جمع بندی حجاب در زمان پیامبر (ص) و ائمه (ع)

تب‌های اولیه

17 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
حجاب در زمان پیامبر (ص) و ائمه (ع)

سلام

در زمان پیامبر و نیز ائمه حجاب زنان در چه حد بود ؟مثلا آیا چهره خود را هم میپوشیدند؟

width: 700 align: center

[TD="align: center"]با نام و یاد دوست

[/TD]

[TD="align: center"][/TD]


کارشناس بحث: استاد مقداد

[TD][/TD]

Miss.Narges;1015750 نوشت:
سلام

در زمان پیامبر و نیز ائمه حجاب زنان در چه حد بود ؟مثلا آیا چهره خود را هم میپوشیدند؟

علیکم السلام.

برای روشن شدن جواب، باید به این مطالب توجه كرد:

حكم پوشش اسلامی با نزول این آیه از قرآن اعلام گردید: « وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَیمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[نور/۳۱] و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را - جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان‌]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید!»

در این آیه با جمله «وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ» پوشش اسلامی بیان شده است. این جمله می گوید: زنان مؤمن روسری خودشان را طوری كنند كه گریبانشان با این روسری پوشانده شود و در نتیجه گوشها، گوشواره ها، گردن و سینه پوشانده شود.

در شأن نزول این آیه در روایت حضرت امام باقر(ع) آمده است: یكی از جوانان مدینه با یكی از زنان مدینه روبرو شد. در آن زمان زنان روسری خود را به پشت گردن می انداختند. وقتی كه آن زن از كنار این جوان گذشت، به آن زن خیره شد و از پشت سر به او نگاه می كرد. این جوان در پی او راه افتاد و داخل كوچه ای شد و در حال راه رفتن، استخوان یا شی ای که از دیوار بیرون زده بود، به او اصابت كرد و زخمی شد. او پیش خود گفت: باید خدمت پیامبر اسلام(ص) برسم و داستان را برای او بگویم. آن جوان نزد پیامبر آمد و پیامبر فرمود: چه شده است؟! در این حال جبرئیل نازل شد و این آیه را برای پیامبر آورد.[۱]

از این آیه و حدیث، وضع پوشش زنان عرب جاهلی به دست می آید. زنان جاهلی، پیراهنی می پوشیدند كه سینه اش باز می ماند، روسری آنها تنها سر را می پوشانید و ادامه روسری از پشت گوشها به پشت گردن انداخته می شد و در نتیجه گاهی برخی زینتهای آنها دیده می شد. آیه شریفه نازل شد و دستور داد كه روسری خود را طوری بپوشند كه گوش، گردن، سینه و زینتهای آنها دیده نشود و مسلمانان پس از نزول آیه، به آن عمل كردند.[۲]

زنان عرب جاهلی یك روسری دیگری هم داشتند كه بزرگتر از روسری معمولی بود. این روسری از چادر كوچكتر و از روسری معمولی بزرگتر بود. روسری بزرگ مخصوص بیرون بود. استفاده از روسری بزرگ در آن زمان، دو جور بوده است. برخی از آن به عنوان لباس تشریفاتی استفاده می كردند ولی برخی از زنان به عنوان پوشش استفاده می كردند همانطوری كه در عصر ما در ایران چادر به دو صورت به كار می رود. برخی آن را به عنوان پوشش كاملتر به كار می برند و برخی فقط به عنوان تشریفات به كار می برند و هیچگونه پوششی به حساب نمی آید. آیه ۵۹ سوره احزاب نازل شد و به زنان مؤمن دستور داد كه روسری بزرگ را به عنوان پوشش كاملتر به كار ببرند و مسلمانان از آن زمان به بعد چنین كردند. در آیه ۵۹ سوره احزاب آمده است: «... يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلاَبِيبِهِنَّ ...» جلابیب، جمع جلباب و به معنای لباسی است كه از روسری معلمولی بزرگتر و از چادر و عبا كوچكتر است،[۳]

این آیه در صدد بیان حكم دیگری در مورد پوشش نیست بلكه این آیه تأكید است بر عمل كردن به آیه سوره نور كه حكم پوشش اسلامی را بیان می كند[۴] بنابراین زنان عربی، لباس خاصی داشتند و با نزول حكم اسلامی پوشش، خود را بر اساس پوشش اسلامی پوشاندند و زنان مؤمن این حكم را خوب مراعات می كردند و خود را در برابر مردان نامحرم می پوشاندند.

در روایتی از عایشه آمده است:
« ما رایت نساء الانصار، لما نزلت هذه الایه قامت کل واحده الی مرطها المرحل فصدعت منه صدعۀً، فاختمرن، فأصبحن کان علی رؤسهن الغربان[۵] من برتر از زنان انصار ندیدم، همین که آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانندسابق بیرون بیاید، سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند گوئی کلاغ روی سرشان نشسته است.»

توجه داشته باشید كه هدف اساسی این است كه مردان و زنان طوری عمل كنند كه فساد آور نباشد و آنانكه به حقیقت، دین اسلام را پذیرفتند، آنگونه عمل می كردند كه دین دستور داده بود. اگر زن یا مرد، پوششی به خود بگیرد كه زبان حال آن پوشش، دعوت به فساد باشد، این پوشش، اسلامی نیست حتی اگر به صورت ظاهر هم اسلامی باشد همان طوری كه اگر كسی نماز بخواند و هدفش ریا باشد، آن نماز نماز نیست گرچه بصورت ظاهر هم نماز باشد. بر این اساس هم مردان و هم زنان باید در پیاده كردن پوشش اسلامی به هدف اساسی دین اسلام توجه كنند. البته به این مطلب توجه بكنیم كه شكل لباس، در عصر ها و زمانهای مختلف، متحول می شود ولی آن هدف اساسی همواره ثابت است. اگر لباس، لباس باشد كه دعوت به فساد نكند و آن مواضعی كه باید پوشانده شود، پوشانده شود، در این صورت، آن لباس اشكالی نخواهد داشت و چنین نیست كه در همه كشورها و همه شهرها لباس همه مردم یكسان باشد. سلیقه ها، عادتها، فرهنگها و شرائط جغرافیائی متفاوت است و به خاطر همین، لباس ها هم متفاوت است.

تردیدی نیست كه حجاب یكی از ضروریات دین اسلام و بی حجابی جزء منكرات شمرده می شود و آیات و روایات فراوانی كه در زمینه فریضه امر به معروف و نهی از منكر آمده، بر این تأكید دارند كه باید با تظاهر گناه و فساد با شرائطش مبارزه شود. یكی از آن ها پدیده بی حجابی است.

در مورد پوشاندن صورت توسط زنان،گزارشی که بیانگر این باشد که همه زنان مسلمان صورتشان را می پوشاندند و بعبارتی واجب بودن پوشاندن صورت توسط زنان را بیان کند،نیافتیم.

پی نوشت ها :
[۱]. وسائل الشیعه۷ ج ۱۴، ص ۱۳۸، باب ۱۰۴، ح ۴، مقدمات نكاح، تفسیر صافی، ج ۲، ص ۱۶۵، چاپ دو مجلدی، تفسیر برهان، ج ۳، ص ۱۲۹، چاپ رحلی، المیزان، ج ۱۵، چاپ بیروت، عربی، طبع دوم، ص ۱۱۶ و تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۳۵.
[۲]. مسأْله حجاب، چاپ ۵۲، ۱۳۷۹، ص ۱۳۹، تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۴۰، المیزان، ج ۱۵، ص ۱۱۶، تفسیر كشاف، ج ۳، ص ۲۳۱.
[۳]. مسأله حجاب، ص ۱۷۴، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
[۴]. مسأله حجاب، ص ۱۷۸، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
[۵]. کشاف، ج۳،ص ۲۳۱، حجاب از دیدگاه قران و سنت، ص ۱۸.

مقداد;1016345 نوشت:
در مورد پوشاندن صورت توسط زنان،گزارشی که بیانگر این باشد که همه زنان مسلمان صورتشان را می پوشاندند و بعبارتی واجب بودن پوشاندن صورت توسط زنان را بیان کند،نیافتیم.

سلام

با تشکر

چرا زنان عربستانی نقاب میزندد؟ بر چه سنت و حدیثی این کارو میکنند و حجاب خود رو برتر میدونن؟

من فکر میکنم در زمان امامان زنان از نقاب استفاده میکردن.چون چندین روایت دیده ام.البته اگر پیدا کردم.در اینجا میگذارم.در فیلم مختار نامه که لابد چنین چیزی رو دیدید.
زنان داعشی هم از پوشش نقاب دار استفاده میکنن و کل صورت خود رو میپوشونن.و ادعا دارن مسلمان واقعی هستن. سوال اینه این طرز پوشش افراطی نیست؟ آیا واقعا قدیم این طور بوده و الان این طرز پوشش معتدل شده و از حالت افراط در اومده؟

مقداد;1016345 نوشت:

علیکم السلام.

برای روشن شدن جواب، باید به این مطالب توجه كرد:

حكم پوشش اسلامی با نزول این آیه از قرآن اعلام گردید: « وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَیمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[نور/۳۱] و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را - جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان‌]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید!»

در این آیه با جمله «وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ» پوشش اسلامی بیان شده است. این جمله می گوید: زنان مؤمن روسری خودشان را طوری كنند كه گریبانشان با این روسری پوشانده شود و در نتیجه گوشها، گوشواره ها، گردن و سینه پوشانده شود.

در شأن نزول این آیه در روایت حضرت امام باقر(ع) آمده است: یكی از جوانان مدینه با یكی از زنان مدینه روبرو شد. در آن زمان زنان روسری خود را به پشت گردن می انداختند. وقتی كه آن زن از كنار این جوان گذشت، به آن زن خیره شد و از پشت سر به او نگاه می كرد. این جوان در پی او راه افتاد و داخل كوچه ای شد و در حال راه رفتن، استخوان یا شی ای که از دیوار بیرون زده بود، به او اصابت كرد و زخمی شد. او پیش خود گفت: باید خدمت پیامبر اسلام(ص) برسم و داستان را برای او بگویم. آن جوان نزد پیامبر آمد و پیامبر فرمود: چه شده است؟! در این حال جبرئیل نازل شد و این آیه را برای پیامبر آورد.[۱]

از این آیه و حدیث، وضع پوشش زنان عرب جاهلی به دست می آید. زنان جاهلی، پیراهنی می پوشیدند كه سینه اش باز می ماند، روسری آنها تنها سر را می پوشانید و ادامه روسری از پشت گوشها به پشت گردن انداخته می شد و در نتیجه گاهی برخی زینتهای آنها دیده می شد. آیه شریفه نازل شد و دستور داد كه روسری خود را طوری بپوشند كه گوش، گردن، سینه و زینتهای آنها دیده نشود و مسلمانان پس از نزول آیه، به آن عمل كردند.[۲]

زنان عرب جاهلی یك روسری دیگری هم داشتند كه بزرگتر از روسری معمولی بود. این روسری از چادر كوچكتر و از روسری معمولی بزرگتر بود. روسری بزرگ مخصوص بیرون بود. استفاده از روسری بزرگ در آن زمان، دو جور بوده است. برخی از آن به عنوان لباس تشریفاتی استفاده می كردند ولی برخی از زنان به عنوان پوشش استفاده می كردند همانطوری كه در عصر ما در ایران چادر به دو صورت به كار می رود. برخی آن را به عنوان پوشش كاملتر به كار می برند و برخی فقط به عنوان تشریفات به كار می برند و هیچگونه پوششی به حساب نمی آید. آیه ۵۹ سوره احزاب نازل شد و به زنان مؤمن دستور داد كه روسری بزرگ را به عنوان پوشش كاملتر به كار ببرند و مسلمانان از آن زمان به بعد چنین كردند. در آیه ۵۹ سوره احزاب آمده است: «... يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلاَبِيبِهِنَّ ...» جلابیب، جمع جلباب و به معنای لباسی است كه از روسری معلمولی بزرگتر و از چادر و عبا كوچكتر است،[۳]

این آیه در صدد بیان حكم دیگری در مورد پوشش نیست بلكه این آیه تأكید است بر عمل كردن به آیه سوره نور كه حكم پوشش اسلامی را بیان می كند[۴] بنابراین زنان عربی، لباس خاصی داشتند و با نزول حكم اسلامی پوشش، خود را بر اساس پوشش اسلامی پوشاندند و زنان مؤمن این حكم را خوب مراعات می كردند و خود را در برابر مردان نامحرم می پوشاندند.

در روایتی از عایشه آمده است:
« ما رایت نساء الانصار، لما نزلت هذه الایه قامت کل واحده الی مرطها المرحل فصدعت منه صدعۀً، فاختمرن، فأصبحن کان علی رؤسهن الغربان[۵] من برتر از زنان انصار ندیدم، همین که آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانندسابق بیرون بیاید، سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند گوئی کلاغ روی سرشان نشسته است.»

توجه داشته باشید كه هدف اساسی این است كه مردان و زنان طوری عمل كنند كه فساد آور نباشد و آنانكه به حقیقت، دین اسلام را پذیرفتند، آنگونه عمل می كردند كه دین دستور داده بود. اگر زن یا مرد، پوششی به خود بگیرد كه زبان حال آن پوشش، دعوت به فساد باشد، این پوشش، اسلامی نیست حتی اگر به صورت ظاهر هم اسلامی باشد همان طوری كه اگر كسی نماز بخواند و هدفش ریا باشد، آن نماز نماز نیست گرچه بصورت ظاهر هم نماز باشد. بر این اساس هم مردان و هم زنان باید در پیاده كردن پوشش اسلامی به هدف اساسی دین اسلام توجه كنند. البته به این مطلب توجه بكنیم كه شكل لباس، در عصر ها و زمانهای مختلف، متحول می شود ولی آن هدف اساسی همواره ثابت است. اگر لباس، لباس باشد كه دعوت به فساد نكند و آن مواضعی كه باید پوشانده شود، پوشانده شود، در این صورت، آن لباس اشكالی نخواهد داشت و چنین نیست كه در همه كشورها و همه شهرها لباس همه مردم یكسان باشد. سلیقه ها، عادتها، فرهنگها و شرائط جغرافیائی متفاوت است و به خاطر همین، لباس ها هم متفاوت است.

تردیدی نیست كه حجاب یكی از ضروریات دین اسلام و بی حجابی جزء منكرات شمرده می شود و آیات و روایات فراوانی كه در زمینه فریضه امر به معروف و نهی از منكر آمده، بر این تأكید دارند كه باید با تظاهر گناه و فساد با شرائطش مبارزه شود. یكی از آن ها پدیده بی حجابی است.

در مورد پوشاندن صورت توسط زنان،گزارشی که بیانگر این باشد که همه زنان مسلمان صورتشان را می پوشاندند و بعبارتی واجب بودن پوشاندن صورت توسط زنان را بیان کند،نیافتیم.

پی نوشت ها :
[۱]. وسائل الشیعه۷ ج ۱۴، ص ۱۳۸، باب ۱۰۴، ح ۴، مقدمات نكاح، تفسیر صافی، ج ۲، ص ۱۶۵، چاپ دو مجلدی، تفسیر برهان، ج ۳، ص ۱۲۹، چاپ رحلی، المیزان، ج ۱۵، چاپ بیروت، عربی، طبع دوم، ص ۱۱۶ و تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۳۵.
[۲]. مسأْله حجاب، چاپ ۵۲، ۱۳۷۹، ص ۱۳۹، تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۴۰، المیزان، ج ۱۵، ص ۱۱۶، تفسیر كشاف، ج ۳، ص ۲۳۱.
[۳]. مسأله حجاب، ص ۱۷۴، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
[۴]. مسأله حجاب، ص ۱۷۸، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
[۵]. کشاف، ج۳،ص ۲۳۱، حجاب از دیدگاه قران و سنت، ص ۱۸.


سلام علیکم
برای من هم همیشه سوال بوده که اون زمان چطوری پاهای خودشون رو می پوشونده اند؟ جوراب بوده؟
بعضی ها میگن لباسشون رو بلندتر می گرفتند که روی زمین کشیده بشه. ولی خب الان ما اگه یه لباس خیلی بلند تا روی زمین هم بپوشیم و جوراب به پا نکنیم، آخرش موقع راه رفتن پاهامون مشخص میشه

Miss.Narges;1016349 نوشت:
سلام

با تشکر

چرا زنان عربستانی نقاب میزندد؟ بر چه سنت و حدیثی این کارو میکنند و حجاب خود رو برتر میدونن؟

من فکر میکنم در زمان امامان زنان از نقاب استفاده میکردن.چون چندین روایت دیده ام.البته اگر پیدا کردم.در اینجا میگذارم.در فیلم مختار نامه که لابد چنین چیزی رو دیدید.
زنان داعشی هم از پوشش نقاب دار استفاده میکنن و کل صورت خود رو میپوشونن.و ادعا دارن مسلمان واقعی هستن. سوال اینه این طرز پوشش افراطی نیست؟ آیا واقعا قدیم این طور بوده و الان این طرز پوشش معتدل شده و از حالت افراط در اومده؟


خب چون مقدار بیشتری از زیبایی ها رو می پوشونه برتره دیگه
اگر پوشاندن صورت رو واجب بدونن و دلیل شرعی هم براش نداشته باشن اون موقع میشه گفت افراطه. اما خود پوشیده بودن چطور میتونه افراط و تفریط درش دخیل باشه؟
درباره روایات هم، اون زمان پوشاندن صورت عرف بوده ولی این طور نبوده که همه گیر باشه یا الزامی برای پوشاندن صورت بوده باشه
درباره خود حضرت فاطمه(س) که همه چیز رو در حد اعلا رعایت می کردند و فعلشون برای ما حجته هم روایت از پوشیده بودن صورتشون داریم هم باز بودن. درباره بقیه زنان هم همین طور.

Miss.Narges;1016349 نوشت:
چرا زنان عربستانی نقاب میزندد؟ بر چه سنت و حدیثی این کارو میکنند و حجاب خود رو برتر میدونن؟

با سلام.
نقاب زدن و پوشاندن کل صورت،حرام یا حتی مکروه نیست که بگوییم چرا زنان عربستان یا حتی در ایران خودمان برخی زنان نقاب می زنند.قطعاً نقاب زدن برای رعایت حجاب کامل بهتر بوده و نه تنها اشکالی ندارد،بلکه بسیار هم مناسب می باشد.
در بخشی از روایت حادثه فدک آمده است که حضرت فاطمه(سلام الله علیها) برای بیرون رفتن از منزل برقع (روپوش صورت) پوشیدند: «فَتَجَلْبَبَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ تَبَرْقَعَتْ بِبُرْقِعِهَا»؛(1) فاطمه(سلام الله علیها) جلباب (نوعی چادر) به سر نمود و روبند انداخت.‏
البته اگر در منطقه یا محله ای هیچ خانمی از نقاب استفاده نمی کند،یک خانم بخواهد نقاب استفاده کند،طبیعتاً سبب انگشت نما شدن می شود که به نظر می رسد در این صورت استفاده از نقاب خیلی مناسب نباشد.

پی نوشت:
1. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ‏۱، ص ۱۶۳، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.

Miss.Narges;1016349 نوشت:
من فکر میکنم در زمان امامان زنان از نقاب استفاده میکردن.چون چندین روایت دیده ام.البته اگر پیدا کردم.در اینجا میگذارم.در فیلم مختار نامه که لابد چنین چیزی رو دیدید.
زنان داعشی هم از پوشش نقاب دار استفاده میکنن و کل صورت خود رو میپوشونن.و ادعا دارن مسلمان واقعی هستن. سوال اینه این طرز پوشش افراطی نیست؟ آیا واقعا قدیم این طور بوده و الان این طرز پوشش معتدل شده و از حالت افراط در اومده؟

با سلام.
در مورد این فرمایشات شما چند نکته را مناسب است عرض کنیم:
1. قطعاً پوشیدن روبند یا همان نقاب در زمان ائمه(علیهم السلام) بوده و در زمان ما هم در بسیاری از کشورهای اسلامی رواج دارد و در ایران هم در زمان حاضر هم در برخی مناطق از جمله شهرهای مذهبی مانند قم مورد استفاده قرار می گیرید.ضمن آنکه قطعاً استفاده از نقاب واجب نمی باشد و در زمان ائمه(علیهم السلام) هم دلیلی مبنی بر واجب بودن استفاده از نقاب نیافتیم.ولی قطعاً استفاده از نقاب برای رعایت حجاب کامل امری پسندیده و مناسب می باشد.

2. اینکه زنان داعشی یا غیر داعشی به صرف استفاده از نقاب خود را مسلمان واقعی بدانند،ادعایی غلط و نادرست می باشد.چرا که اسلام مجموعه ای از بایدها و نبایدهاست و حجاب یکی از بایدهایی است که زنان مسلمان باید رعایت کنند.پس صرف رعایت حجاب کامل به تنهایی دلیل مسلمان واقعی بودن نمی شود.

3. استفاده از نقاب برای رعایت حجاب کامل،اقدامی افراطی نمی باشد و اینکه امروزه متاسفانه حساسیت زنان مسلمان نسبت به حجاب کمتر شده است،نکته مثبتی نیست که آن را به معنای خارج شدن از حالت افراط و رعایت تعادل در حجاب معنا کنیم.

الرحیل;1016355 نوشت:
سلام علیکم
برای من هم همیشه سوال بوده که اون زمان چطوری پاهای خودشون رو می پوشونده اند؟ جوراب بوده؟
بعضی ها میگن لباسشون رو بلندتر می گرفتند که روی زمین کشیده بشه. ولی خب الان ما اگه یه لباس خیلی بلند تا روی زمین هم بپوشیم و جوراب به پا نکنیم، آخرش موقع راه رفتن پاهامون مشخص میشه

علیکم السلام.
آنچه از منابع روایی استفاده می شود،در آن زمان هم شلوار وجود داشته است.در منابع حدیثی روایات متعددی داریم درباره چگونه پوشیدن شلوار،از جمله:

ـ در كتاب جامع بزنطى روايت شده است كه هر كه پاجامه( شلوار) را ايستاده بپوشد، تا سه روز حاجتش برآورده نشود.(۱)
ـ از حضرت امير المؤمنين على (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن پاجامه(شلوار) در حال ايستاده، موجب اندوه است».(۲)
ـ در حديثى ديگر فرمود: «پاجامه(شلوار) را ايستاده و رو به قبله و رو به انسان ديگرى نپوشيد».(۳)
ـ ودر سخنى ديگر فرمود: «پيامبران پيراهن را پيش از پاجامه مى‌پوشيدند».(۴)

اما در یک بررسی فقه الحدیثی در مورد این گونه روایات و دیگر روایاتی که به استحباب پوشیدن روش خاصی از لباس( سوای مساله شرعی و فقهی آن مثل پوشاندن تمام بدن و .... ) و یا به جنس خاصی از لباس اشاره می کند؛ می توان این تحلیل را در نظر گرفت که توصیه مطرح شده در خصوص کراهت پوشیدن شلوار شاید ناظر به نوع خاص لباس زمان صدور روایت باشد که برای جلوگیری از مفاسدی مثل کشف عورت به این حکم دستور داده شده است.

پی نوشتها:
۱. حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 417، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 5.
۲. وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 2.
۳ . حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 4.
۴ . وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 3.

مقداد;1016383 نوشت:
نقاب زدن و پوشاندن کل صورت،حرام یا حتی مکروه نیست که بگوییم چرا زنان عربستان یا حتی در ایران خودمان برخی زنان نقاب می زنند.قطعاً نقاب زدن برای رعایت حجاب کامل بهتر بوده و نه تنها اشکالی ندارد،بلکه بسیار هم مناسب می باشد.

یقینا نگفتم مکروه یا حرامه.اما این کار باعث میشه زن زیادی انگشت نما بشه که حتی مجبوره چهره خودش رو هم بپوشونه و وقتی به زنی که در اجتماع ظاهر شده نگاه کنی میبینی کل بدنش رو با یک پارچه سیاه پوشیده.اخه چخبره. چهره جالبی نداره چنین چیزی.هر چیزی باید حد اعتدال داشته باشه و شما میگی خیلیم چیز مناسبیه.
توی عربستان اسلام خیلی خشک تر اجرا میشه تا ایران.

زنان عربستانی بخاطر محدودیت هایی که حکومت بهشون تحمیل میکنه امار خود کشی بالایی رو دارن.یادمون نره اگه دین بخواد سختگیری داشته باشه حالا چه واجب باشه یا مستحب باعث میشه هم افرادی دستشون برای نقد دین بازتر باشه هم دین خشن و مسموم جلوه داده بشه

مقداد;1016384 نوشت:
اینکه زنان داعشی یا غیر داعشی به صرف استفاده از نقاب خود را مسلمان واقعی بدانند،ادعایی غلط و نادرست می باشد.چرا که اسلام مجموعه ای از بایدها و نبایدهاست و حجاب یکی از بایدهایی است که زنان مسلمان باید رعایت کنند.پس صرف رعایت حجاب کامل به تنهایی دلیل مسلمان واقعی بودن نمی شود.

کجا بنده ادعای کردم زنان داعشی به صرف استفاده از نقاب خود را مسلمان واقعی میدانن؟ داعشی ها در اسلامشون سختگیری و خشکه مقدس بازی فراوان هست و بخاطر همین بهشون میگن گروهای افراطی.دیگه این رو که منکر نیستید.
حالا بنده از نقاب بعنوان مثال استفاده کردم.اونها در خیلی چیزها خودشون رو مسلمانتر از ماها میدونن و متاسفانه شاهیدیم که خیلی افراطی و خشک مذهنبد. بنده خواستم در اصل بگم حجاب که توش نقاب زدن باشه چه واجب باشه یا مستحب زیاد از حد افراطی میشه و چهره دین رو بد جلوه میده.

Miss.Narges;1016389 نوشت:
یقینا نگفتم مکروه یا حرامه.اما این کار باعث میشه زن زیادی انگشت نما بشه که حتی مجبوره چهره خودش رو هم بپوشونه و وقتی به زنی که در اجتماع ظاهر شده نگاه کنی میبینی کل بدنش رو با یک پارچه سیاه پوشیده.اخه چخبره. چهره جالبی نداره چنین چیزی.هر چیزی باید حد اعتدال داشته باشه و شما میگی خیلیم چیز مناسبیه.
توی عربستان اسلام خیلی خشک تر اجرا میشه تا ایران.

زنان عربستانی بخاطر محدودیت هایی که حکومت بهشون تحمیل میکنه امار خود کشی بالایی رو دارن.یادمون نره اگه دین بخواد سختگیری داشته باشه حالا چه واجب باشه یا مستحب باعث میشه هم افرادی دستشون برای نقد دین بازتر باشه هم دین خشن و مسموم جلوه داده بشه

با عرض سلام و ادب.
با توجه به اینکه پاسخگویی به این مطالبی که فرمودید خارج از تخصص تاریخ می باشد،لازم است در تاپیکی مستقل مطرح کنید تا کارشناسان مربوطه پاسخ مناسب را ارائه نمایند.

Miss.Narges;1016391 نوشت:
کجا بنده ادعای کردم زنان داعشی به صرف استفاده از نقاب خود را مسلمان واقعی میدانن؟

علت اینهمه عصبانیت شما را متوجه نشدم.بنده بر اساس فرمایش شما در پست شماره 4،عرض کردم صرف حجاب کامل داشتن دلیل بر مسلمان واقعی نیست که زنان داعشی چنین ادعایی می کنند.

متن شما این است که بنده طبق آن مطالبی عرض کردم:
« من فکر میکنم در زمان امامان زنان از نقاب استفاده میکردن.چون چندین روایت دیده ام.البته اگر پیدا کردم.در اینجا میگذارم.در فیلم مختار نامه که لابد چنین چیزی رو دیدید.
زنان داعشی هم از پوشش نقاب دار استفاده میکنن و کل صورت خود رو میپوشونن.و ادعا دارن مسلمان واقعی هستن

Miss.Narges;1016391 نوشت:
بنده خواستم در اصل بگم حجاب که توش نقاب زدن باشه چه واجب باشه یا مستحب زیاد از حد افراطی میشه و چهره دین رو بد جلوه میده.

اینکه آیا حجاب کاملی که با نقاب همراه باشد،افراط در دین می باشد یا خیر؟ موضوعی است که لازم است جداگانه مطرح بفرمایید تا کارشناسان مربوطه توضیحات لازم را ارائه دهند.چون این موضوع خارج از موضوع اصلی تاپیک می باشد.

مقداد;1016385 نوشت:

علیکم السلام.
آنچه از منابع روایی استفاده می شود،در آن زمان هم شلوار وجود داشته است.در منابع حدیثی روایات متعددی داریم درباره چگونه پوشیدن شلوار،از جمله:

ـ در كتاب جامع بزنطى روايت شده است كه هر كه پاجامه( شلوار) را ايستاده بپوشد، تا سه روز حاجتش برآورده نشود.(۱)
ـ از حضرت امير المؤمنين على (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن پاجامه(شلوار) در حال ايستاده، موجب اندوه است».(۲)
ـ در حديثى ديگر فرمود: «پاجامه(شلوار) را ايستاده و رو به قبله و رو به انسان ديگرى نپوشيد».(۳)
ـ ودر سخنى ديگر فرمود: «پيامبران پيراهن را پيش از پاجامه مى‌پوشيدند».(۴)

اما در یک بررسی فقه الحدیثی در مورد این گونه روایات و دیگر روایاتی که به استحباب پوشیدن روش خاصی از لباس( سوای مساله شرعی و فقهی آن مثل پوشاندن تمام بدن و .... ) و یا به جنس خاصی از لباس اشاره می کند؛ می توان این تحلیل را در نظر گرفت که توصیه مطرح شده در خصوص کراهت پوشیدن شلوار شاید ناظر به نوع خاص لباس زمان صدور روایت باشد که برای جلوگیری از مفاسدی مثل کشف عورت به این حکم دستور داده شده است.

پی نوشتها:
۱. حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 417، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 5.
۲. وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 2.
۳ . حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 4.
۴ . وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 3.


سلام علیکم
مثل اینکه منظورم رو بد رسوندم. منظورم پوشاندن کف پا و روی پا بود که معمولا با جوراب پوشانده میشه، نه با شلوار

الرحیل;1016425 نوشت:
سلام علیکم
مثل اینکه منظورم رو بد رسوندم. منظورم پوشاندن کف پا و روی پا بود که معمولا با جوراب پوشانده میشه، نه با شلوار

علیکم السلام.
بنده بر اساس متن ارسالی حضرتعالی ،مطالبی در پاسخ عرض کردم.
در مورد پوشاندن کف و روی در آن زمان هم چیزهایی رایج بوده است.از جمله لباسهای بلندی که تا روی پا هم می رسیده است.همچنین کفشهایی که تمام پا را می پوشانده است.مهمتر از همه اینکه بر اساس عناوینی که در منابع فقهی آمده است،مشخص می شود در آن زمان هم جوراب وجود داشته است که بوسیله آن کف و روی پا را می پوشاندند.بعنوان مثال پوشاندن پا که از محرمات احرام به شمار می‌رود، با عنوان «لبس الخف و الجورب» در منابع فقهی یاد شده است و از جمله مباحث مطرح در منابع فقهی مسح بر روی جوراب هنگام وضو گرفتن است.

پرسش:
در زمان پیامبر و نیز ائمه حجاب زنان در چه حد بود ؟مثلا آیا چهره خود را هم می پوشیدند ،هچنین آیا از شلوار و جوراب برای پوشاندن رو و کف پاها، هم استفاده می کردند؟

پاسخ:
برای روشن شدن جواب، باید به این مطالب توجه كرد:
حكم پوشش اسلامی با نزول این آیه از قرآن اعلام گردید: « وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَیمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[نور/۳۱] و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را - جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان‌]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید!»

در این آیه با جمله «وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیوبِهِنَّ» پوشش اسلامی بیان شده است. این جمله می گوید: زنان مؤمن روسری خودشان را طوری كنند كه گریبانشان با این روسری پوشانده شود و در نتیجه گوشها، گوشواره ها، گردن و سینه پوشانده شود.

در شأن نزول این آیه در روایت حضرت امام باقر(علیه السلام) آمده است: یكی از جوانان مدینه با یكی از زنان مدینه روبرو شد. در آن زمان زنان روسری خود را به پشت گردن می انداختند. وقتی كه آن زن از كنار این جوان گذشت، به آن زن خیره شد و از پشت سر به او نگاه می كرد. این جوان در پی او راه افتاد و داخل كوچه ای شد و در حال راه رفتن، استخوان یا شی ای که از دیوار بیرون زده بود، به او اصابت كرد و زخمی شد. او پیش خود گفت: باید خدمت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) برسم و داستان را برای او بگویم. آن جوان نزد پیامبر آمد و پیامبر فرمود: چه شده است؟! در این حال جبرئیل نازل شد و این آیه را برای پیامبر آورد.(1)

از این آیه و حدیث، وضع پوشش زنان عرب جاهلی به دست می آید. زنان جاهلی، پیراهنی می پوشیدند كه سینه اش باز می ماند، روسری آنها تنها سر را می پوشانید و ادامه روسری از پشت گوشها به پشت گردن انداخته می شد و در نتیجه گاهی برخی زینتهای آنها دیده می شد. آیه شریفه نازل شد و دستور داد كه روسری خود را طوری بپوشند كه گوش، گردن، سینه و زینتهای آنها دیده نشود و مسلمانان پس از نزول آیه، به آن عمل كردند.(2)

زنان عرب جاهلی یك روسری دیگری هم داشتند كه بزرگتر از روسری معمولی بود. این روسری از چادر كوچكتر و از روسری معمولی بزرگتر بود. روسری بزرگ مخصوص بیرون بود. استفاده از روسری بزرگ در آن زمان، دو جور بوده است. برخی از آن به عنوان لباس تشریفاتی استفاده می كردند ولی برخی از زنان به عنوان پوشش استفاده می كردند همانطوری كه در عصر ما در ایران چادر به دو صورت به كار می رود. برخی آن را به عنوان پوشش كاملتر به كار می برند و برخی فقط به عنوان تشریفات به كار می برند و هیچگونه پوششی به حساب نمی آید. آیه ۵۹ سوره احزاب نازل شد و به زنان مؤمن دستور داد كه روسری بزرگ را به عنوان پوشش كاملتر به كار ببرند و مسلمانان از آن زمان به بعد چنین كردند. در آیه ۵۹ سوره احزاب آمده است: «... يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلاَبِيبِهِنَّ ...» جلابیب، جمع جلباب و به معنای لباسی است كه از روسری معلمولی بزرگتر و از چادر و عبا كوچكتر است،(3)

این آیه در صدد بیان حكم دیگری در مورد پوشش نیست بلكه این آیه تأكید است بر عمل كردن به آیه سوره نور كه حكم پوشش اسلامی را بیان می كند(4).
بنابراین زنان عربی، لباس خاصی داشتند و با نزول حكم اسلامی پوشش، خود را بر اساس پوشش اسلامی پوشاندند و زنان مؤمن این حكم را خوب مراعات می كردند و خود را در برابر مردان نامحرم می پوشاندند.

در روایتی از عایشه آمده است:
« ما رایت نساء الانصار، لما نزلت هذه الایه قامت کل واحده الی مرطها المرحل فصدعت منه صدعۀً، فاختمرن، فأصبحن کان علی رؤسهن الغربان(5) من برتر از زنان انصار ندیدم، همین که آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانندسابق بیرون بیاید، سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند گوئی کلاغ روی سرشان نشسته است.»

توجه داشته باشید كه هدف اساسی این است كه مردان و زنان طوری عمل كنند كه فساد آور نباشد و آنانكه به حقیقت، دین اسلام را پذیرفتند، آنگونه عمل می كردند كه دین دستور داده بود. اگر زن یا مرد، پوششی به خود بگیرد كه زبان حال آن پوشش، دعوت به فساد باشد، این پوشش، اسلامی نیست حتی اگر به صورت ظاهر هم اسلامی باشد همان طوری كه اگر كسی نماز بخواند و هدفش ریا باشد، آن نماز نماز نیست گرچه بصورت ظاهر هم نماز باشد. بر این اساس هم مردان و هم زنان باید در پیاده كردن پوشش اسلامی به هدف اساسی دین اسلام توجه كنند. البته به این مطلب توجه بكنیم كه شكل لباس، در عصر ها و زمانهای مختلف، متحول می شود ولی آن هدف اساسی همواره ثابت است. اگر لباس، لباس باشد كه دعوت به فساد نكند و آن مواضعی كه باید پوشانده شود، پوشانده شود، در این صورت، آن لباس اشكالی نخواهد داشت و چنین نیست كه در همه كشورها و همه شهرها لباس همه مردم یكسان باشد. سلیقه ها، عادتها، فرهنگها و شرائط جغرافیائی متفاوت است و به خاطر همین، لباس ها هم متفاوت است.

تردیدی نیست كه حجاب یكی از ضروریات دین اسلام و بی حجابی جزء منكرات شمرده می شود و آیات و روایات فراوانی كه در زمینه فریضه امر به معروف و نهی از منكر آمده، بر این تأكید دارند كه باید با تظاهر گناه و فساد با شرائطش مبارزه شود. یكی از آن ها پدیده بی حجابی است.

در مورد پوشاندن صورت توسط زنان،گزارشی که بیانگر این باشد که همه زنان مسلمان صورتشان را می پوشاندند و بعبارتی واجب بودن پوشاندن صورت توسط زنان را بیان کند،نیافتیم. قطعاً نقاب زدن برای رعایت حجاب کامل بهتر بوده و نه تنها اشکالی ندارد،بلکه بسیار هم مناسب می باشد.
در بخشی از روایت حادثه فدک آمده است که حضرت فاطمه(سلام الله علیها) برای بیرون رفتن از منزل برقع (روپوش صورت) پوشیدند: «فَتَجَلْبَبَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ تَبَرْقَعَتْ بِبُرْقِعِهَا»؛(6) فاطمه(سلام الله علیها) جلباب (نوعی چادر) به سر نمود و روبند انداخت.‏
در مورد استفاده از شلوار هم باید گفت:
آنچه از منابع روایی استفاده می شود،در آن زمان هم شلوار وجود داشته است.در منابع حدیثی روایات متعددی داریم درباره چگونه پوشیدن شلوار،از جمله:
ـ در كتاب جامع بزنطى روايت شده است كه هر كه پاجامه( شلوار) را ايستاده بپوشد، تا سه روز حاجتش برآورده نشود.(7)
ـ از حضرت امير المؤمنين على (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن پاجامه(شلوار) در حال ايستاده، موجب اندوه است».(8)
ـ در حديثى ديگر فرمود: «پاجامه(شلوار) را ايستاده و رو به قبله و رو به انسان ديگرى نپوشيد».(9)
ـ ودر سخنى ديگر فرمود: «پيامبران پيراهن را پيش از پاجامه مى‌پوشيدند».(10)
اما در یک بررسی فقه الحدیثی در مورد این گونه روایات و دیگر روایاتی که به استحباب پوشیدن روش خاصی از لباس( سوای مساله شرعی و فقهی آن مثل پوشاندن تمام بدن و .... ) و یا به جنس خاصی از لباس اشاره می کند؛ می توان این تحلیل را در نظر گرفت که توصیه مطرح شده در خصوص کراهت پوشیدن شلوار شاید ناظر به نوع خاص لباس زمان صدور روایت باشد که برای جلوگیری از مفاسدی مثل کشف عورت به این حکم دستور داده شده است.

در مورد پوشاندن کف و روی پا هم، در آن زمان هم چیزهایی رایج بوده است.از جمله لباسهای بلندی که تا روی پا هم می رسیده است.همچنین کفشهایی که تمام پا را می پوشانده است.مهمتر از همه اینکه بر اساس عناوینی که در منابع فقهی آمده است،مشخص می شود در آن زمان هم جوراب وجود داشته است که بوسیله آن کف و روی پا را می پوشاندند.بعنوان مثال پوشاندن پا که از محرمات احرام به شمار می‌رود، با عنوان «لبس الخف و الجورب» در منابع فقهی یاد شده است و از جمله مباحث مطرح در منابع فقهی مسح بر روی جوراب هنگام وضو گرفتن است.

پی نوشت ها :
1.. شيخ حرّ عاملي،وسائل الشیعه،چاب آل البیت(ع)، ج 20، ص ۱۳۸، باب 192، ح ۴، مقدمات نكاح؛ تفسیر نمونه،زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی،چاپ شانزدهم،1376ش، ج ۱۴، ص ۴۳۵.
2. شهید مطهری، مسأْله حجاب،انتشارات صدرا، چاپ ۵۲، ۱۳۷۹ش، ص ۱۳۹، تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۴۰.
3. مسأله حجاب، ص ۱۷۴، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
4. مسأله حجاب، ص ۱۷۸، چاپ ۳۸ و تفسیر نمونه، ج ۱۷، ص ۴۲۶ به بعد.
5. فتحیه فتاحی زاده، حجاب از دیدگاه قران و سنت،انتشارات،بوستان کتاب قم،1388 ش، ص ۱۸.
6. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ‏۱، ص ۱۶۳، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
7. حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 417، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 5.
8. وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 2.
9 . حرعاملی، وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 4.
10 . وسائل الشيعه، ج 3، ص 416، ابواب احكام الملابس، باب 68، ح 3.

موضوع قفل شده است