شخصیت ابوحمزه ثمالی

ابو حمزه ثمالی که نامش ثابت بن دینار است چهار امام از ائمه شیعه را درک کرده و در سال 150 قمری در دوران امامت موسی بن جعفر علیه السلام در کوفه بدرود حیات گفت . فضل بن شاذان با واسطه از امام رضا علیه السلام نقل میکند که آنحضرت فرمودند:ابو حمزه ثمالی در زمان خود مانند سلمان فارسی بود در زمان خود و این به آن جهت است که خدمت کرده به چهار نفر از ما :علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و مقداری از زمان موسی بن جعفر علیهم السلام . در برخی روایات هم ابو حمزه را لقمان زمان معرفی کرده اند. ابو حمزه ثمالی از اصحاب خاص امام سجاد می‌باشد. جمیع بزرگان علما رجال او را مورد اعتماد و ثقه دانسته‌اند.نجاشی نقل می‌کند که او از اخیار اصحاب و افراد مورد اعتماد و معتمدین آنها در روایت و حدیث می‌باشد و از امام صادق روایت شده‌است که فرمود: ابو حمزه در زمان خودش مانند سلمان در زمان خودش بود. شیخ صدوق نیز گفته است: ابو حمزه، ثابت بن دینار الثمالی، ثقه و عدل بود و چهار نفر از امامان شیعه را ملاقات کرده بود. رجال کشی نیز از ابو بصیر نقل می‌کند که من وارد بر امام صادق علیه السلام شدم، او فرمود: ابو حمزه ثمالی چه می‌کند؟ گفتم: در حالی او را تر ک کردم که مریض بود. فرمود: هر گاه برگشتی سلام مرا به او برسان. و او را متوجه کن که او در فلان ماه و فلان روز خواهد مرد. ابوبصیر می‌گوید: عرض کردم: سوگند به خداوند، شما در مورد او انس و محبت داشتید و او شیعه شما بود. گفت: راست می‌گویی آنچه که نزد ماست، خیر برای اوست. عرض کردم: آیا شیعیان شما با شما هستند؟ فرمود: البته ولی به شرط اینکه از خداوند بترسند و پیامبر خدا را مراقبت داشته و از گناهان بپرهیزند. هر گاه شیعه‌ای چنان کند، با ما در همان درجه‌های ما خواهد بود. ابو بصیر می‌گوید: ما همان سال بر گشتیم و چیزی طول نکشید که ابو حمزه وفات نمود. بر اساس روایتی امام صادق به او گفت: من هر گاه تو را می‌ببینم احساس آرامش می‌کنم.ابو حمزه با امام سجاد علیه السلام انس خاصی داشته و دعای شریف ابو حمزه که طولانی‌ترین دعای سحر ماه مبارک رمضان است، از طریق او روایت از امام سجاد شده ‌است و به همین علت به نام او مشهور شده‌است. ابوحمزه پنج پسر صالح داشت. سه تن ازفرزندان او: نوح، منصور و حمزه همراه زیدبن علی بن الحسین علیه السلام قیام کردند و در کنار او بعد ازفداکاری های بسیار، به درجه رفیع شهادت نائل شدند. دو فرزند دیگر ابوحمزه: علی و حسین درزمان امام کاظم علیه السلام زنده بودند. آن دو درردیف محدثین و فقهای شیعه قرار دارند و ازامام کاظم و سایرائمه علیهم السلام احادیث و روایاتی نقل کرده اند.