جمع بندی روش صحیح ترک رذایل اخلاقی

باسمه تعالی
با عرض سلام و خسته نباشید
الف:ابتدا از رذایلی که با انها سر و کار دارید و به طور معمول به انجام دادن ان عادت کرد ه اید، لیستی تهیه کنید.
ب: برای ترک، گناهان مربوط به زبان را در اولویت قرار دهید.
ج: هیچگاه ترک یک رذیله اخلاقی را با عمل مستحبی مقایسه نکنید. دروغ یک گناه کبیره است ولی سحر خیزی مستحب است. لذا اولویت ترک دروغ است.
د: بستگی دارد ان صفت رذیله، در مقایسه با صفت رذیله دیگری که در وجودتان هست، کدام مهم تر و ریشه ای تر است. به سختی و راحتی ترک، نگاه نمی شود. به عنوان مثال، دروغ یک گناه ریشه ای است که منشاء انجام گناهان بسیاری می شود.
«: شخصى به حضور پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) رسيد، عرض ‍ كرد نماز مى خوانم و عمل منافى عفت انجام مى دهم ، دروغ هم ميگويم ! كدام را اول ترك گويم ؟! پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: دروغ ، او در محضر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) تعهد كرد كه هرگز دروغ نگويد:هنگامى كه خارج شد، وسوسه هاى شيطانى براى عمل منافى عفت در دل او پيدا شد، اما بلافاصله در اين فكر فرو رفت ، كه اگر فردا پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) از او در اين باره سوال كند چه بگويد، بگويد چنين عملى را مرتكب نشده است ، اينكه دروغ است و اگر راست بگويد حد بر او جارى مى شود، و همين گونه در رابطه با ساير كارهاى خلاف اين طرز فكر و سپس خود دارى و اجتناب براى او پيدا شد و به اين ترتيب ترك دروغ سرچشمه ترك همه گناهان او گرديد.»[1]
امام عسكرى (عليه السلام ) مى فرمايد: «جعلت الخبائث كلها فى بيت و جعل مفتاحها الكذب [2] تمام پليديها در اطاقى قرار داده شده ، و كليد آن دروغ است.»
بنابراین اگر هم مبتلا به دروغ گویی هستید و هم مبتلا به ریا، اولویت ترک دروغگویی است.
ه: گناه را باید از ریشه از بین برد. تا طبیعتا گناهان دیگر را نیز ناخوداگاه قلع و قمع نمایید.
ز: اگر انسان هم به گناه بزرگ مبتلاست و هم به گناه کوچک، اولویت ترک گناهان بزرگی است که به ان مبتلا هست.
موفق باشید.

________________________
پی نوشت:
[1]. تفسير نمونه جلد ۱۱ صفحه ۴۱۴
[2]. بحار الانوار، ج69، ص 263.

جمع بندی
ترک رذائل اخلاقی
پرسش
ملاک انتخاب صفات رذیله اخلاقی، برای ترک و تصفیه نفس چیست؟
الف: سختی یا آسانی برای فرد؟
ب:ریشه ای بودن گناه یا صفت رذیله؟
ج:بزرگی و کوچکی مکافات گناه؟
در هر کدوم از موارد تکلیف چیست؟
پاسخ
در پاسخ باید عرض شود:
الف:ابتدا از رذایلی که با انها سر و کار دارید و به طور معمول به انجام دادن ان عادت کرد ه اید، لیستی تهیه کنید.
ب: برای ترک، گناهان مربوط به زبان را در اولویت قرار دهید.
ج: هیچگاه ترک یک رذیله اخلاقی را با عمل مستحبی مقایسه نکنید. دروغ یک گناه کبیره است ولی سحر خیزی مستحب است. لذا اولویت ترک دروغ است.
د: بستگی دارد ان صفت رذیله، در مقایسه با صفت رذیله دیگری که در وجودتان هست، کدام مهم تر و ریشه ای تر است. به سختی و راحتی ترک، نگاه نمی شود. به عنوان مثال، دروغ یک گناه ریشه ای است که منشاء انجام گناهان بسیاری می شود.
«: شخصى به حضور پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) رسيد، عرض ‍ كرد نماز مى خوانم و عمل منافى عفت انجام مى دهم ، دروغ هم ميگويم ! كدام را اول ترك گويم ؟! پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: دروغ ، او در محضر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) تعهد كرد كه هرگز دروغ نگويد:هنگامى كه خارج شد، وسوسه هاى شيطانى براى عمل منافى عفت در دل او پيدا شد، اما بلافاصله در اين فكر فرو رفت ، كه اگر فردا پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) از او در اين باره سوال كند چه بگويد، بگويد چنين عملى را مرتكب نشده است ، اينكه دروغ است و اگر راست بگويد حد بر او جارى مى شود، و همين گونه در رابطه با ساير كارهاى خلاف اين طرز فكر و سپس خود دارى و اجتناب براى او پيدا شد و به اين ترتيب ترك دروغ سرچشمه ترك همه گناهان او گرديد.»[1]
امام عسكرى (عليه السلام ) مى فرمايد: «جعلت الخبائث كلها فى بيت و جعل مفتاحها الكذب [2] تمام پليديها در اطاقى قرار داده شده ، و كليد آن دروغ است.»
بنابراین اگر هم مبتلا به دروغ گویی هستید و هم مبتلا به ریا، اولویت ترک دروغگویی است.
ه: گناه را باید از ریشه از بین برد. تا طبیعتا گناهان دیگر را نیز ناخوداگاه قلع و قمع نمایید.
و: اگر انسان هم به گناه بزرگ مبتلاست و هم به گناه کوچک، اولویت ترک گناهان بزرگی است که به ان مبتلا هست.
ز: اید بدانید همه گناهان چه حق الله و چه حق الناس گناهانی بزرگ هستند و گناه چون نافرمانی خداوند بزرگ است چه حق الله باشد چه حق الناس باشد بزرگ است و نمی توان گفت که گناهانی که مربوط به حق الله هستند، کوچک ترو کم اهمیت تر و یا پایین تر از گناهان حق الناسی هستند. و حتی در مواردی که گناه صغیره هم باشد ما نباید نگاه پایین تری به گناه صغیره داشته باشیم لذا پیامبر اعظم (صلی الله علیه و اله و سلم)فرمودند: لَا تَنْظُرُوا إِلَى صَغِيرِ الذَّنْبِ وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى مَا اجْتَرَأْتُمْ(3)
نگاه نکنید به کوچکی گناه، بلکه نگاه کنید به جرأتی که بر خداوند پیدا کرده اید به سبب گناه تان.

موفق باشید.

________________________
پی نوشت:
[1]. تفسير نمونه جلد ۱۱ صفحه ۴۱۴
[2]. بحار الانوار، ج69، ص 263.
[3]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت (ع) قم، 1409، ه.ق ،ج 15، ص 313.