جمع بندی منظور آیه 64 سوره بقره چیست؟
تبهای اولیه
منظور ایه 64 بقره چیست؟
ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿۶۴﴾
سوال:تفسیر آیه «ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ» چیست؟
پاسخ و جمع بندی:
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام
«ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرِين»[1] (آن گاه پس از آن [پيمان گرفتن، از وفاى به آن] روى گردان شديد، و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، البته از زيانكاران مىشديد.)
منظور از پيمان در اينجا همان مطلبی است كه در آيه 40 سوره بقره آمده، و در آيه 83 و 84 همین سوره نيز به آن اشاره شد، مواد اين پيمان عبارت بود از توحيد پروردگار نيكى به پدر و مادر و بستگان و يتيمان و مستمندان، گفتار نيك، بر پا داشتن نماز اداء زكات، پرهيز از خونريزى، كه در تورات نيز بيان شده است.
از آيه 12 سوره مائده نيز استفاده مىشود كه خدا از يهود پيمان گرفت كه به همه پيامبران الهى ايمان داشته باشند و از آنان پشتيبانى كنند، و در راه خدا صدقه و انفاق نمايند، و در ذيل همان آيه براى آنها تضمين مىكند كه اگر به اين پيمان عمل كنند، اهل بهشت خواهند بود.[2]
از جمله فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ استفاده ميشود كه اينها مستحق عذاب و خسران در اثر اعراض و مخالفت شدند ولى تفضل و رحمت الهى مانع از آن شد و حكمت اين تفضل مهلت دادن به آنان بود تا موفق شوند توبه کنند يا براى اينكه مؤمنينى كه در نسل آنها بودند بوجود آيند و غير اينها از حكمتهاى ديگر، و مراد از رحمت اعطاء نعم الهى و دفع بليات و عقوبات دنيا و آخرت نسبت به همه آنها يا بعض آنها است.[3]
_______________________
[1]. سوره بقره،آیه64.
[2]. آیت الله مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج1، ص: 293.
[3]. سيد عبد الحسين طيب ، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج2، ص: 51.