جمع بندی معرفی کتاب «حلیة المتقین» و کتاب «مکارم الاخلاق»

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
معرفی کتاب «حلیة المتقین» و کتاب «مکارم الاخلاق»

سلام
من در حال مطالعه ی کتاب طب المومنین بودم که به روایتی برخوردم که به نقل از کتاب مکارم الاخلاق بود،
البته در کتاب حلیله المتقین هم اومده اما روایت کامل نیست
اگه امکانش هست توضیحی درباره کتاب حلیة المتقین و مکارم الاخلاق بیان کنید و تاریخ نوشته شدن اونها رو هم بفرمائید.

خیلی ممنون :)

برچسب: 

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد واسع

سوال:
توضیحی درباره کتاب حلیة المتقین و مکارم الاخلاق بیان کنید

پاسخ:
بسمه تعالی
باسلام و احترام
1. کتاب مكارم الأخلاق‏
- معرفى اجمالى‏
مكارم الأخلاق اثر رضى الدين، حسن بن فضل طبرسى، فرزند امين الإسلام طبرسى، صاحب تفسير مجمع البيان از علماى قرن ششم هجرى مى‏باشد.
روايتى از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله است كه آن حضرت مى‏فرمايد:« بُعِثتُ لِأُتَمِّمَ مَكارِمَ الأَخلاق»، يعنى: هدف از بعثت من، بيان خوبى‏ هاى اخلاق است. اسلام دينى است كه ارزش فراوانى براى اخلاق قائل شده، چه اخلاق فردى و چه اخلاق اجتماعى. به همين جهت در طول تاريخ اسلام كتاب‏هاى بسيار زيادى در زمينه اخلاق نوشته شده و با توجه به روايتى كه نقل شد، بسيارى از بزرگان كتاب‏هاى خود را به نام« مكارم الأخلاق» نام‏گذارى كرده‏ اند، مانند:
1- ابو جعفر محمد برقى‏
2- مير سيد على همدانى‏
3- ابو جعفر محمد نيشابورى‏
4- غياث الدين بلخى‏
5- سيد محمد نوربخش‏
6- سيد عبد اللّه شُبَّر، صاحب تفسير معروف‏
كتاب« مكارم الأخلاق» نوشته شيخ جليل القدر رضى‏الدين طبرسى، از معروف‏ترين كتاب‏هاى اين موضوع است كه توسط يكى از علماى قرن ششم هجرى به نگارش درآمده است.
- گزارش محتوا
كتاب داراى 12 باب است كه عبارتند از:
1- اخلاق و اوصاف پيامبر صلى اللّه عليه و آله‏
2- جايگاه بهداشت در اخلاق‏
3- آداب استحمام‏
4- بهداشت مو و ناخن‏
5- زينت آرايى زن و مرد
6- ويژگى‏ هاى لباس و خانه‏
7- آداب خوردن و آشاميدن‏
8- مسائل مربوط به ازدواج‏
9- آداب مسافرت‏
10- آداب دعا و وقتِ فضيلت آن‏
11- بيمار و عيادت از او
12- نوادر( كه شامل رساله حقوق امام زين العابدين عليه السلام و وصيت‏ها و موعظه‏ هاى پيامبر اسلام صلى اللّه عليه و آله مى‏شود.
اين كتاب بسيار مورد توجه علما و مردم قرار گرفت و اين نكته دشمنان شيعه را بر آن داشت تا از شهرت و مقبوليت اين كتاب به نفع خود استفاده كنند؛ لذا در سال 1303 ق در نجف اشرف آن را چاپ نمودند و در موارد زيادى از كتاب تغيير و حذف و اضافه نمودند تا چهره شيعه را مشوَّه سازند.
علامه سيد محسن امين، در كتاب ارزشمند أعيان الشيعة، تمام موارد تحريف كتاب را آورده و درباره آنها توضيح داده است مانند اين كه:
1- احاديث فضائل امير مؤمنان على عليه السلام و حضرت زهرا سلام اللّه عليها را به كلى حذف كردند.
2- در بسيارى از موارد نام على عليه السلام را حذف كرده و به جاى آن نام يكى از شيخين( ابوبكر و عمر) را نوشتند.
3- جمله« عليه السلام» را بعد از نام ائمه عليهم السلام پاك كرده و« رضى اللّه عنه» نوشتند.
4- احاديثى از صديقه كبرى فاطمه زهرا سلام اللّه عليها را به عايشه و حفصه نسبت دادند، و مواردى ديگر.
پس از اطلاع از اين توطئه شوم به امر ميرزاى بزرگ شيرازى در سال 1314 نسخه‏ هاى خطى و قديمى كتاب جمع‏آورى شد و كتاب توسط حاج شيخ محمود بروجردى با آن نسخه‏ ها تطبيق داده شد و در قالبى بسيار زيبا و با دقت فراوان در تصحيح آن، به چاپ رسيد و تمام موارد تصحيح شده در پايان كتاب آورده شد.
- وضعيت كتاب‏
كتاب مكارم الأخلاق بارها توسط علماى بزرگوار ترجمه و يا خلاصه شده است، مانند:
1-« محاسن الآداب»، كه ترجمه محمد بن عبد الكريم انصارى استرآبادى در سال 963 هجرى.
2-« مكارم الكرائم»، ترجمه مفسر زوارى.
3- ترجمه‏ اى با نام« مكارم الأخلاق»، كه توسط سيد امير نظام الدين عبدالهى ترجمه شده است.
4-« ترجمه مكارم الأخلاق»، كه به وسيله ميرزا محمد على مدرس چهاردهى ترجمه شده است.
5-« ترجمه مكارم الأخلاق»، توسط محمد باقر بهارى همدانى.
6-« خلاصه مكارم الأخلاق»، كه توسط محمد باقر بهارى همدانى انجام شده است.
7-« تسديد المكارم و تفضيح الظالم»، نوشته شيخ محمد باقر بهارى همدانى كه در آن، موارد تحريف روايات اين كتاب را برشمرده است.(1)
2. کتاب حلیه المتقین:
آثار فارسى علّامه مجلسى، بيش از شصت كتاب و رساله است كه اينها يا مستقيماً ترجمه حديث است و يا تبيين معارف حديثى‏ كتاب‏هاى: حقّ اليقين، جلاء العيون، حلية المتّقين، حياة القلوب و عين الحياة از نوع دوم است. اين حجم از فارسى‏ نويسى، علّامه مجلسى را پايه ‏گذار و صاحب مكتب كرده است. علّامه مجلسى، خود، بر انگيزه عمومى‏ سازى معارف دينى و حديثى، در آغاز نوشته‏ هايش تأكيد مى‏ورزد. او در مقدمه حلية المتّقين آورده است:
چون مختصرى از مكارم اخلاق در كتاب عين الحياة بيان شده بود، جمعى از سالكان مسالك سعادت و ناهجان مناهج متابعت اهل بيت رسالت عليهم السلام، از اين ذرّه حقير، التماس نمودند كه رساله ‏اى در بيان محاسن آداب- كه از طريقه مستقيمه ائمّه طاهرين عليهم السلام به اسانيد معتبره، به اين قليل‏ البضاعة رسيده باشد-، بر وجه اختصار، تحرير نمايد و به جهت عموم نفع نسبت به اهل اين ديار، مضامين اخبار را در لباس لغت فارسىِ قريب الفهم، به جلوه درآورد. لهذا با ضيقِ مجال و كثرت اشتغال، رعايت حقوق اخوّت ايمانى را لازم دانسته و از مقتضاى حديث: «الدّالّ على الخير كفاعله» اميدوار گرديده، اجابت ملتمس نموده و بر چهارده باب و خاتمه مرتب گردانیدم ....(2)
خلاصه کتاب حلیه المتقین که نام آن برگرفته از روایات است و هدف آن آراستن مومن در دنیا است از جمله کتاب های ارزشمندی است که بسیار قابل استفاده بوده و از شاهکارهای علامه محمد باقر مجلسی (ره ) است که بین سال های 1037 تا 1111 هجری قمری نگاشته شده است.
نمونه معاصر کتاب حلیه المتقین را می توان تحت عنوان« مفاتیح الحیات» ایه الله جوادی املی ملاحظه نمود که تقریبا با همین رویکرد نگاشته شده است.

منابع:
1.(منبع: نرم افزار نور، بخش کتابشناسی کتاب مکارم الاخلاق)
2.( حديث پژوهى ؛ ج‏2 ؛ ص 251- 250)

موضوع قفل شده است