جمع بندی احتکار از منظر اسلام

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
احتکار از منظر اسلام

باسلام

احتکار از منظر اسلام چگونه گناهیست و شامل چه کارهائی میشود ایا خرید زمین خانه وسیله نقلیه وسائل خانه سکه طلا به قصد گران شدن احتکار است یا خیر ؟

width: 700 align: center

[TD="align: center"]با نام و یاد دوست

[/TD]

[TD="align: center"][/TD]


کارشناس بحث: استاد بدیع

[TD][/TD]

فتا 2;1012792 نوشت:
باسلام

احتکار از منظر اسلام چگونه گناهیست و شامل چه کارهائی میشود ایا خرید زمین خانه وسیله نقلیه وسائل خانه سکه طلا به قصد گران شدن احتکار است یا خیر ؟

با سلام
این سوال از دو جنبه قابل بررسی است. جنبه اول اینکه آیا خرید زمین و خانه و .... به قصد گران شدن از نظر فقهی احتکار محسوب میشود؟ جنبه دوم اینکه در صورتی که احتکار نباشد از منظر اخلاقی چه حکمی دارد؟

جنبه فقهی مسئله:

احتکار تنها در گندم، جو، خرما، کشمش و روغن صدق میکند که در شرایطی که کمیاب شده است و مردم به آن نیاز دارند نگهداری شود تا پس از بالا رفتن قیمت به فروش برسد.

البته حکومت اسلامی حق دارد در صورتی که ضرورت اقتضا کند از احتکار برخی اقلام دیگر نیز جلوگیری کند.(1)



(1) http://farsi.khamenei.ir/treatise-content?id=133#1468.

با سلام

البته در سایت بیتوته به این سئوال پاسخ جامعتری داده شده
http://www.beytoote.com/religious/din-ahkam/hoarding1-religiousorder-obscure.html

اما سئوال اینجاست که چطور مسئله باین مهمی که میتواند اساس و قوام حکومت اسلامی را در خطر قرار دهد و مردم را در مضیقه و دلسردی از اسلام قرار دهد در قران کریم بطور صریح اشاره نشده یعنی از لغت احتکار و ریشه ان حکر در هیچ جای قران اشاره ای نشده واقعاً علت چیست ولی کم فروشی بسار مذمت شده ایا کم فروشی یا گران فروشی شامل احتکار هم میشود اگر چنین باشد پس وای بر کم فروشان .
ایا حکومت اسلامی وظیفه خود را در مورد کم فروشان انجام داده اگر چنین است پس چرا همچنان با این معضل بزرگ همچنان دست به گزیبانیم و طبقات ضعیف جامعه همچنان چوب ندانم کاری طبقه حاکم را میخورند . ایا مقصر تورم که در واقع همان کم فروشیست چه کسیست ایا چه کسی دست بانکها را باز گذاشته تا نقدینگی را در جامعه اضافه و به تورم دامن بزنند کیست .
بله مسئله احتکار یک مسئله فقهیست و در فقه هم فقط شامل اذوقه بلکه از انهم محدود تر گندم و چو خرما کشمش و روغن انهم حیوانی میشود ایا لازم نیست که در فقه بازنگری بشود پس وظیفه علما چیست ایا محدود کردن زمین ، خانه ، وسایل حیاتی زندگی به وسیله عده ای از خدا بیخبر احتکار نیست پس چیست .

فتا 2;1013054 نوشت:
اما سئوال اینجاست که چطور مسئله باین مهمی که میتواند اساس و قوام حکومت اسلامی را در خطر قرار دهد و مردم را در مضیقه و دلسردی از اسلام قرار دهد در قران کریم بطور صریح اشاره نشده یعنی از لغت احتکار و ریشه ان حکر در هیچ جای قران اشاره ای نشده واقعاً علت چیست ولی کم فروشی بسار مذمت شده ایا کم فروشی یا گران فروشی شامل احتکار هم میشود اگر چنین باشد پس وای بر کم فروشان .

با سلام
برخی از فقها به عموماتی از آیات قرآن برای اثبات حرمت احتکار استناد کرده اند که برخی از این استدلال ها را در لینک زیر میتوانید مشاهده کنید. اما به هر حال مستند اصلی احکام احتکار سنت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و روایات معصومین(علیهم السلام) است. بیان جزئیات بسیاری از احکام به سنت سپرده شده است و کاملا طبیعی و منطقی است که قرآن متکفل تبیین اصول و سنت متکفل تبیین فروع باشد. البته مستند معصومین(علیهم السلام) برای تبیین فروع نیز قرآن کریم است که البته شامل بطون معنایی آن نیز میشود.
https://www.welayatnet.com/fa/news/53694

فتا 2;1013054 نوشت:
ایا حکومت اسلامی وظیفه خود را در مورد کم فروشان انجام داده اگر چنین است پس چرا همچنان با این معضل بزرگ همچنان دست به گزیبانیم و طبقات ضعیف جامعه همچنان چوب ندانم کاری طبقه حاکم را میخورند . ایا مقصر تورم که در واقع همان کم فروشیست چه کسیست ایا چه کسی دست بانکها را باز گذاشته تا نقدینگی را در جامعه اضافه و به تورم دامن بزنند کیست .
بله مسئله احتکار یک مسئله فقهیست و در فقه هم فقط شامل اذوقه بلکه از انهم محدود تر گندم و چو خرما کشمش و روغن انهم حیوانی میشود ایا لازم نیست که در فقه بازنگری بشود پس وظیفه علما چیست ایا محدود کردن زمین ، خانه ، وسایل حیاتی زندگی به وسیله عده ای از خدا بیخبر احتکار نیست پس چیست .

کم فروشی تعریف و مصادیق خاص خود را دارد و نمی توان همه انواع جرائم اقتصادی را ملحق به آن کرد و یا همه مشکلات اقتصادی را به گردن آن انداخت. نقش بانک ها در ایجاد تورم بدیهی است اما اینکه کم فروشی علت اصلی تورم است نیاز به توضیح دارد.
همانطوری که در پست اول نیز اشاره کردم حاکم اسلامی میتواند با توجه به اقتضائات زمان و مکان اقلام دیگری را مشمول حکم احتکار کند. بنابراین فقه چنین ظرفیتی را برای توسعه و تطبیق بر شرایط و مسائل جدید دارد. اخیرا نیز در برخورد قضائی و قانونی تا حدودی شاهد این توسعه و تطبیق هستیم. اگرچه ممکن است ناکافی به نظر برسد.
علاوه بر برخی سوء مدیریت های حاکمیتی و باندها و رانت های اقتصادی متاسفانه در عموم مردم نیز شاهد نوعی احتکار و روی آوری به سرمایه گذاری بر روی اقلام خاص هستیم. اگرچه این سرمایه گذاری ها خرد و به هدف حفظ ارزش پول است. اما در مقیاس وسیع نتیجه ای همسو با سیاست های غلط و ضربه خوردن اقتصاد را به دنبال خواهد داشت.

بدیع;1013041 نوشت:
باسلام

احتکار از منظر اسلام چگونه گناهیست و شامل چه کارهائی میشود ایا خرید زمین خانه وسیله نقلیه وسائل خانه سکه طلا به قصد گران شدن احتکار است یا خیر ؟
با سلام
این سوال از دو جنبه قابل بررسی است .... جنبه دوم اینکه در صورتی که احتکار نباشد از منظر اخلاقی چه حکمی دارد؟

یکی از دغدغه هایی که به عنوان انگیزه تبدیل سرمایه به ارز و سکه و سایر منقولات و غیر منقولات عنوان شده است حفظ ارزش سرمایه است. چراکه در صورتی که سرمایه در قالب پول ملی پس انداز شود در چنین شرایطی دچار افت ارزش میشود. در پاسخ به این دغدغه باید گفت مبانی دینی به هیچ عنوان حبس سرمایه را تایید نمیکند و با راکد ماندن و رکود آن موافق نیست. سرمایه چه در قالب پول و چه در قالب کالا باید در چرخه و عرصه اقتصاد نقش آفرین باشد و آموزه های دینی با حبس آن مخالف است. واجب شدن زکات بر طلا و نقره مسکوک نیز شاید به همین دلیل باشد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:

«وَ الَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها في‏ سَبيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَليم‏؛ کسانی که طلا و نقره جمع میکنند و آن را در راه خدا به مصرف نمی رسانند به عذاب دردناکی وعده بده.(1)

بنابراین دین با راکد نگه داشتن پول که به رکود آن منجر میشود موافق نیست. اما از طرف دیگر هم نمیخواهد پول به تنهایی و بدون اینکه در بازار و به طور واقعی در تجارت و تولید مورد استفاده قرار گیرد، باعث سودآوری شود. چراکه به اختلاف طبقاتی و فقیرتر شدن فقیر و ثروتمند شدن ثروتمند منتهی میشود. علت تاکید بر حرمت ربا نیز همین است که در آن سرمایه بدون اینکه به کار گرفته شود برای صاحب خود تولید ثروت میکند.

بنابراین بهترین الگوی مدیریت سرمایه از نظر اسلام به کارگیری آن در تولید و تجارت است که ره آورد آن رونق گرفتن اقتصاد و سود منطقی و ایجاد اشتغال است. چیزی که در خرید ارز و طلا و دپوی آن شاهد آن نیستیم.

پی نوشت:

  1. توبه، 34.

پرسش: احتکار از منظر اسلام چگونه گناهی است و شامل چه کارهایی میشود؟ آیا خرید زمین، خانه، وسیله نقلیه، لوازم خانگی، سکه و طلا به قصد گران شدن احتکار است یا خیر ؟

پاسخ: احتکار تنها در گندم، جو، خرما، کشمش و روغن صدق میکند که در شرایطی که کمیاب شده است و مردم به آن نیاز دارند نگهداری شود تا پس از بالا رفتن قیمت به فروش برسد. البته حکومت اسلامی حق دارد در صورتی که ضرورت اقتضا کند از احتکار برخی اقلام دیگر نیز جلوگیری کند.(1)

بنابراین مواردی که در سوال به آن اشاره کردید مشمول حکم احتکار نیست اما از جهات دیگر قابل بررسی است. یکی از دغدغه هایی که به عنوان انگیزه تبدیل سرمایه به ارز و سکه و سایر منقولات و غیر منقولات عنوان میشود حفظ ارزش سرمایه است. چراکه در صورتی که سرمایه در قالب پول ملی پس انداز شود در چنین شرایطی دچار افت ارزش میشود. در پاسخ به این دغدغه باید گفت مبانی دینی به هیچ عنوان حبس سرمایه را تایید نمیکند و با راکد ماندن و رکود آن موافق نیست. سرمایه چه در قالب پول و چه در قالب کالا باید در چرخه و عرصه اقتصاد نقش آفرین باشد و آموزه های دینی با حبس آن مخالف است. واجب شدن زکات بر طلا و نقره مسکوک نیز شاید به همین دلیل باشد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:

«وَ الَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها في‏ سَبيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَليم‏؛ کسانی که طلا و نقره جمع میکنند و آن را در راه خدا به مصرف نمی رسانند به عذاب دردناکی وعده بده».(2)

دین با راکد نگه داشتن پول که به رکود آن منجر میشود موافق نیست. اما از طرف دیگر هم نمیخواهد پول به تنهایی و بدون اینکه در بازار و به طور واقعی در تجارت و تولید مورد استفاده قرار گیرد، باعث سودآوری شود. چراکه به اختلاف طبقاتی و فقیرتر شدن فقیر و ثروتمند شدن ثروتمند منتهی میشود. علت تاکید بر حرمت ربا نیز همین است که در آن سرمایه بدون اینکه به کار گرفته شود برای صاحب خود تولید ثروت میکند.

بنابراین بهترین الگوی مدیریت سرمایه از نظر اسلام به کارگیری آن در تولید و تجارت است که ره آورد آن رونق گرفتن اقتصاد و سود منطقی و ایجاد اشتغال است. چیزی که در خرید ارز و طلا و دپوی آن شاهد آن نیستیم.

پی نوشت ها:

  1. http://farsi.khamenei.ir/treatise-content?id=133#1468
  2. توبه، 34
موضوع قفل شده است