جمع بندی ذکر یونسیه

پرسش: اینکه گفته شده است سالکین باید ذکر یونسیه را 400 یا 1001 مرتبه در حالت سجده بگویند آیا سند روایی دارد؟ میخواهم بدانم که آیا این تعداد گفتن ذکر و در سجده گفتن آن در روایات آمده یا از کشفیات عارفان است؟

پاسخ: خداوند متعال می فرمایند: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيرا؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! ذکر خداوند را زیاد بگویید.»(1)

با توجه به این آیه شریفه و شواهد دیگر برای مستحبات از جمله ذکر، هیچ حد و مرز و اندازه مشخصی وارد نشده است. البته افراط و زیاده روی در هر چیزی از جمله عبادت ناپسند است. مثلا نباید آن قدر ذکر گفت که در انسان حالت زدگی و خستگی به وجود آورد و یا به واجبات لطمه بزند.

اینکه گفته شده استاد سلوکی باید مشخص کند که یک ذکر را چقدر تکرار کنیم از این بابت است که همین ملاحظات را رعایت می کند. مثلا توان فرد را در نظر می گیرد تا تعداد زیاد ذکر باعث زدگی او نشود و یا اگر روایت خاصی برای گفتن تعداد مشخصی از اذکار وجود داشته باشد طبق آن عمل شود.

در برخی از نمازها و اعمال عبادی وارد شده از معصومین(علیهم السلام) عدد خاصی برای ذکر و یا سوره ای که در آن باید خوانده شود، نقل شده است که باید رعایت شود. اما در غیر این موارد عدد خاصی مورد نظر نیست. در روایات بر اصل گفتن ذکر یونسیه تاکید شده است اما به عدد خاصی اشاره نشده است. 400 بار گفتن این ذکر در توصیه برخی از اساتید سلوک به برخی از شاگردان آمده است که شاید حداقل تعداد مورد نیاز برای اثر مورد نظر در مسیر سیر و سلوک باشد. البته در گفتن همین مقدار نیز باید فرد ظرفیت خود را در نظر بگیرد و از اثرات تربیتی و تکوینی این اذکار حتی اگر یک بار هم گفته شود غافل نشود.

پی نوشت:
(1) احزاب/ 41.