جمع بندی چرا نمازهای مستحبی را نمی توان به جماعت خواند؟

پرسش:
سلام چرا نماز های مستحبی را نمی توان به جماعت خواند؟

پاسخ:
انسان‌ها در طی نمودن مراحل ترقی و كمال با يكديگر متفاوت هستند تا آنجا كه يك فرد ممكن است به قله‌های سعادت و رستگاری صعود و فردی ديگر به پرتگاه‌های شقاوت و بدبختی سقوط نمايد و در اين بين لطف خداوند متعال اقتضا می‌كند اشخاصی كه طالب كمال و رستگاری بيشتر و در نهايت قرب حق‌تعالی هستند زمينه‌ی لازم برای رشد و تكامل آن‌ها را فراهم آورد كه اين زمينه در نوافل فراهم شده است.
حضرت امام‌رضا(علیه‌السلام) فرمودند: نافله‌ها را نيكو انجام دهيد و بدانيد كه آنها هديه‌ی شما به سوی خداوند است و بدانيد كه نافله‌ها تشريع شده است بدين جهت كه مردم در توان (جسمی و روحی) مختلفند، بعضی دارای توان بيشتری هستند و واجبات، با توجه به حداقل توان انسان‌ها تشريع شده است و در كنار واجبات، مستحبات تشريع شده است كه هر كس به مقدار توانش از آن‌ها بهره گيرد و به هيچ‌كس بيش از توان تكليف داده نشده و راه تلاش هم برای افراد توانمند باز است. [1]
حضرت امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: برای اين نافله مشروع شده است كه به واسطه‌اش فسادی كه در فريضه می‌آيد ترميم و جبران شود.[2]
از این روایات می توان نتیجه گرفت که مستحبات تشریع شدند تا کسانی که خواهان رسیدن به قلّه‌های بلند کمال هستند به نوافل تمسک بجویند و از طریق نوافل قلّه‌های کمال را بپیمایند، چرا که قرب به خداوند با نوافل سریع‌تر و بیشتر صورت می‌گیرد، امام‌صادق(علیه‌السلام) به نقل از نبی‌اكرم(صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: خداوند متعال فرموده است بنده‌ی من به چيزی مانند بجا آوردن واجبات محبوب من نمی‌شود و همانا بنده من با بجا آوردن مستحبات خودش را محبوب من می‌سازد.[3]
بنابراین پاسخ سوال شما با توجه به فلسفه ی تشریع نمازهای مستحبی (که رسیدن به قله های بلند کمال هست) مشخص می شود:
شرایطی که برای نمازهای واجب در روایات ذکر شده است با شرایطی که برای نمازهای مستحبی ذکر فرمودند متفاوت است. برای مثال به ما امر شده است که نمازهای واجب را آشکارا بخوانید، اما بالعکس نمازهای مستحب را فرمودند پنهانی و در خلوت بخوانید همانند نماز شب و ... . به جماعت خواندن نمازهای مستحبی با این شرایط منافات دارد چون لازمه ی پنهانی خواندن نمازهای مستحبی این است که فرادا و در خلوت خوانده شود نه با جماعت.
بنابراین می توان نتیجه گرفت با توجه به اینکه بهتر است نمازهای مستحبی در خفا و خلوت خوانده شود با نماز جماعت که در جلوت است منافات دارد لذا امر شده که نماز مستحبی را به جماعت نمی توان خواند چون نماز جماعت در اوج جلوت است در صورتی که فرمودند نماز مستحبی را در خلوت بخوانید.
البته این دلیلی بود که ما از راوایات برداشت کردیم، اما اینکه آیا دلیل واقعی هم این است یا نه والله العالم.

ـــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــ
[1]. (بحار الانوار، علامه مجلسي،ناشر الاسلامیه ، تهران ، سال 93، نوبت چاپ 5، ج 84، ص 31، 1385)
[2]. (علل الشرايع، شيخ صدوق، ص 79، 1386)
[3]. (بحار الانوار، علامه مجلسي،ناشر الاسلامیه ، تهران ، سال 93، نوبت چاپ 5، ج 84، ص 31، 1385)