جمع بندی آیا این صلوات مأثور و معتبر است؟

بسم الله الرحمن الرحیم

عرض ادب و سلام خدمت شما دوست گرامی؛

در پاسخ به سوال شما دوست گرامی باید عرض کنم اولا در مورد صلوات مورد نظر در منابع حدیثی شیعه جستجوی کاملی انجام شد ولی هیچ یک از مصادر و منابع روایی شیعه چنین صلواتی را ثبت و گزارش نکرده اند بنابراین این صلوات به هیچ وجه منبع روایی و یا قول معصوم علیه السلام نیست.

اما در پاسخ به این سوال که پس منبع و مصدر این صلوات کجاست: در تفسیر روح البیان که از تفاسیر اهل سنت است، این صلوات در ضمن داستانی نقل شده که آن را نقل می کنیم: «آورده ‏اند که کسى نزد سلطان غازى محمود غزنوى آمد و گفت مدتى بود که حضرت پیغمبر را علیه السلام می خواستم که در خواب ببینم و غمى که در دل دارم به آن دلدار غمخوار باز گویم‏ .قضا را سعادت مساعده نموده شب دوش بدان دولت بیدار رسیدم و رخسار جانفزاى جهان آرایش «کالقمر لیلة البدر و کالروح لیلة القدر» دیدم چون آن حضرت را منبسط یافتم کفتم یا رسول اللّه هزار درم قرض دارم اداى وی را قادر نیستم و مى‏ترسم که أجل در رسد و وام در کردن من بماند حضرت پیغمبر علیه السلام فرمود که نزد محمود سبکتکین رو و این مبلغ ازو بستان کفتم یا سید البشر شاید از من باور نکند و نشانى طلبد کفت بگو بدان نشانى که در أول شب که تکیه می کنى سى هزار بار بر من درود مى‏دهى و به آخر شب که بیدار می شوى سى هزار نوبت دیگر صلوات مى‏فرستى وام مرا ادا کن سلطان محمود به گریه درآمد و او را تصدیق کرده قرضش ادا کرد و هزار درم دیگرش بداد ارکان دولت متعجب شده گفتند اى سلطان این مرد را درین سخن محال که گفت تصدیق کردى و حال آن که ما در أول شب و آخر با توییم و نمى‏بینم که به صلوات اشتغال می کنى و اگر کسى بفرستادن درود مشغول گردد و بجدی و جهدى که زیاده از آن در حین تصور نیاید در تمام اوقات و ساعات شبانه روز شصت هزار بار صلوات نمی تواند فرستاد به اندک فرصتى در أول و آخر شب چگونه این صورت تیسییر پذیر باشد سلطان محمود فرمود که من از علما شنوده بودم که هر که یکبار بدین نوع صلوات فرستد که (اللهم صل على سیدنا محمد ما اختلف الملوان إلخ) چنان باشد که ده هزار بار صلوات فرستاده باشد و من در أول شب سه نوبت و در آخر شب سه کرت این را مى‏خوانم و چنان می دانم که شصت هزار صلوات فرستاده‏ام پس این درویش که پیغام سید أنام علیه الصلاة السلام آورده است گفت آن گریه که کردم از شادى بود که سخن علما راست بوده و حضرت رسول علیه الصلاة و السلام بران گواهى داده.»(1)

در مصادر فقهی و اصولی شیعه گفته شده است که خواب برای افراد غیر معصوم حجیت ندارد و صرفا یک تنبه و یا هشدار است. از این رو با این که مفاد این صلوات صحیح و نیکوست اما نه تنها از معصومین صادر نشده است بلکه میزان ثواب آن نیز اعتبار حتمی ندارد.

منبع:
1)- حقى بروسوى، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج 7، ص 234، دار الفکر، بیروت، بى تا.

[="Navy"]

عرض سلام و ادب خدمت شما

ببینید دوست گرامی؛ این قاعده که اگر عملی برای ما اثبات نشود سندش و به امید رسیدن به ثواب؛ آن عمل را انجام دهیم در مورد احادیثی از معصومین علیهم السلام است که سند روایی آنها چندان قوی نیست و یا ضعیف است. اما در مورد مثل این مورد که اصلا حدیث نیست بعید است که خواننده این ذکر به ثواب وعده داده شده برسد. نهایتا درودی به ‍پیامبر صلی الله علیه و آله فرستاده که مشمول ثواب آن خواهد شد.

سوال:
آیا صلوات «اللهم صل علی سیدنا محمد ما اختلف الملوان و تعاقب العصران و کر الجدیدان و ستقبل الفرقدان و بلغ روحه و ارواح اهل بیته منا التحیه و السلام» معتبر است و آیا این مساله صحت دارد که گفتن این شکل از صلوات معادل با ده هزار صلوات مرسوم و معروف است؟

پاسخ:
صلوات مورد نظر در هیچ یک از مصادر و منابع روایی شیعه ثبت و گزارش نشده است و بنابراین این صلوات به هیچ وجه منبع روایی و یا قول معصوم علیه السلام نیست.
اما در پاسخ به این سوال که منبع و مصدر این صلوات کجاست: در تفسیر روح البیان که از تفاسیر اهل سنت است، این صلوات در ضمن داستانی نقل شده: «آورده ‏اند که کسى نزد سلطان غازى محمود غزنوى آمد و گفت مدتى بود که حضرت پیغمبر را علیه السلام می خواستم که در خواب ببینم و غمى که در دل دارم به آن دلدار غمخوار باز گویم‏ .قضا را سعادت مساعده نموده شب دوش بدان دولت بیدار رسیدم و رخسار جانفزاى جهان آرایش «کالقمر لیلة البدر و کالروح لیلة القدر» دیدم چون آن حضرت را منبسط یافتم کفتم یا رسول اللّه هزار درم قرض دارم اداى وی را قادر نیستم و مى‏ترسم که أجل در رسد و وام در کردن من بماند حضرت پیغمبر علیه السلام فرمود که نزد محمود سبکتکین رو و این مبلغ ازو بستان کفتم یا سید البشر شاید از من باور نکند و نشانى طلبد کفت بگو بدان نشانى که در أول شب که تکیه می کنى سى هزار بار بر من درود مى‏دهى و به آخر شب که بیدار می شوى سى هزار نوبت دیگر صلوات مى‏فرستى وام مرا ادا کن سلطان محمود به گریه درآمد و او را تصدیق کرده قرضش ادا کرد و هزار درم دیگرش بداد ارکان دولت متعجب شده گفتند اى سلطان این مرد را درین سخن محال که گفت تصدیق کردى و حال آن که ما در أول شب و آخر با توییم و نمى‏بینم که به صلوات اشتغال می کنى و اگر کسى بفرستادن درود مشغول گردد و بجدی و جهدى که زیاده از آن در حین تصور نیاید در تمام اوقات و ساعات شبانه روز شصت هزار بار صلوات نمی تواند فرستاد به اندک فرصتى در أول و آخر شب چگونه این صورت تیسییر پذیر باشد سلطان محمود فرمود که من از علما شنوده بودم که هر که یکبار بدین نوع صلوات فرستد که (اللهم صل على سیدنا محمد ما اختلف الملوان إلخ) چنان باشد که ده هزار بار صلوات فرستاده باشد و من در أول شب سه نوبت و در آخر شب سه کرت این را مى‏خوانم و چنان می دانم که شصت هزار صلوات فرستاده‏ام پس این درویش که پیغام سید أنام علیه الصلاة السلام آورده است گفت آن گریه که کردم از شادى بود که سخن علما راست بوده و حضرت رسول علیه الصلاة و السلام بران گواهى داده.»(1)
در مصادر فقهی و اصولی شیعه گفته شده است که خواب برای افراد غیر معصوم حجیت ندارد و صرفا یک تنبه و یا هشدار است. از این رو با این که مفاد این صلوات صحیح و نیکوست اما نه تنها از معصومین صادر نشده است بلکه میزان ثواب آن نیز اعتبار حتمی ندارد.
از سوی دیگر اگر گفتن این صلوات به قصد رجاء و امیدواری برای بهره مندی ثواب آن نیز باشد بعید است که باز هم مشمول ثواب وعده شده یعنی ده هزار برابر بیشتر از صلوات معروف و مشهور باشد چرا که این قاعده در مورد روایاتی است که دارای سند هستند اما اسناد آنها ضعیف است؛ در صورتی که برای متن این صلوات هیچ سندی روایی یافت نشد و اصلا در دامنه روایات نیست.

منبع:
1)- حقى بروسوى، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج 7، ص 234، دار الفکر، بیروت، بى تا.