راه مستقیم
تب‌های اولیه
راه مستقيم
اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ(حمد/6)
(خداوندا) ما را به راه راست هدايت فرما.
نکته‌ها
1. کلمه «صراط» بيش از چهل مرتبه در قرآن آمده است. «صراط» نام پلي بر روي دوزخ است که در قيامت، همه مردم بايد از روي آن عبور کنند.
2. همواره راه‌هاي متعدّدي در برابر انسان قرار دارد که او بايد يکي را انتخاب کند: راه خواسته‌ها و هوس‌هاي خود؛ راه انتظارات و توقعات مردم؛ راه وسوسه‌هاي شيطان؛ راه طاغوتها و ستمگران؛ راه نياکان و پيشينيان؛ و راه خدا و اولياي خدا.
3. انسان مؤمن، به خاطر امتيازات راه خداوند و اولياي او، اين راه را انتخاب مي‌کند؛ اين امتيازات عبارتند از:
الف) راه الهي ثابت است، برخلاف راه‌هاي طاغوتها و هوس‌هاي مردم و هوس‌هاي شخصي که هميشه در حال تغيير است و ثبات ندارد.
ب) راه مستقيم خدا يک راه بيشتر نيست، در حالي که راه‌هاي ديگر متعدّد و پراکنده است.
ج) در پيمودن آن، انسان به مسير و مقصد مطمئن است.
د) در پيمودن آن، شکست و باخت وجود ندارد.
4. در راه مستقيم بودن، تنها خواسته‌اي است که هر مسلمان، در هر نماز از خداوند طلب مي‌کند؛ حتي رسول الله صلي الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام از خداوند ثابت ماندن در راه مستقيم را مي‌خواهند.
5. انسان بايد همواره و در هر کاري، اعم از انتخاب شغل، دوست، رشته تحصيلي و همسر، راه مستقيم را از خداوند بخواهد؛ زيرا چه بسا در عقايد، صحيح فکر کند، ولي در عمل دچار لغزش شود و يا بالعکس. پس در هر لحظه، خواستن راه مستقيم از خدا، ضروري است.
6. راه مستقيم مراتب و مراحل دارد؛ (وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْواهُمْ)[1] حتي کساني که در راه حق هستند، مانند اولياي خداوند، لازم است براي ثابت ماندن در راه حق و زياد شدن نور هدايت، دعا کنند.
7. کسي که مي‌گويد: ( الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ. الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ...) مراحلي از هدايت را پشت سر گذارده است، بنابراين، درخواست او، هدايت به مرحله بالاتري است.
8. راه مستقيم، همان راه ميانه و وسط است که حضرت علي عليه السلام مي‌فرمايد: «اليمين و الشمال مضلّة و الطريق الوسطي هي الجادّة»[2] هر نوع افراط و تفريط، انحراف به چپ و راست گمراهي و راه وسط، جاده هدايت است.
9. خدا دين پابرجا و استوار خود را، راه مستقيم معرّفي مي‌کند. ( قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ).[3]
10. در برخي روايات آمده است که امامان معصوم عليهم السلام مي‌فرمودند: راه مستقيم، ما هستيم.[4] يعني نمونه عيني و عملي راه مستقيم و اسوه و الگو براي قدم برداشتن در آن، رهبران آسماني هستند. آنان در عمل به دستورات، درباره تمام مسائل زندگي از قبيل کار، تفريح، تحصيل، تغذيه، انفاق، انتقاد، قهر، صلح و علاقه به فرزند و ...، نظر داده و ما را به اعتدال و ميانه‌روي سفارش کرده‌اند.[5] جالب آن که ابليس در همين صراط مستقيم است که به کمين نشسته است. آنجا که او به خدا گفت: (لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ).[6]