي شود حضور زن در جامعه نفي نمي شود .
قرآن ، در ابعاد مختلف به مسئله روابط دختر و پسر پرداخته که مى توان به چند مورد کلى اشاره کرد:
الف) ـ احکام نگاه کردن زن و مرد نامحرم به يکديگر;
ـ سفارش به رعايت حيا و عفت و پاکدامنى;
ـ رعايت حفظ حجاب;
ـ نشان ندادن زينت ها به نامحرم;
قرآن ، در دو آيه 31 و 32 سوره نور ، توجه مردان و زنان را به اين نکات جلب مى کند و مى فرمايد: زن و مرد مؤمن بايد از نگاه به نامحرم بپرهيزند; يعنى از مشاهده تمام آنچه نگاه به آنها حرام است ، چشم برگيرند و بايد حيا ، عفت و پاکدامنى خود را در همه زمينه ها حفظ کنند . به زنان مؤمن به خصوص مى فرمايد: حجاب خود را ، حتى در مورد زينت ها ، حفظ کنند ، و مقنعه خود را بر سينه خود افکنند [تا گردن و سينه با آن پوشانده شود].
مى فرمايد: خداوند از خيانت چشم ها آگاه است و از آنچه در سينه ها پنهان است خبر دارد . اين نگاه کردن به نامحرم ممنوع شده است (سوره مومن؛20).
ب) در مورد راه رفتن مى فرمايد: زنان نبايد هنگام راه رفتن پاهاى خود را چنان به زمين بکوبند که صداى خلخال هايشان به گوش رسد . (نور ، 32)
اسلام اين قدر در مورد حفظ عفت عمومى حساس است و از عوامل ديگرى که به آتش شهوت جوانان دامن مى زند ، برحذر مى دارد .
قرآن ، در اين خصوص قضيه دختر حضرت شعيب(عليه السلام) را نقل مى کند; آنگاه که يکى از دختران شعيب به طرف موسى(عليه السلام)براى ابلاغ پيام پدر آمد; او با نهايت حيا گام بر مى داشت . نتيجه اينکه زنان مسلمان نيز بايد در راه رفتن حيا داشته باشند . نقل شده که دختر شعيب براى راهنمايى از پيش رو حرکت مى کرد و موسى از پشت سرش و چون باد به لباس دختر مى وزيد ممکن بود بدنش ديده شود و حيا و عفت موسى اجازه نمى داد چنين شود ، به دختر گفت: من از جلو مى روم . بر سر دو راهى ها و چند راهى ها مرا راهنمايى کن . معلوم مى شود مردان هم بايد در راه رفتن حيا داشته باشند .
ج) سخن گفتن با نامحرم: صحبت کردن اگر به قصد لذت بردن نباشد و تحريک و تهييج شهوت و يا مفسده اى را در پى نداشته باشد اشکال ندارد؛ ولى در روايات اخلاقى و تربيتى اهل بيت(عليهم السلام) ، سفارش شده که از روابط مرد و زن نامحرم به حد ضرورت کاسته شود که بر پايه اين روايات سازنده بسيارى از گفت و شنودهاى موجود در جامعه که گاه از حد متعارف نيز فراتر مى رود ، بى جا مى نمايد .
مى فرمايد: «.. . به گونه اى هوس انگيز سخن نگوييد که بيماردلان در شما طمع کنند و سخن شايسته بگوييد! احزاب؛ 32» البته مخاطبان اوليه اين آيه ، همسران پيامبر گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) بوده اند که در واقع سفارش به همه زنان مؤمن تا آخر دنياست .
قرآن کريم دوستى پنهانى ميان مرد و زن نامحرم [به خصوص جوان]را منفى و نامشروع معرفى کرده; آنجا که مى فرمايد: «امروز چيزهاى پاکيزه براى شما حلال شده ، و طعام کسانى که اهل کتابند براى شما حلال ، و طعام شما براى آنان حلال است . و [بر شما حلال است ازدواج با ] زنان پاکدامن از مسلمانان ، و زنان پاکدامن از کسانى که پيش از شما کتاب آسمانى به آنان داده شده; به شرط آنکه مهرهايشان را به ايشان بدهيد; در حالى که خود پاکدامن باشيد; نه زناکار و نه آنکه زنان را در پنهانى دوست خود بگيريد.. . .»
کلمه «اخدان» که در آيه آمده ، جمع «خدن» و در اصل به معناى دوست و رفيق است; امّا به طور معمولى به افرادى گفته مى شود که با جنس مخالف خود ارتباط پنهانى دوستى برقرار مى سازند .
بنابراين ، رابطه پنهانى ميان زن و مرد نامحرم حتى اگر در حد صحبت کردن و آشنا شدن جهت ازدواج باشد، با هر روش؛ چت ؛ نامه ؛ حضوري؛ تلفني و... بستر و دامى براى وسوسه شياطين محسوب مى شود و بسيار خطرناک است
مى فرمايد: «يأيّها الَّذين ءَامنوا لاتتبعوا خطوت الشيطـن و من يتَّبع خطوت الشيطـن فإِنَّه يأمُرُ بالفحشاء و المنکر.. .; اى کسانى که ايمان آورده ايد! از گام هاى شيطان پيروى نکنيد . هر کس پاى برجاى گام هاى شيطان نهد [گمراه شود]; زيرا او امر به فحشا و منکر مى کند.. . .»
برای اینکه پاسخ جامع و قابل توحهی داده شود لازم است به روایاتی که در این باب آمده یک دقت ویژه انداخت.
آنچه حقیر در این باب دیدم روایات دراین باب چهار دسته تقسیم می شوند
1- روایاتی که به حضور زنها در مسجد در زمان پیامبر اشاره دارد
2- روایاتی که فضیلت نماز زن را در خانه بیشتر از مسجد میداند
3- روایاتی که مسحد را خانه همه مؤمنین .متدینین می داند
4- روایاتی که به مردها توصیه میکند که زمانی همسرشان از آنها اجازه خواست تا به مسجد برود ،مانع او نشوند.
التماس دعا
حـضور زنان در مساجد براى انجام نماز جماعت در عصر رسول خدا (ص ) ازمسلمات تاريخ است .
در بعضى از روايات حضور آنان به روشنى ذكر شده است .
امام صادق (ع ) از پدرش امام باقر (ع ) نقل مى كند كه آن حضرت فرمود: ((كـان رسـول اللّه (ص ) يـسـمـع صـوت الصبي و هو يبكي و هو في الصلاة فيخفف الصلاة اءن تعبر امه )). ((رسول خدا(ص ) هنگام خواندن نماز جماعت صداى گريه طفلى را شنيد كه مادرش او را با خود به مسجد آورده بود.
آن حضرت نماز را كوتاه كرد)). و در روايات ديگر آمده است : روزى رسـول خـدا(ص ) نـمـاز صبح را با كوتاه ترين سوره خواند.
اصحاب از اوپرسيدند اى رسول خدا(ص )! چه اتفاقى افتاده كه نماز را سريع تمام كرديد.
آن حضرت در پاسخ فرمود: ((اني سمعت صوت صبى في صف النساء)). ((من صداى طفلى را در صف زنان شنيدم )). حضرت على (ع ) نيز در همين زمينه مى فرمايد: ((كـن الـنـسـاء يـصـلـيـن مـع الـنـبي (ص ) فكن يؤمرن اءن لا يرفعن رؤسهن قبل الرجال لضيق الازر)). ((زنـان (در عـصر پيامبر (ص ))نماز را با پيامبر(ص ) به جاى مى آوردند.به زنان دستور داده شده بود كه چون لباس مردان كوتاه بود قبل از مردان سر از سجده برندارند)).
این روایات به خوبی حضور زنان را در مسجد زمان پیامبر (ص) نشان میدهد.
ادامه دارد.....
بیشتر از مسجد میداند)
رسول خدا (ص ) فرمود: ((صلاة المراءة وحدها في بيتها كفضل صلاتها في الجمع خمسا و عشرين درجة )). ((بـه تـنـهـايـى و درخانه نماز خواندن زن مثل نماز در جمع است در حالى كه 25 درجه فضيلت دارد)). باز از آن حضرت است : ((ان مـساجدالنساء البيوت , و صلاة المراءة في بيتها افضل من صلاتها و صفتها وصلاتها في صفتها اءفـضـل مـن صـلاتـهـا فـي صـحـن دارها و صلاتها في صحن دارها اءفضل من صلاتها في سطح بيتها)). ((بهترين مسجد زنان خانه است , و نماز در خانه برتر از نماز او در ايوان است , و نمازاو در ايوان برتر از نمازش در حياط خانه اش است , و نماز او در حياط خانه برتر ازنمازش برپشت بام خانه است )). امام صادق (ع ) در اين باره نيز فرمود: ((خير مساجد نسائكم البيوت )). ((بهترين مساجد براى زنان شما خانه ها است )). هم چنين امام صادق (ع ) فرمود: ((صـلاة الـمـراءة فـي مـخـدعـهـا افضل من صلاتها في بيتها و صلاتها في بيتها افضل من صلاتها في الدار)). ((نماز زن در اطاق عقبى (پستو) برتر از نماز او در اطاق جلويى است و نماز او در اطاق نشيمن برتر از نمازش در خانه اش است )). ام سلمه از قول رسول خدا (ص ) مى گويد: ((خير مساجد النساء قعر بيوتهن )). ((بهترين مساجد براى زنان اطاقهاى عقب خانه هاى آنان است )). رسول خدا (ص ) به حضرت على (ع ) فرمود: ((يا على ! ليس على النساء جمعة و لا جماعة و لا اذان و لا اقامة )). اى على ! براى زنان نماز جمعه و جماعت و اذان و اقامه نيست )).
ادامه دارد....
رسول خدا (ص ) طى حديثى فرمودند: ((المسجد بيت كل مؤمن )). ((مسجد خانه هر مؤمنى است )). آن حضرت در حديث ديگرى مسجد را خانه همه متقين و پرهيزكاران دانسته وفرموده است : ((ان المساجد بيوت المتقين )). ((مساجد خانه هاى پرهيزكاران است )). حضرت على (ع ) در مورد همسايه مسجد فرموده است : ((لا صـلاة لـجار المسجد الا ان يكون له عذر او به علة , فقيل : و من جارالمسجد يااميرالمؤمنين ؟ قال : من سمع النداء)). ((نـمـاز هـمـسـايـه مـسجد ـ در خانه ـ نماز كامل و تمام نيست جز اين كه عذرى داشته باشد.
از امـيـرالـمؤمنين (ع ) سؤال شد كه همسايه مسجد چه كسى است ؟ فرمود: كسى كه صداى اذان را بشنود)). لـذا, روايـاتى كه با كلمه ((من )) , ((متقين )) , ((مؤمن )) و امثال اين واژه ها شروع شده دلالت بر عموم مى كند.
ادامه دارد....
مانع او نشوند.)
رسول خدا (ص ) فرمود: ((اذا استاءذنت اءحدكم امراءته الى المسجد فلا يمنعها)). ((هرگاه همسر يكى از شما براى رفتن به مسجد, اذن خواست نبايد مانع وى شويد)).
نتیجه گیری در پست بعدی....
درهیچ کدام از روایات منعی بر حضور زنها در مسجد دیده نشده وفقط در روایات دسته دوم فضیلت نماز خواندن زن در خانه را بیشتر دانسته که با دقت در این روایات متوجه علت آن می شویم که:
اين روايات حمل بر اهميت حفظ حجاب مى شود. ديـن مـبـيـن اسـلام بـه مـسـئله حجاب و عفاف زنان جهت حفظ شخصيت و ارزش آنهااهميت فوق العاده اى قائل شده است .
خداوند در قرآن به زنان پيغمبر دستورهاى خاصى داده است تا ارزش و احترام آنان محفوظ بماند.
خداوند مى فرمايد: ((يـا نساء النبى لستن كاءحد من النساء ان اتقيتن فلاتخضعن بالقول فيطمع الذي فى قلبه مرض و قلن قولا معروفا)). ((اى زنان پيامبر! شما با زنان ديگر فرق داريد)) در اين آيه خداوند از زنان رسول گرامى اسلام آغاز مى كند و اين يادآورى براى هرمسلمانى است كـه زن حرمت دارد و سزاوار نيست زنان خود را به نمايش بگذارند وموجب ترغيب نااهلان شوند.
زينت زن اگر براى خود و محرم او حفظ شود پاداشى ارزنده نزد خدا براى او در نظر گرفته شده و زنـان بـايـد بكوشند تا با خويشتندارى به آن پاداش دست يابند و خدا خواسته تا ارجمند باشند و جـايـگاه آنان برجا باشد.
پس اين دستور فقط براى همسران و اهل بيت فرستاده خدا نيست .وقتى زنـان پـيـغـمـبـر بايد درخانه بمانند تا حرمت آنان خدشه دار نشود زنان هم چنين اند.اين جا كه سـفـارش بـه خوددارى از بيرون آمدن از خانه كرده به دليل حفظ شئون اسلامى است .اگر زنى بتواندخود را از ديدنامحرم بپوشاند و آنان را به گناه نيندازد و يا ديدگان خويش را از نگاه بيگانه فرو بندد, سزاوارتراست به مسجد برود.
همانطور كه در زمان رسول خدا (ص ) زن ها با حفظ حجاب وپوشش اسلامى به نماز جماعت در مسجد حضور پيدا مى كردند.
و يا در آيه اى ديگر كه بازهم دليل اين امر را بر حفظ پاكدامنى متمركز نموده است : ((يـا ايـهاالنبى قل لازواجك و بناتك و نساء المؤمنين يدنين عليهن من جلابيبهن ذلك اءدنى اءن يعرفن فلا يؤذين )). ((اى پيامبر! به زنان و دختران خود و به زنان و مؤمنان بگو كه چادر خود را بر خود فروپوشند.))
لذا با توجه به اهميت حفظ حجاب ,بسيارى از فقها هم از روايات ((منع خروج زنان از خانه )) همين معنا را استنباط كرده اند.
امام خمينى (قدس ) در اين زمينه مى فرمايد: ((بـراى زنها نماز خواندن در خانه , بلكه در صندوق خانه و اطاق عقب بهتر است ؛ولى اگر بتوانند كاملا خود را از نامحرم حفظ كنند بهتر است در مسجد نمازبخوانند.))
در روضة المتقين در شرح روايت امام صادق (ع ) كه فرمود: ((خير مساجد نسائكم البيوت )) آمده است : ((لانها اقرب الى عصمتهن و سترهن )). ((نماز خواندن زنان در خانه به عصمت و عفاف آنان نزديك تر است )).
حفظ کردن از نامحرم یعنی چه؟ حد و حدود آن چقدر است؟
در مورد حد و حدود حفظ کردن از نامحرم هم توضیح دهید.
1 )نماز فطر 2 ) نماز عید قربان 3)نماز استسقاء
نماز تراویح از نمازهای مستحبی اهل سنت است که به صورت جماعت هزار رکعت میخوانند که کل قران رادر طول شبهای ماه رمضان تقسیم کرده ودر این نماز میخوانند وازبدعتهای عمر است
بعضی اشخاص هنگام برپائی نماز جماعت اقدام به خواندن نماز فرادی میکنند این عمل چه حکمی دارد؟
ایات عظام:
خامنه ای: این عمل اگر تضعیف نماز جماعت واهانت وبی احترامی به امام جماعت محسوب شود ،جایز نیست.
فاضل :اگر هتک حرمت جماعت محسوب شود جایز نیست ونیز چنانچه ملازم با تفسیق عملی امام جماعت باشد
مکارم: در صورتی که توهین به امام جماعت یا هتک نماز جماعت محسوب شود جایز نیست ، می توانند بعد یا قبل بخوانند
تبریزی:اگر شخص معروفی است که از فرادی خواندن او مردم به شک می افتند وکار او موجب تشکیک در عدالت امام جماعت میشود نمازش اشکال دارد .
سیستانی :اگر مستلزم هتک امام باشد واو مستحق هتک نباشد جایز نیست ، ولی نمازصحیح است.
بهجت: نمازشان صحیح است اگر هتک امام یا هتک جماعت نباشد
استفتائات در کتاب محمودی واز توضیح المسائل مراجع
خانمها بهتر است در خانه نماز بخوانند یا مسجد؟
آیا بهتر نیست خانمها نمازشان را در خانه بخوانند ?
امام ، اراکی ، خوئی ،تبریزی ،گلپایگانی،صافی، زنجانی: توضیح المسائل مراجع ش: 894 )برای زنها نماز خواندن در خانه ،بلکه در صندوقخانه واطاق عقب بهتر است، ( ادامه از نظر امام : ولی اگر بتوانند کاملا خودرا از نامحرم حفظ کنند بهتر است در مسجد نماز بخوانند.)
مکارم :برای زنها در صورتی که خودرا از نامحرم به خوبی حفظ کنندبهتر است نماز را در مسجد بخوانند واگر راهی برای یاد گرفتن احکام ومسائل اسلامی جز از طرق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
فاضل: برای زنها ،بهتر است که نماز را در خانه واتاق اختصاصی خود بخوانندولی اگر نماز در مسجد به هر غیر از مسجد بودن فضیلت بر نماز در خانه را داشته باشد مثل اینکه در مسجد جماعت است یا حضور قلب بیشتری وجود دارد بهتراست زنان برای درک این فضیلت با حجاب کامل به مسجدبروند واگر راهی برای یاد گرفتن احکام ومسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد برود
سیستانی: برای زنان بهتر است که نماز خودرا در جایی بخوانند که از دیگر جاها در محفوظ بون از نامحرم مناسب تر باشد خواه اینجا خانه باشد یا مسجد یا جای دیگر.
چرا زن باید خودش را کاملا" از نامحرم حفظ کند؟
در مورد اهمیت حجاب وفلسفه ان اشاره به جند نکته حائز اهمیت است
1) کاهش خطاوخطر:مصونیت زن دربرابر طمع ورزی هوس بازان ازثمرات اشکار رعایت حجاب است
2) حفظ احترام ؛اگرچه رعایت حجاب ، از یک سو به مردان کمک میکند که به طور ناخواسته، وخارجاز چارچوب ها، عواطف واحساسات خودرا هزینه نکنند.اما بیش از ان به خانمها کمک میکند که به طور ناخواسته خارج از چارچوب ها ، وسیله لذت انگاری قرارنگیرند وشخصیت واحترام انان خدشه دار نگردد
3) نشاط ورغبت:احکام الهی بیش از انکه به محدودیت لذت ها بیانجامد به مانگاری لذت ها وپایداری نشاط و خوشی ها میانجامد از این رو اگر چهحجاب از یک سو برای خانمها محدودیت است وموجب خستگی وزحمت میباشد اما از سوی دیگر اوج احساسات را سالم نگه میدارد وعاطفه ها ومحبت را در کانون گرم خانواده متمرکز میسازد وزن مرد را از بی تفاوتی نسبت به همدیگر در نظام خانواده نجات میدهد واین بحرانی است که هم اکنون دامنگیر جوامع غربی شده است ، به طوری که در هنگامه برپائی کانون خانواده که براساس عشق ومحبت باید تحکیم شود و مهم ترین ابزار ان میل جنسی نسبت به یکدیگر است این میل رو به افول گذاشته وبنیان خانواده ها را متزلزل ساخته است بلکه عشق وعاطفه ان دو ، درسال های قبل از ازدواج وبعد از ازدواج در میان افراد متعدد پخش شده است وتمرکزخودرا ازدست داده است.
در مورد حد و حدود حفظ کردن از نامحرم هم توضیح دهید. (سوال از گل نرگس)
پوشش بدن (حد وحدود پوشش) برای زنان چگونه باید باشد؟
همه مراجع (به جز صافی):زن زن باید تمام بدن وموی خودرا(به جز گردی صورت ودست ها تا مچ) در برابر مردنامحرم بپوشاند
صافی:زن بایدتمام بدن وموی خودرادر برابر نامحرم بپوشاندوبنابراحتیاط واجب،باید دست وصورت رانیزبپوشاند1
1)فاضل ،امام،سیستانی،نوری ومکارم:تعلیقات علی العروه الوثقی (فصل فی الستر والساتر)خامنه ای س 1361 به بعد تبریزی استفتائات س:1311 وتو ضیح المسائل مراجع:2435 وجامع الاحکام ج2 س:1696
پوشش بدن (حد وحدود پوشش) برای زنان چگونه باید باشد؟
همه مراجع (به جز صافی):زن زن باید تمام بدن وموی خودرا(به جز گردی صورت ودست ها تا مچ) در برابر مردنامحرم بپوشاند
صافی:زن بایدتمام بدن وموی خودرادر برابر نامحرم بپوشاندوبنابراحتیاط واجب،باید دست وصورت رانیزبپوشاند1
1)فاضل ،امام،سیستانی،نوری ومکارم:تعلیقات علی العروه الوثقی (فصل فی الستر والساتر)خامنه ای س 1361 به بعد تبریزی استفتائات س:1311 وتو ضیح المسائل مراجع:2435 وجامع الاحکام ج2 س:1696
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[="]اياكسي عمدا ميتواند ذكر ركوع را در سجده وبالعكس بگويد؟[/]
[=tahoma][="]همه مراجع: ([/] [="]به غیر از زنجاني ومكارم):اشكالي ندارد[/][/]
[=tahoma][="]زنجاني ومكارم: به احتياط واجب نمي تواند در ركوع ذكر سجده وبالعكس بيان كند[/][/][="]1[/]
[="]1)توضيح المسائل مراجع:مساله 1028[/]
در هر شبانه روز 34رکعت نماز نافله وارد شده. این نماز ها دو رکعتی مثل نماز صبح می باشد. و اوقات ان بدین شرح می باشد:
نافله صبح؛2 رکعت قبل از نماز صبح.
نافله ظهر؛8 رکعت قبل از نماز ظهر.
نافله عصر؛8 رکعت قبل از نمازعصر
نافله مغرب؛4رکعت بعد از نماز مغرب
نافله عشاء؛2 رکعت نشسته (که حکم یک رکعت دارد)
نافله شب؛11 رکعت از نصف شب تا اذان صبح.8 رکعت ان به نیت نافله شب،2رکعت ان به نیت
شفع و 1رکعت به نیت نماز وتر خوانده شود
رساله مراجع.م 752.
آیا می توان نمازهای نافله را در حال راه رفتن و در حال حرکت خواند؟ اگر جواب مثبت است شرایط آن چیست؟
نماز نافله با نماز واجب تفاوتهایی دارد از ان جمله:
در نوافل خواندن سوره واجب نیست
نوافل را در حال حرکت می توان خواند ودر حال حرکت رو به قبله بودن شرط نیست
اگر موقعی که امام در رکوع است وماموم اقتداء کند پیش از انکه به اندازه رکوع خم شود ،امام سر ازرکوع برداردچه کار باید بکند؟
اقایان :
امام ،رهبری،بهجت: ( توضیح المسائل مراجع :م.1429)
دو صورت دارد 1-نیت فرادی کند یا 2-صبر کند تا برای رکعت بعد برخیزد وان را رکعت اول نمازخود حساب کند1.ولی اگربرخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت میخواند ، باید نیت فرادی کند .
[=tahoma]1)[="] [/]گلپایگانی وصافی: بنابر احتیاط واجب باید بایستد تا امام برای رکعت بعد برخیزد.[/]
خوئی وتبریزی:بنابر احتیاط واجبباید قصد فرادی نماید.
سیستانی:مخیر است نماز را فرادی تمام کند یا اینکه همره امام به قصد قربت مطلقه به سجده رود وبعددر حال ایستادن تکبیر را به قصد اعم ازتکبیر ه الاحرام وذکرمطلق تجدید کرده ،نما ز را به جماعت بخواند یا برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند.
مکارم : نیت فرادی کند ونمازش صحیح است ونیاز به اعاده ندارد.
زنجانی :بنابر احتیاط باید نماز را به صورت فرادی تمام کند.
وحید: توضیح المسائل ش:1437 :باید با امام به سجده رود ورکعت بعد امام را رکعت اول خود قرار دهد، وبنابر احتیاط واجب بعد از متابعت امام بایستد وتکبر را به قصد قربت مطلقه –اعم از تکبره الاحرام وذکر-بگوید .
ـ چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است: عمامه با تحت الحنك، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاكیزهترین لباسها، و استعمال بوى خوش، و دست كردن انگشترى عقیق.
ـ در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند. و بهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است، و بعد از آن مسجد پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم، و بعد مسجد كوفه، و بعد از آن مسجد بیتالمقدس، و بعد از مسجد بیتالمقدس مسجد جامع هر شهر، و بعد از آن مسجد محله، و بعد از مسجد محله مسجد بازار است.
ـ نماز در حرم امامان علیهمالسلام مستحب، بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام برابر دویست هزار نماز است.
ـ زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدى كه نمازگزار ندارد، مستحب است. و همسایه مسجد اگر عذرى نداشته باشد، مكروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
ـ براى مرد و زن مستحب است پیش از نمازهاى یومیه اذان و اقامه بگویند.
ـ مستحب است بعد از تكبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاك المسیىء وقد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیىء انت المحسن و انا المسیىء بحق محمد و آل محمد صل على محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منى" یعنى اى خدایى كه به بندگان احسان مىكنى، بنده گنهكار به در خانه تو آمده و تو امر كردهاى كه نیكوكار از گنهكار بگذرد، تو نیكوكارى و من گناهكار، به حق محمد و آل محمد صلى الله علیه و آله و سلم رحمتخود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایى كه مىدانى از من سر زده بگذر.
ـ مستحب است موقع گفتن تكبیر اول نماز و تكبیرهاى بین نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.
ـ مستحب است در حال ایستادن بدن را راست نگهدارد، شانهها را پایین بیندازد، دستها را روى رانها بگذارد، انگشتها را به هم بچسباند، جاى سجده را نگاه كند، سنگینى بدن را به طور مساوى روى دو پا بیندازد، با خضوع و خشوع باشد، پاها را پس و پیش نگذارد، اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز تا یك وجب فاصله دهد، و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.
ـ مستحب است در ركعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم" و در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر "بسم الله" را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف كند، یعنى آن آیه را به آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معناى آیه توجه داشته و اگر فرادى مىخواند بعد از آنكه حمد خودش تمام شد بگوید: "الحمد لله رب العالمین". بعد از خواندن سوره "قل هو الله احد" یك یا دو یا سه مرتبه "كذلك الله ربى" یا سه مرتبه "كذلك الله ربنا" بگوید، بعد از خواندن سوره كمى صبر كند و بعد تكبیر پیش از ركوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
ـ مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول سوره "انا انزلناه" و در ركعت دوم سوره "قل هو الله احد" را بخواند.
ـ مستحب است پیش از رفتن به ركوع در حالى كه راست ایستاده تكبیر بگوید و در ركوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگه دارد و گردن را بكشد و مساوى پشت نگه دارد و بین دو قدم را نگاه كند و پیش از ذكر یا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آنكه از ركوع برخاست و راست ایستاد، در حال آرامى بدن بگوید: "سمع الله لمن حمده".
ـ در سجده چند چیز مستحب است:
١- كسى كه ایستاده نماز مىخواند بعد از آنكه سر از ركوع برداشت و كاملا ایستاد و كسى كه نشسته نماز مىخواند بعد از آن كه كاملا نشست براى رفتن به سجده تكبیر بگوید. ٢- موقعى كه مرد مىخواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد. ٣- بینى را به مهر یا چیزى كه سجده بر آن صحیح است بگذارد. ٤- در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطورى كه سر آنها رو به قبله باشد. ٥- در سجده دعا كند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: «یا خیر المسؤولین و یا خیر المعطین ارزقنى و ارزق عیالى من فضلك فانك ذو الفضل العظیم»، یعنى اى بهترین كسى كه از او سؤال مىكنند و اى بهترین عطا كنندگان، روزى بده به من و عیال من از فضل خودت، پس به درستى كه تو داراى فضل بزرگى. ٦- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد. ٧- بعد از هر سجده وقتى نشست و بدنش آرام گرفت تكبیر بگوید. ٨- بعد از سجده اول بدنش كه آرام گرفت «استغفر الله ربى و اتوب الیه» بگوید. ٩- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روى رانها بگذارد. ١٠- براى رفتن به سجده دوم در حال آرامى بدن «الله اكبر» بگوید. ١١- در سجدهها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذكرى كه در سجدهها دستور دادهاند بگوید اشكال ندارد. ١٢- در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد . ١٣- مردها آرنجها و شكم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شكم را بر زمین بگذارند و اعضاى بدن را به یكدیگر بچسبانند. و مستحبات دیگر سجده که در كتابهاى مفصل گفته شده است.
ـ مستحب است در حال تشهد بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را به كف پاى چپ بگذارد و پیش از تشهد بگوید: «الحمد لله» یا بگوید: «بسم الله وبالله والحمد لله و خیر الاسماء لله» و نیز مستحب است دستها را بر رانها بگذارد و انگشتها را به یكدیگر بچسباند و به دامان خود نگاه كند و بعد از تمام شدن تشهد بگوید: «وتقبل شفاعته وارفع درجته».
ـ مستحب است انسان بعد از نماز مقدارى مشغول تعقیب یعنى خواندن ذكر و دعا و قرآن شود و بهتر است پیش از آنكه از جاى خود حركت كند و وضو و غسل و تیمم او باطل شود رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربى باشدولى بهتر است چیزهایى را كه در كتابهاى دعا دستور دادهاند بخواند و از تعقیبهایى كه خیلى سفارش شده است تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها است كه باید به این ترتیب گفته شود: ٣٤ مرتبه «الله اكبر»، بعد مرتبه ٣٣ «الحمد لله»، بعد از آن مرتبه ٣٣ «سبحان الله».
مى‌شود «سبحان الله» را پیش از «الحمد الله» گفت ولى بهتر است بعد از «الحمد الله» گفته شود.
ـ مستحب است بعد از نماز سجده شكر نماید و همین قدر كه پیشانى را به قصد شكر بر زمین بگذارد كافى است، ولى بهتر است صد مرتبه یا سه مرتبه یا یك مرتبه «شكرا لله» یا «شكرا» یا «عفوا» بگوید و نیز مستحب است هر وقت نعمتى به انسان مىرسد یا بلائى از او دور مى‌شود سجده شكر بجا آورد.
منبع: تبیان
اگر کسی حمد1 وسوره یا یکی از انها را در نماز فراموش کند حکم نمازش چیست؟
همه مراجع )به جزء زنجانی،اراکی،بهجت):اگر بعد از رسیدن به رکوع بفهمدنمازش صحیح است ولی قبل از رکوع باید حمد وسوره رابخواند2
1)زنجانی:اگر حمد رافراموش کند......(نظر اقای زنجانی در مورد سوره مستحب موکد است برخلاف دیگرمراجع که واجب میدانند)
2)اراکی:ولی بعد از نماز باید برای هر یک از انها دو سجده سهو بجا اورد.
بهجت: ولی باید دو سجده سهو به خاطر فراموش کردن قرائت بجا اورد.
توضیح المسائل مراجع : م:981 وحید :م؛990
وقت فضیلت نماز صبح از اذان صبح ـ یعنی طلوع فجر ـ تا هنگامی است كه هوا تاریك است و ستارگان آسمان آشكار هستند.
وقت فضیلت نماز ظهر از اول ظهر شرعی تا هنگامی است كه سایه اجسام به اندازه خود اجسام اضافه شود.
وقت فضیلت نماز عصر از وقتی است كه سایه اجسام به اندازه خودشان باشد تا هنگامی كه سایه دو برابر شود.
زمان فضیلت نماز مغرب از مغرب شرعی تا هنگامی است كه شفق(سرخی مغرب) ناپدید شود.
وقت فضیلت نماز عشاء از ناپدید شدن شفق، تا یك سوم از شب گذشته است.
فضانوردان درفضا:loool:بايد چگونه نماز بخوانند؟اگر كسي درماه قصدنماز خواندن داشت بايد طرف زمين نماز بخواند؟ با توجه به لباسهايي كه دارند پيشاني و انگشتان پايشان روي زمين قرار نميگيرد وبراي وضو هم دچار مشكل ميشوند بايد چه كاري انجام دهند؟:Norani:همچنين وقت نماز را بايد چگونه تعيين كنند؟:aatash: