جمع بندی پاسخ به شبهه: اعتراض امام حسن(ع) به عشق امام حسين(ع)
تب‌های اولیه
با نام و یاد دوست
سلام
یکی از کاربران سوالی داشتند که مایل نبودند با نام کاربری خود مطرح نمایند.
لذا با توجه به اهمیت موضوع، سوال ایشان ضمن حفظ امانت، جهت پاسخگویی توسط کارشناس محترم، با نام کاربری "مدیر ارجاع سؤالات" درج می شود:
با سلام
اين شبهه در محافل زياد مطرح مي شود، ممنون میشم پاسخ داده شود:آيا اشعار منسوب به امام حسين(ع) درست است؟ اعتراض امام حسن(ع) چه طور؟
امام حسین(ع) سکینه و مادرش رباب را دوست می داشت.
این دوستی به دلیل بزرگواری رباب بود، چنان که از هشام کلبی، مورخ مشهور نقل شده که:
«من خیار النساء و افضلهنَّ»
رباب از بهترین زنان و از برترین آنها بود.
در زمینه این دوستی، دو بیت شعر از امام حسین(ع) در باره سکینه و رباب نقل شده، و در برخی از منابع، بیتی دیگر نیز به آن افزوده شده است.
لَعَمْرُک اِنِّنی لَاُحِبُّ دارا
تَحُلُّ بها سکینةُ و الربابُ
اُحبِّهما وَ اَبْدُلُ جُلَّ حالی
وَ لَیْسَ لِلاَئمی فیها عِتابُ
«به جان تو سوگند! من خانه ای را دوست دارم که سکینه و رباب در آن باشند.
آنها را دوست دارم و تمامی دارایی ام را به پای آنها می ریزم و هیچ کس نباید در این باره با من سخنی بگوید.»در نقلی از سکینه آمده است که امام حسن مجتبی(ع) در باره انتساب این شعر به امام حسین(ع) تأملی کرد و گویا تعجب کرده بود سپس، امام بیتی دیگر بر آن افزود:
وَ لَسْتُ لَهُمْ وَ اِنْ عَتَبُوا مُطیعا
حَیاتی اَوْ یُغَیِّبُنی الترابُ
«حتی اگر کسانی در این باره به من اعتراض کنند، آنها را در زندگی و نز وقتی مرا در خاک پنهان می کنند، پیروی نخواهم کرد.»با تشکر از شما
با تشکر
در پناه قرآن و عترت پیروز و موفق باشید
با سلام
اين شبهه در محافل زياد مطرح مي شود، ممنون میشم پاسخ داده شود:آيا اشعار منسوب به امام حسين(ع) درست است؟ اعتراض امام حسن(ع) چه طور؟
امام حسین(ع) سکینه و مادرش رباب را دوست می داشت.
این دوستی به دلیل بزرگواری رباب بود، چنان که از هشام کلبی، مورخ مشهور نقل شده که:
«من خیار النساء و افضلهنَّ»
رباب از بهترین زنان و از برترین آنها بود.
در زمینه این دوستی، دو بیت شعر از امام حسین(ع) در باره سکینه و رباب نقل شده، و در برخی از منابع، بیتی دیگر نیز به آن افزوده شده است.
لَعَمْرُک اِنِّنی لَاُحِبُّ دارا
تَحُلُّ بها سکینةُ و الربابُ
اُحبِّهما وَ اَبْدُلُ جُلَّ حالی
وَ لَیْسَ لِلاَئمی فیها عِتابُ
«به جان تو سوگند! من خانه ای را دوست دارم که سکینه و رباب در آن باشند.
آنها را دوست دارم و تمامی دارایی ام را به پای آنها می ریزم و هیچ کس نباید در این باره با من سخنی بگوید.»در نقلی از سکینه آمده است که امام حسن مجتبی(ع) در باره انتساب این شعر به امام حسین(ع) تأملی کرد و گویا تعجب کرده بود سپس، امام بیتی دیگر بر آن افزود:
وَ لَسْتُ لَهُمْ وَ اِنْ عَتَبُوا مُطیعا
حَیاتی اَوْ یُغَیِّبُنی الترابُ
«حتی اگر کسانی در این باره به من اعتراض کنند، آنها را در زندگی و نز وقتی مرا در خاک پنهان می کنند، پیروی نخواهم کرد.»
بسمه تعالی
با سلام و احترام
سه بیت زیر در برخی منابع تاریخی آمده است.
| width: 90% | align: center |
|---|---|
| لَعَمرُكَ إنَّني لَاحِبُّ داراً | |
| [/TD] | |
| [TD]تُضَيِّفُها سُكَينَةُ وَالرَّبابُ | |
| احِبُّهُما وأبذُلُ بَعدُ مالي | |
| [/TD] | |
| [TD]ولَيس لِلائِمي فيها عِتابُ | |
| ولَستُ لَهُم وإن عَتَبوا مُطيعاً | |
| [/TD] | |
| [TD]حَياتي أو يُغَيِّبَنِي التُّرابُ[1] | |
| [TD="colspan: 3"]ترجمه: | |
| به جانت سوگند، من خانهاى را دوست دارم/ كه سَكينه و رَباب، در آن، پذيرايى كنند. | |
| من آن دو را دوست دارم و دارايىام را مىدهم / و سرزنشگرم را ياراى سرزنش نيست | |
| هر چند [مرا] سرزنش كنند، مطيع آنان نخواهم بود/ در طول زندگىام، تا آن گاه كه خاك، مرا پنهان كند[2] | |
منابع دیگری نیز اشعار فوق را از منابع کهن نقل کرده اند مانند: | |
| [/TD] | |
- الصحيح من مقتل سيد الشهداء و اصحابه «عليهم السلام» / ج1 / 208 / 5/ 3: الرباب ..... ص : 207
- جواهر الحكمة للإمام أبي عبد الله الحسين «عليه السلام» / 474 / 8/ 3: في سكينة والرباب ..... ص : 474
- دانشنامه امام حسين «عليه السلام» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ؛ ج1 ؛ ص291
تحلیل ماجرا:
با توجه به اینکه اشعار فوق به صورت روایت و قالب روایی نیامده است بلکه در کتب تاریخی مانند الطبقات الکبری نقل شده است نمی توان با بررسی سندی به صحت یا سقم آن پرداخت. علاوه بر اینکه اساسا کتب تاریخی التزامی به نقل مطالب در قالب روایی ندارند. از این رو نمی توان صدور اشعار فوق را به طور قطعی از ناحیه امام حسین (علیه السلام) دانست هر چند در حد یک احتمال می توان پذیرفت چرا که مضمون آن هیچ گونه شبهه یا اشکالی با عصمت و قداست امام حسین ( علیه السلام) ندارد.
علاوه بر اینکه ویژگی های ناب همسر سالار شهیدان و مطالب نقل شده در باره ایشان که بعد از شهادت امام حسین علیه السلام همواره به اقامه عزا پرداخته تا دار دنیا را ترک گفته است حاکی از معرفت فوق العاده این بانو دارد و چنین همسری شایسته محبت و مودت از ناحیه همسر خویش است هر چند آن همسر یک امام معصوم باشد زیرا که انسانهای با تقوی و تربیت شده در کنار اهل بیت همواره مورد احترام خود اهل بیت بوده اند.
اما در اینکه این اشعار مورد نقد امام حسن (علیه السلام) قرار گرفته باشد و مجددا امام حسین (علیه السلام) با عنایت به نقد مطرح شده از ناحیه برادر به اصلاح و تکمیل اشعار پرداخته باشند کاملا ناصواب و نادرست است. زیرا :
اولا: اعمال و رفتار و گفتار معصومان(علیهم السلام) همه در یک مسیر و هدف و از یک مشرب صادر می شود و آنان مانند انسانها عادی نیستند تا بخواهند اشتباهات یکدیگر را تذکر داده و تصحیح کنند لذا هر آنچه یک معصوم انجام میدهد مورد تایید معصوم دیگر است و اگر معصوم دوم جای معصوم اول بود همان کار را انجام میداد مانند اینکه اگر امام حسین( علیه السلام) جای امام حسن(علیه السلام) بود صلح می کرد و اگر امام حسن( علیه السلام) جای امام حسین( علیه السلام) بود قیام می کرد.
ثانیا: اگر در مضمون اشعار فوق دقت شود روشن می شود که اساسا اشعار فوق کاملا به یکدیگر مرتبط است و بیت سوم ادامه ابیات قبلی است نه پاسخ به شبهه ناقد.
ثالثا: مطرح کردن چنین شبهاتی ناشی از عدم معرفت و شناخت نسبت به جایگاه رفیع اهل بیت (علیهم السلام) است. زیرا اگر معرفت کافی نسبت به انان حاصل شده باشد بسیاری از این کج فهمی ها بر طرف خواهد شد.
[/HR][1] . الطبقات الكبرى، محمد بن سعد بن منيع الهاشمي البصري (1410ق)، تحقيق محمد عبد القادر عطا، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، الطبقة الخامسة من الصحابة: ج 1 ص 371.
[2] محمدى رىشهرى، محمد،(1388ش) دانشنامه امام حسين «عليه السلام» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، 14جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر - قم – ايران. ج 1 ص 291.
سوال: آیا اشعار منسوب به امام حسین(علیه السلام) و برخی شبهات پیرامون آن صحت دارد؟
پاسخ: منابع دیگری نیز اشعار فوق را از منابع کهن نقل کرده اند مانند:
سه بیت زیر در برخی منابع تاریخی آمده است.
class: cms_table width: 90% align: center لَعَمرُكَ إنَّني لَاحِبُّ داراً [/TD] [TD]تُضَيِّفُها سُكَينَةُ وَالرَّبابُ احِبُّهُما وأبذُلُ بَعدُ مالي [/TD] [TD]ولَيس لِلائِمي فيها عِتابُ ولَستُ لَهُم وإن عَتَبوا مُطيعاً [/TD] [TD]حَياتي أو يُغَيِّبَنِي التُّرابُ[1] [TD="colspan: 3"]ترجمه: به جانت سوگند، من خانهاى را دوست دارم/ كه سَكينه و رَباب، در آن، پذيرايى كنند. من آن دو را دوست دارم و دارايىام را مىدهم / و سرزنشگرم را ياراى سرزنش نيست هر چند [مرا] سرزنش كنند، مطيع آنان نخواهم بود/ در طول زندگىام، تا آن گاه كه خاك، مرا پنهان كند[2] [/TD]
- الصحيح من مقتل سيد الشهداء و اصحابه «عليهم السلام» / ج1 / 208 / 5/ 3: الرباب ..... ص : 207
- جواهر الحكمة للإمام أبي عبد الله الحسين «عليه السلام» / 474 / 8/ 3: في سكينة والرباب ..... ص : 474
- دانشنامه امام حسين «عليه السلام» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ؛ ج1 ؛ ص291
تحلیل ماجرا:
با توجه به اینکه اشعار فوق به صورت روایت و قالب روایی نیامده است بلکه در کتب تاریخی مانند الطبقات الکبری نقل شده است نمی توان با بررسی سندی به صحت یا سقم آن پرداخت. علاوه بر اینکه اساسا کتب تاریخی التزامی به نقل مطالب در قالب روایی ندارند. از این رو نمی توان صدور اشعار فوق را به طور قطعی از ناحیه امام حسین (علیه السلام) دانست هر چند در حد یک احتمال می توان پذیرفت چرا که مضمون آن هیچ گونه شبهه یا اشکالی با عصمت و قداست امام حسین ( علیه السلام) ندارد.
علاوه بر اینکه ویژگی های ناب همسر سالار شهیدان و مطالب نقل شده در باره ایشان که بعد از شهادت امام حسین علیه السلام همواره به اقامه عزا پرداخته تا دار دنیا را ترک گفته است حاکی از معرفت فوق العاده این بانو دارد و چنین همسری شایسته محبت و مودت از ناحیه همسر خویش است هر چند آن همسر یک امام معصوم باشد زیرا که انسانهای با تقوی و تربیت شده در کنار اهل بیت همواره مورد احترام خود اهل بیت بوده اند.
اما در اینکه این اشعار مورد نقد امام حسن (علیه السلام) قرار گرفته باشد و مجددا امام حسین (علیه السلام) با عنایت به نقد مطرح شده از ناحیه برادر به اصلاح و تکمیل اشعار پرداخته باشند کاملا ناصواب و نادرست است. زیرا :
اولا: اعمال و رفتار و گفتار معصومان(علیهم السلام) همه در یک مسیر و هدف و از یک مشرب صادر می شود و آنان مانند انسانها عادی نیستند تا بخواهند اشتباهات یکدیگر را تذکر داده و تصحیح کنند لذا هر آنچه یک معصوم انجام میدهد مورد تایید معصوم دیگر است و اگر معصوم دوم جای معصوم اول بود همان کار را انجام میداد مانند اینکه اگر امام حسین( علیه السلام) جای امام حسن(علیه السلام) بود صلح می کرد و اگر امام حسن( علیه السلام) جای امام حسین( علیه السلام) بود قیام می کرد.
ثانیا: اگر در مضمون اشعار فوق دقت شود روشن می شود که اساسا اشعار فوق کاملا به یکدیگر مرتبط است و بیت سوم ادامه ابیات قبلی است نه پاسخ به شبهه ناقد.
ثالثا: مطرح کردن چنین شبهاتی ناشی از عدم معرفت و شناخت نسبت به جایگاه رفیع اهل بیت (علیهم السلام) است. زیرا اگر معرفت کافی نسبت به انان حاصل شده باشد بسیاری از این کج فهمی ها بر طرف خواهد شد.
[/HR][1] . الطبقات الكبرى، محمد بن سعد بن منيع الهاشمي البصري (1410ق)، تحقيق محمد عبد القادر عطا، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، الطبقة الخامسة من الصحابة: ج 1 ص 371.
[2] محمدى رىشهرى، محمد،(1388ش) دانشنامه امام حسين «عليه السلام» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، 14جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر - قم – ايران. ج 1 ص 291.