جمع بندی چيکار کنم که نمازم را مرتب بخوانم؟

راه هاي افزايش اشتياق نسبت به نماز را مي توان اين گونه بيان داشت:
1- شناخت کافي از نماز و آثار و فوائد آن:
با آشنايي به فلسفه نماز مي توان اين احساس نياز را قوت بخشيد. هر انسان عاقلي در جلب منفعت و دفع ضرر تلاش مي کند. اگر کسي بداند که نماز عامل بازدارنده از زشتي ها و ريشه اصلي هر خير و سعادت و وسيله آمرزش گناهان و سدي استوار در برابر آلودگي ها و وسيله پرورش فضايل اخلاقي است, قطعاً نسبت به انجام اين عبادت بزرگ، کم ترين ترديدي نخواهد داشت و مشتاقانه به سراغ آن خواهد رفت.
هر چند ممکن است تاکنون فوائد مادي و معنوي خواندن نماز را بارها لمس کرده‏ باشيد، ولي براي تقويت انگيزه و علاقه خويش به اين امر مهم سعي کنيد با مطالعه کتب جذاب که درباره نماز و اهميت آن نوشته شده، شناخت خود را در اين باره گسترش و تعميق بخشيد. در اين باره مطالبي را يادآور مي شويم:
نماز از منظر اسلام اهميت ويژه اي دارد؛ تا آن جا که از آن به عنوان ستون دين (2) و نور چشم پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ياد شده است. (3)
از سوي ديگر ترک نماز از گناهان کبيره به حساب آمده است. (4)
پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: « از ما نيست کسي که نماز را خوار شمارد». (5)
نماز عامل مهمي در تزکيه روح و درون انسان است. اهميت ندادن به نماز به لحاظ عدم آشنايي به حقيقت آن و احساس نياز نکردن نسبت به آن، از عوامل ترک نماز و سستي در آن به شمار مي‌آيد. انسان بر اساس فطرت خود، همواره به سوي چيزي که برايش اهميت دارد، توجه و اهتمام مي‌کند. اگر براي انسان، امري مهم و ضروري جلوه کند، آن را به هر صورت ممکن انجام خواهد داد. آشنا شدن به حقيقت نماز و اين که نماز جزء نياز ما است، جزء زندگي حيات ما است و فايده و آثار نماز در دنيا و آخرت تجلّي مي‌کند، باعث مي‌شود انسان با شوق بيش تري به اقامة نماز بپردازد و از سستي در نماز و يا ترک آن خودداري نمايد.
کسي که نماز را سربار خود و صرفاً يک تکليف طاقت فرسا بداند، به حقيقت آن پي نبرده و اهميتي به آن نمي‌دهد.
‌ نماز مهم‌ترين فريضه از فرايض الهي است. برپايي آن ماية سعادت و ترک آن باعث شقاوت مي‌باشد. امام‌ صادق (علیه السلام) فرمود: «‌محبوب‌ترين اعمال پيش خداوند نماز است، و آخرين وصيت پيامبران الهي نماز‌است». (6)
اگر انسان به درستي فکر‌ کند که خداوند چرا دستور داده که بندگانش نماز بخوانند، هيچ‌گاه نماز را ترک نمي‌کند. چنانچه به هر علتي ‌نمازش ترک شود، فوراً جبران نموده و قضا مي‌کند. قرآن مي‌فرمايد: «‌يا أيّها الناس أنتم الفقراء إلي ا‌لله و ا‌لله هو الغني‌ّ الحميد؛ (7) ‌اي مردم !شما همگي نيازمند خداييد، تنها خداوند است که بي نياز و شايسته هر گونه حمد و ستايش ‌است».
وقتي خدا از عبادت ما سودي نمي‌برد و از طرفي نماز و ساير عبادت‌ها را واجب نموده، ‌معلوم مي‌شود اين دستورها براي خوشبختي و سعادت خود ما است. هنگامي که از عمق جان درک کرديم که ‌نماز در تأمين خوشبختي و سعادت ما نقش اساسي و تعيين کننده دارد، با عشق و علاقه نماز مي‌خوانيم، چرا که ‌نماز محور قبولي ساير اعمال است. در قيامت اولين سؤال از نماز مي‌باشد.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: «‌أنّ أوّل ما يحاسب‌ به العبد الصلاة فإن قبلت قبل ما سواها؛ (8) ‌اولين محاسبة بنده در مورد نماز انجام مي‌گيرد. اگر نماز مورد قبول واقع ‌شد، بقية اعمال هم مقبول مي‌افتد».
نماز از واجباتي است که خداوند در هيچ حالتي حتي در هنگام بيماري، ‌راضي به ترک آن نيست. تارک نماز بيش ترين ظلم را نسبت به خود وا مي‌دارد. خود را از شفاعت پيامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)‌ محروم مي‌کند.

2ـ شناخت پيامدهاي ترک نماز:
يکي از عوامل و راهکار مهم دوباره نماز خواندن شناخت پيامدهاي منفي ترک نماز است. در قرآن بر ترک نماز وعده عذاب داده شده است: « بهشتيان از دوزخيان مي‌پرسند: چه چيز شما را به دوزخ کشانيد؟! جهنميان در پاسخ گويند: ما از نمازگزاران نبوديم». (9)
رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) مي‌فرمايد: «کسي که نماز خود را سبک گيرد و در به جا آوردنش سستي نمايد، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا مي‌کند؛ شش بلا در دنيا و سه تا در موقع مردنش و سه در قبر و سه در قيامت و هنگامي که از قبر بيرون مي‌آيد.
اما شش بلاي دنيوي:
ـ خداوند برکت را از عمرش کم مي‌کند.
ـ برکت را از روزي اش بر مي‌دارد.
ـ از صورتش نشانة نيکوکاران را بر مي‌دارد.
ـ هر کار خيري کند، پذيرفته نمي‌شود و براي آن اجري ندارد.
ـ دعايش مستجاب نمي‌شود.
ـ از دعاي نيکوکاران بهره‌اي ندارد». (10)

3ـ رفع موانع:
ترک نماز مبتني بر عواملي است که بايد از آن ها پرهيز شود. انسان گرايش به عبادت دارد. معصيت، دنياگرايي، ندادن زکات، تکبر، حرام خوردن، آشاميدن شراب، حسد و ... از عوامل و موانع تأثيرگذار در ترک نماز به حساب آمده است. شوق به نماز وقتي حاصل مي شود که انسان لذت شيريني مناجات با خدا را چشيده باشد. لذت مناجات وقتي حاصل مي شود که انسان گناه و معصيت را ترک نمايد.

4ـ توبه:
بي‌ترديد ترک نماز گناهي است که نياز به گناه زدايي دارد. يکي از عوامل مهم تأثيرگذار در گناه‌زدايي، توبه است. توبه که نوعي بازگشت و دگرگوني است، سبب مي‌شود که قلب انسان صفا گرفته و بار ديگر معنويت در آن تجلي نموده و از گناه جلوگيري شود.

5- ياري از خداوند:
انجام عبادت، به ويژه نماز خواندن توفيق عبادت را مي‌طلبد. عبادت و ارتباط با خدا بر قرار نمودن مي‌طلبد که از خدا خواسته شود توفيق عبادت دهد. شايد بر همين اساس معصومان (ع) و بزرگان دين از خدا مي‌خواستند که به آنان توفيق عبادت دهد. در دعاي حضرت مهدي (عج) آمده است : «اللّهم ارزقنا توفيق الطاعة...» (11) که يکي از مصاديق بارز طاعت، عبادت است.

6- استفاده از روش تشويق و تنبيه:
هر گاه موفق شديد که نمازهاي تان را بخوانيد، به شکرانه آن خود را تشويق کنيد. بر عکس اگر نماز را ترک کرديد، خود را با عملي سنگين تر تنبيه و جريمه کنيد، مثلاً تصميم بگيريد با ترک تماز فرداي آن روز را روزه بگيريد و يا مقداري پول صدقه بدهيد.

7- مطالعه زندگي عرفا و اولياي الهي و چگونگي نماز خواندن آن ها نيز در ايجاد شوق و ذوق به خواندن نماز بسيار مؤثر است.

8- انتخاب دوستان متدين و اهل نماز جماعت:
در انتخاب دوستان با اراده و متدين که به نماز، مخصوصا نماز جماعت اهميت مي‏دهند، دقت بيش تري داشته و سعي کنيد با چنين افرادي ارتباط بيش تري داشته باشيد. از ارتباط با افراد لاابالي و کم توجه به نماز خودداري کنيد.

9- برنامه ريزي:
براي تمام فعاليت‏هاي شبانه روزي در طول هفته از يک برنامه مدون و متناسب به توانايي‏هاي خويش بهره جسته و سعي کنيد طبق برنامه مدون به انجام کارها و فعاليت‏هاي مختلف تحصيلي و غيره بپردازيد.

در نهايت شما را به مطالعه کتب زير توصيه مي کنيم:
- اسرار الصلاة يا پرواز در ملکوت، امام خميني(رحمةالله علیه) ترجمه آقاي فهري
- پرتوي از اسرار نماز از محسن قرائتي
- صلوة الخاشعين از مرحوم دستغيب
- نماز از ديگاه قرآن و حديث، سيد حسن موسوي لاهيجي، انتشارات جامعه مدرسين .
___________________________

پي‌نوشت‌ها:
1. آداب الصلاه،حضرت امام خمينى ، چاپ مؤسسه‏ تنظيم و نشر آثار امام خمينى (ره) ، چاپ هفتم‏1378، شمسى‏، ص 45 و 46 .
2 . التهذيب، الشيخ الطوسي، دار الكتب الإسلامية - طهران، 1365 ه. ش. 237 .
3. مكارم الأخلاق، الحسن بن الفضل الطبرسي، دار الشريف الرضي - قم، 1412 ه. ق. ص 34.
4. عبدالحسين دستغيب، گناهان کبيره، دفتر انتشارات اسلامي ، قم ، چاپ يازدهم 1386، ج 2، ص 183 .
5. کلینی، الكافي، ج 3، ص269 .
6. همان ، ص 264.
7. فاطر (35) آيه 15.
8. کلینی، الكافي، ج 3، ص268 .
9. مدثر (74) آيات 40 ـ 41 .
10. عبدالحسين دستغيب، گناهان کبيره، ج 2، ص 186 - 187 .
11. 11. مفاتيح الجنان، حاج شيخ عباس قمى‏، انتشارات أسوه ، دعاي حضرت مهدي (عج الله تعالی فرجه الشریف).

پرسش
چه کاری بکنم که نمازم را مرتب بخوانم؟
پاسخ
ابتدا بايستي علت را بيابيد
مهمترين دليل بر کاهل نمازي و يا ترک نماز و ساير عبادات ، عدم اشتياق به آن است.
شوق به نماز در گرو احساس نياز است, همان طور که شوق و رغبت به امور مادي از احساس نياز سرچشمه مي گيرد.
امام خميني (رحمة الله علیه)در این زمینه مي فرمايند:
«ما چون احتياج به دنيا پيدا کرديم و آن را سرمايه و سرچشمه يافتيم, در توجه به آن حاضريم و در تحصيل آن مي کوشيم. اگر ايمان به حيات آخرت پيدا کنيم و حس احتياج به زندگاني آن جا بنماييم و عبادت و خصوصاً نماز را سرمايه نفيس آن عالم و سرچشمه سعادت آن نشئه بدانيم, البته در تحصيل آن کوشش مي نماييد و در اين سعي و کوشش زحمت و رنج و تکليف در خود نمي يابيم, بلکه با کمال اشتياق و شوق دنبال تحصيل آن مي رويم و شرايط حصول و قبول آن را با جان و دل تحصيل مي کنيم. (1)
راه هاي افزايش اشتياق نسبت به نماز را مي توان اين گونه بيان داشت:
1- شناخت کافي از نماز و آثار و فوائد آن:
با آشنايي به فلسفه نماز مي توان اين احساس نياز را قوت بخشيد. هر انسان عاقلي در جلب منفعت و دفع ضرر تلاش مي کند. اگر کسي بداند که نماز عامل بازدارنده از زشتي ها و ريشه اصلي هر خير و سعادت و وسيله آمرزش گناهان و سدي استوار در برابر آلودگي ها و وسيله پرورش فضايل اخلاقي است, قطعاً نسبت به انجام اين عبادت بزرگ، کم ترين ترديدي نخواهد داشت و مشتاقانه به سراغ آن خواهد رفت.
هر چند ممکن است تاکنون فوائد مادي و معنوي خواندن نماز را بارها لمس کرده‏ باشيد، ولي براي تقويت انگيزه و علاقه خويش به اين امر مهم سعي کنيد با مطالعه کتب جذاب که درباره نماز و اهميت آن نوشته شده، شناخت خود را در اين باره گسترش و تعميق بخشيد. در اين باره مطالبي را يادآور مي شويم:
نماز از منظر اسلام اهميت ويژه اي دارد؛ تا آن جا که از آن به عنوان ستون دين (2) و نور چشم پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ياد شده است. (3)
از سوي ديگر ترک نماز از گناهان کبيره به حساب آمده است. (4)
پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: « از ما نيست کسي که نماز را خوار شمارد». (5)
نماز عامل مهمي در تزکيه روح و درون انسان است. اهميت ندادن به نماز به لحاظ عدم آشنايي به حقيقت آن و احساس نياز نکردن نسبت به آن، از عوامل ترک نماز و سستي در آن به شمار مي‌آيد. انسان بر اساس فطرت خود، همواره به سوي چيزي که برايش اهميت دارد، توجه و اهتمام مي‌کند. اگر براي انسان، امري مهم و ضروري جلوه کند، آن را به هر صورت ممکن انجام خواهد داد. آشنا شدن به حقيقت نماز و اين که نماز جزء نياز ما است، جزء زندگي حيات ما است و فايده و آثار نماز در دنيا و آخرت تجلّي مي‌کند، باعث مي‌شود انسان با شوق بيش تري به اقامة نماز بپردازد و از سستي در نماز و يا ترک آن خودداري نمايد.
کسي که نماز را سربار خود و صرفاً يک تکليف طاقت فرسا بداند، به حقيقت آن پي نبرده و اهميتي به آن نمي‌دهد.
‌ نماز مهم‌ترين فريضه از فرايض الهي است. برپايي آن ماية سعادت و ترک آن باعث شقاوت مي‌باشد. امام‌ صادق (علیه السلام) فرمود: «‌محبوب‌ترين اعمال پيش خداوند نماز است، و آخرين وصيت پيامبران الهي نماز‌است». (6)
اگر انسان به درستي فکر‌ کند که خداوند چرا دستور داده که بندگانش نماز بخوانند، هيچ‌گاه نماز را ترک نمي‌کند. چنانچه به هر علتي ‌نمازش ترک شود، فوراً جبران نموده و قضا مي‌کند. قرآن مي‌فرمايد: «‌يا أيّها الناس أنتم الفقراء إلي ا‌لله و ا‌لله هو الغني‌ّ الحميد؛ (7) ‌اي مردم !شما همگي نيازمند خداييد، تنها خداوند است که بي نياز و شايسته هر گونه حمد و ستايش ‌است».
وقتي خدا از عبادت ما سودي نمي‌برد و از طرفي نماز و ساير عبادت‌ها را واجب نموده، ‌معلوم مي‌شود اين دستورها براي خوشبختي و سعادت خود ما است. هنگامي که از عمق جان درک کرديم که ‌نماز در تأمين خوشبختي و سعادت ما نقش اساسي و تعيين کننده دارد، با عشق و علاقه نماز مي‌خوانيم، چرا که ‌نماز محور قبولي ساير اعمال است. در قيامت اولين سؤال از نماز مي‌باشد.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: «‌أنّ أوّل ما يحاسب‌ به العبد الصلاة فإن قبلت قبل ما سواها؛ (8) ‌اولين محاسبة بنده در مورد نماز انجام مي‌گيرد. اگر نماز مورد قبول واقع ‌شد، بقية اعمال هم مقبول مي‌افتد».
نماز از واجباتي است که خداوند در هيچ حالتي حتي در هنگام بيماري، ‌راضي به ترک آن نيست. تارک نماز بيش ترين ظلم را نسبت به خود وا مي‌دارد. خود را از شفاعت پيامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)‌ محروم مي‌کند.

2ـ شناخت پيامدهاي ترک نماز:
يکي از عوامل و راهکار مهم دوباره نماز خواندن شناخت پيامدهاي منفي ترک نماز است. در قرآن بر ترک نماز وعده عذاب داده شده است: « بهشتيان از دوزخيان مي‌پرسند: چه چيز شما را به دوزخ کشانيد؟! جهنميان در پاسخ گويند: ما از نمازگزاران نبوديم». (9)
رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) مي‌فرمايد: «کسي که نماز خود را سبک گيرد و در به جا آوردنش سستي نمايد، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا مي‌کند؛ شش بلا در دنيا و سه تا در موقع مردنش و سه در قبر و سه در قيامت و هنگامي که از قبر بيرون مي‌آيد.
اما شش بلاي دنيوي:
ـ خداوند برکت را از عمرش کم مي‌کند.
ـ برکت را از روزي اش بر مي‌دارد.
ـ از صورتش نشانة نيکوکاران را بر مي‌دارد.
ـ هر کار خيري کند، پذيرفته نمي‌شود و براي آن اجري ندارد.
ـ دعايش مستجاب نمي‌شود.
ـ از دعاي نيکوکاران بهره‌اي ندارد». (10)

3ـ رفع موانع:
ترک نماز مبتني بر عواملي است که بايد از آن ها پرهيز شود. انسان گرايش به عبادت دارد. معصيت، دنياگرايي، ندادن زکات، تکبر، حرام خوردن، آشاميدن شراب، حسد و ... از عوامل و موانع تأثيرگذار در ترک نماز به حساب آمده است. شوق به نماز وقتي حاصل مي شود که انسان لذت شيريني مناجات با خدا را چشيده باشد. لذت مناجات وقتي حاصل مي شود که انسان گناه و معصيت را ترک نمايد.

4ـ توبه:
بي‌ترديد ترک نماز گناهي است که نياز به گناه زدايي دارد. يکي از عوامل مهم تأثيرگذار در گناه‌زدايي، توبه است. توبه که نوعي بازگشت و دگرگوني است، سبب مي‌شود که قلب انسان صفا گرفته و بار ديگر معنويت در آن تجلي نموده و از گناه جلوگيري شود.

5- ياري از خداوند:
انجام عبادت، به ويژه نماز خواندن توفيق عبادت را مي‌طلبد. عبادت و ارتباط با خدا بر قرار نمودن مي‌طلبد که از خدا خواسته شود توفيق عبادت دهد. شايد بر همين اساس معصومان (ع) و بزرگان دين از خدا مي‌خواستند که به آنان توفيق عبادت دهد. در دعاي حضرت مهدي (عج الله تعالی فرجه الشریف) آمده است : «اللّهم ارزقنا توفيق الطاعة...» (11) که يکي از مصاديق بارز طاعت، عبادت است.

6- استفاده از روش تشويق و تنبيه:
هر گاه موفق شديد که نمازهاي تان را بخوانيد، به شکرانه آن خود را تشويق کنيد. بر عکس اگر نماز را ترک کرديد، خود را با عملي سنگين تر تنبيه و جريمه کنيد، مثلاً تصميم بگيريد با ترک تماز فرداي آن روز را روزه بگيريد و يا مقداري پول صدقه بدهيد.

7- مطالعه زندگي عرفا و اولياي الهي و چگونگي نماز خواندن آن ها نيز در ايجاد شوق و ذوق به خواندن نماز بسيار مؤثر است.

8- انتخاب دوستان متدين و اهل نماز جماعت:
در انتخاب دوستان با اراده و متدين که به نماز، مخصوصا نماز جماعت اهميت مي‏دهند، دقت بيش تري داشته و سعي کنيد با چنين افرادي ارتباط بيش تري داشته باشيد. از ارتباط با افراد لاابالي و کم توجه به نماز خودداري کنيد.

9- برنامه ريزي:
براي تمام فعاليت‏هاي شبانه روزي در طول هفته از يک برنامه مدون و متناسب به توانايي‏هاي خويش بهره جسته و سعي کنيد طبق برنامه مدون به انجام کارها و فعاليت‏هاي مختلف تحصيلي و غيره بپردازيد.

در نهايت شما را به مطالعه کتب زير توصيه مي کنيم:
- اسرار الصلاة يا پرواز در ملکوت، امام خميني(رحمةالله علیه) ترجمه آقاي فهري
- پرتوي از اسرار نماز از محسن قرائتي
- صلوة الخاشعين از مرحوم دستغيب
- نماز از ديگاه قرآن و حديث، سيد حسن موسوي لاهيجي، انتشارات جامعه مدرسين .
___________________________

پي‌نوشت‌ها:
1. آداب الصلاه،حضرت امام خمينى ، چاپ مؤسسه‏ تنظيم و نشر آثار امام خمينى (ره) ، چاپ هفتم‏1378، شمسى‏، ص 45 و 46 .
2 . التهذيب، الشيخ الطوسي، دار الكتب الإسلامية - طهران، 1365 ه. ش. 237 .
3. مكارم الأخلاق، الحسن بن الفضل الطبرسي، دار الشريف الرضي - قم، 1412 ه. ق. ص 34.
4. عبدالحسين دستغيب، گناهان کبيره، دفتر انتشارات اسلامي ، قم ، چاپ يازدهم 1386، ج 2، ص 183 .
5. کلینی، الكافي، ج 3، ص269 .
6. همان ، ص 264.
7. فاطر (35) آيه 15.
8. کلینی، الكافي، ج 3، ص268 .
9. مدثر (74) آيات 40 ـ 41 .
10. عبدالحسين دستغيب، گناهان کبيره، ج 2، ص 186 - 187 .
11. 11. مفاتيح الجنان، حاج شيخ عباس قمى‏، انتشارات أسوه ، دعاي حضرت مهدي (عج الله تعالی فرجه الشریف).