رابطه مالک بن انس با امامان اهل بیت علیهم السلام

تب‌های اولیه

1 پست / 0 جدید
رابطه مالک بن انس با امامان اهل بیت علیهم السلام

رابطه مالک بن انس با امامان اهل بیت علیهم السلام
1- معرفی مالک
مالک بن انس موسس یکی از چهار شعبه عمده اهل سنت است. او همان است که مدت دو یا سه یا چهار سال در شکم مادر بوده است . مالک از کودکی حافظ کل قرآن واحادیث فراوان بود و به اختلاف فتاوای صحابه و تابعان تسلط داشت و در فراگیری علوم دینی دقت و حساسیت زیادی از خود نشان می داد.کتاب معروف و مهم او «الموطأ» نام دارد.
پدرش تیر ساز بود و با حدیث آشنایی نداشت ولی عموها و جدش مقام بالایی در حدیث داشتند . مالک با سرمایه ارث پدری تجارت می کرد . وضع زندگانی او ابتدا سخت بود ولی پس از مدتی رو به بهبود گذاشت و خوب شد .
مالک برخلاف ابوحنیفه که هدایای امویان و عباسیان را قبول نمی کرد ، هدایای خلفا را قبول می کرد ولی هدایای افراد پایین تر را نمی پذیرفت .او در اواخرامویان و اوایل عباسیان می زیست و هم عصر امام باقر و امام صادق علیهما السلام بود . مالک اساسا قیام علیه حاکمان و وسلاین و خلفا را قبول نداشت ، اما خلفا وحکام را بسیار نصیحت می کرد و بر فریضه امر به معروف و نهی از منکر تاکید زیادی داشت . در امور سیاسی دخالت زیادی می کرد و فتوا نیز می داد. یک بار در اثر فتوای سیاسیشکه موجب تضعیف بیعت با منصور عباسی شده بود ، به شدت تنبیه و شکنجه شد و به تکرر ادرار افتاد و از آن پس خانه نشین گردید .
2- رابطه با اهل بیت علیهم السلام
مالک به خاطرهم عصری با امام باقر و امام صادق علیهما السلام و استفاده زیاد از محضردرس آن دو امام ، ارتباط نزدیکی با ایشان داشت و بهره های علمی و فقهی او از محضر آن دو امام موجب شده بود نتواند عظمت و بزرگی آن بزرگواران را پنهان کند .در حدیثی گفته که امام صادق (ع) را ندیدم مگر در یکی از این سه حال – نماز ، روزه ، تلاوت قرآن . همو گفته حضرت هیچگاه بدون طهارت سخنی از پیامبرر نقل نمی کرد و از علمای زاهدی بود که از خدا می ترسید .
دیدگاه مالک اما در مورد حضرت علی علیه السلام عجیب است . مالک معتقد بود که پس از پیامبر ابوبکر وسپس عمر و سپس عتمان بافضیلت ترین مردم هستند .اما حضرت علی (ع) را همانند سایر مردم می دانست و جایگاه ویژه ای حتی در حد خلفای سه گانه قبلی قائل نبود .
مالک برای توجیه نظر خود عذری بدتر از گناه می آورد و می گفت حضرت علی (ع)به دلیل آنکه به دنبال کسب حکومت بود ، در حد خلفای قبل از خود نیست ؛ زیرا ابوبکر را پیامبر و عمر را ابوبکر و عثمان را شورایی که عمر تشکیل داده بود ، تعیین کرد .اما مردم پس از عثمان توقف کردند و حضرت علی (ع) خودش به دنبال حکومت رفت و آن را به دست آورد.
3- بررسی و نقد
الف- تعصب بیجای مالک باعث شده بود تا قضاوت نادرستی کند . واقعیت این است که ابوبکر نه با تعیین پیامبر بلکه با پیروزی در نزاع قدرتی که در سقیفه رخ داد بر سر کار آمد . عمر در سقیفه از ابوبکر حمایت کرد تا بعدها قدرت به او منتقل شود . عثمان نیز با ترفند عمر درتشکیل شورایی 6نفره (تعداد زوج) برگزیده شد شورایی که عمدا چنان چیده شد که چاره جز انتخاب عثمان نداشته باشد . درحالیکه وقتی مردم پس از کشته شدن عثمان بهطرف حضرت علی (ع) رفتند با استنکاف شدید حضرت مواجه شدند و جز با اصرار فراوان مردم خلافت را نپذیرفت . مالک عمدا و از روی تعصب اموی خود چنین نظر معکوسی را ترویج می کرد.
ب- مالک در کتابش «الموطأ» ازحضرت علی (ع) و ابن عباس هیچ روایتی نقل نکرده است . هارون الرشید خلیفه عباسی که از دشمنان اهل بیت بود ، نیز تعجب کرد و علت را جویا شد مالک چنین پاسخ داد که آن دو در سرزمین من نبودند و من با شاگردان و راویان آنها برخوردی نداشتم .
در حالیکه حضرت علی(ع) قبل از دوره کوتاه خلافت حدود 35 سال ساکن مدینه بود ابن عباس نیز بیشتر عمر خود را در مدینه گذرانده بود . ضمن اینکه مگریک محدث تنها باید از راویان و محدثان شهر خود نقل کند ؟ مالک حتی یک مورد از روایاتی را که امام صادق از حضرت علی (ع) نقل میکرد ، در کتابش نیاورد . علت روشن است ، گرایش اموی مالک مانع اعتنا به اهل بیت و تمام کسانی است که تمایلی به اهل بیت داشتند . صاحبان این گرایش تا حد مقدور از پنهان یا انکار فضایل اهل بیت بویژه امام علی (ع) دریغ نمی کنند.
جهت مطالعه بیشتر مراجعه فرمایید به کتاب مالک حیاته و عصره از محمد ابو زهره و شرح زرقانی بر الموطأ از محمد بن عبد الباقی زرقانی و کتاب جستاری در اندیشه فقهی مذاهب از محمد رضا ضمیری .