جمع بندی چرا خداوند موجودات را آفرید؟

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
چرا خداوند موجودات را آفرید؟

با سلام و عرض ادب خدمت شما بزرگواران. بنده بخاطر شغل خود با جوانان بسیاری ارتباط دارم. در یکی از جلسات یکی از دانشجویان از من پرسید چرا خداوند موجودات را آفرید؟ و دنبال دلیلی غیر از عبادت است که در قرآن ذکر شده. متاسفانه با توجه به نیاز جذب دینی دانشجویان به دنبال پاسخی کامل و جامع در مورد این سوال هستم و از شما تقاضامندم که مرا یاری رسانید.


با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد عامل

[="Arial Black"][="Blue"]

بنام خدا



با عرض سلام و احترام

در مورد اصل خلقت که چرا خداوند خلق کرد؟ باید گفت، خداوند متعال فیاض علی الاطلاق است؛ لذا جدا شدن این وصف از او قابل فرض نیست. خلق و اعطاء وجود نیز نوعی فیض است که بنابر قابلیت ها و ظرفیت ها شکل می گیرد. خداوند در این رابطه می فرماید: وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً؛ وعطاى پروردگارت ممنوع شدنى نيست.(1) علامه طباطبایی در ذیل این آیه می فرماید: در اين آيه شريفه دلالتى است بر اين حقيقت كه بخشش هاى الهى مطلق و غير محدود است، چون"عطاء" و همچنين"نبودن منع" را مطلق آورد، پس هر جا كه محدوديت و يا تقدير و يا منعى(به اختلاف موارد) وجود داشته باشد، همه از ناحيه شخصى است كه به او بخشش مى‏ شود و بستگى به استعداد داشتن يا نداشتن او دارد و آن محدوديت از ناحيه خود خداوند كه مفيض است ناشى نمى‏ شود.(2) بدین ترتیب که فیض الهی همیشگی است و لازمه آن بوجود آمدن مخلوقات است، پس خلق مخلوقات ضروری است.
اما اینکه غرض و هدف خداوند از این خلق چیست؟ این هدف اگر خارج از ذات الهی باشد، مستلزم نیاز به غیر خواهد بود که از خداوند متعال با توجه به غنی مطلق بودن او منافات دارد. بنابراین هدف از خلقت خارج از ذات الهی نیست؛ علامه طباطبایی در این رابطه می فرماید: فعلى كه بالآخره منتهى به غرضى كه عايد فاعلش نشود لغو و سفيهانه است، لذا نتيجه مى‏ گيريم كه خداى سبحان در كارهايى كه مى‏ كند غرضى دارد، اما غرضش ذات خودش است، نه چيزى كه خارج از ذاتش باشد، و كارى كه مى‏ كند از آن كار سود و غرضى در نظر دارد، ولى نه سودى كه عايد خودش گردد، بلكه سودى كه عايد فعلش شود.(3) البته متکلمان از آنجایی که غرض و هدف را به معنای نیاز می دانند، آنرا خارج از ذات الهی و عاید به خلق می دانند.
من نکردم خلق تا سودی کنم
بلکه تا بر بنـــدگان جودی کنم


در مورد انسان نیز(علاوه بر فیاضیت) خداوند هدف غایی خلقت او را عبادت معرفی می کند: وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ؛ و جن و انس را جز براى اينكه مرا بپرستند نيافريديم.(4) یعنی انسان در مسیر تکامل خود تنها با عبادت است که می تواند به بالاترین مقامات روحی و معنوی برسد. امام حسین(علیه السلام) نیز در مورد خلقت انسان می فرماید: ان اللَّه عز و جل ما خلق العباد الا ليعرفوه، فاذا عرفوه عبدوه، فاذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة من‏ سواه؛ خداوند بزرگ بندگان را نيافريده مگر به خاطر اين كه او را بشناسند، هنگامى كه او را بشناسند عبادتش مى‏ كنند، و هنگامى كه بندگى او كنند از بندگى غير او بى نياز مى شوند.(5)
البته علاوه بر مطالب بالا، از راه حکمت الهی نیز می توان برای هدف خلقت دلیل آورد؛ بطوری که خداوند متعال حکیم است و حکیم کار بیهوده نمی کند، بنابراین خلقت عالم حکیمانه است، اگر چه ما به این حکمت بطور دقیق واقف نباشیم.


[/HR]1. سوره اسراء، آیه20.
2.
ترجمه الميزان، ج‏13، ص: 93.
3. همان، ج‏18، ص: 580.
4. سوره ذاریات، آیه56.
5. علل الشرایع، ج1، ص9.

[/]

با سلام

[h=4]یکی از مباحث اساسی و مهم در فلسفه و عرفان، بیان چگونگی معیت و همراهی خدا با موجودات عالم هستی است. هر دو تفکر (فلسفه و عرفان) به روش خاص خود، بین خلق و خالق معیتِ وجودی، ذاتی و زمانی قائل هستند. حکما و عرفای صوفی را اعتقاد بر این است که، موجودات هستی از ازل با خدا بوده‌اند و هیچ فاصلۀ زمانی بین آن ها وجود نداشته است. اگر تقدم و تأخری بین ذات قادر متعال و آفریدگانش وجود دارد، این تقدم و تأخر هرگز زمانی نیست، یعنی هیچ زمانی نبوده که خدا باشد و خلقی وجود نداشته باشد، موجودات از قدیم و ازلاً با خدا همراه بوده‌اند و این معیت و همراهی وجودی و ذاتی هم اکنون و برای همیشه برقرار است.[/h] [h=4]مشرب‌های فکری فلسفی و عرفانی، تقدم و تأخر بین خدا و خلق را تقدّم و تأخّر رتبی می‌دانند. یعنی می‌گویند: از نظر زمانی بین خالق و مخلوق معیت و همراهی است و موجودات عالم، همچون ذات الهی ازلی هستند، ولی از نظر رتبه و درجه، خدا اول و مقدّم است و موجودات هستی در مرتبۀ بعدی و مؤخّر می‌باشند. لذا این تقدم و تأخر را رتبی می‌دانند و نه زمانی.[/h] [h=4]فلاسفه و متصوفۀ مسلمان، برای تأیید نظر خود در این زمینه، به برخی از آیات قرآن استناد می‌کنند و یکی از آن آیاتی که بسیار مورد استفادۀ آنان قرار گرفته و مکرر در کتاب‌هایشان آورده‌اند و بدان استناد جسته‌اند، قسمتی از آیۀ ۴ سورۀ حدید است که می‌فرماید:[/h] [h=4]وَ هُوَ مَعَکُمْ‏ أَیْنَ ما کُنْتُم‏.[/h] [h=4]او با شماست، هر کجا باشید.[/h] [h=4]پس از این آیه هم، برای تقویت و تأیید نظر خود به بخشی از آیات دیگری تمسّک می‌جویند، از قبیل این آیه:[/h] [h=4]نَحْنُ أَقْرَبُ‏ إِلَیْهِ‏ مِنْ‏ حَبْلِ الْوَریدِ[/h] [h=4]و ما از شاهرگش به او نزدیک‌تریم.[/h] [h=4]و این نزدیکی در آیه را هم نزدیکی زمانی و ذاتی و وجودی معرفی می‌کنند.[/h]


[="Tahoma"][="Navy"]

نازنین زهراء;920534 نوشت:
با سلام و عرض ادب خدمت شما بزرگواران. بنده بخاطر شغل خود با جوانان بسیاری ارتباط دارم. در یکی از جلسات یکی از دانشجویان از من پرسید چرا خداوند موجودات را آفرید؟ و دنبال دلیلی غیر از عبادت است که در قرآن ذکر شده. متاسفانه با توجه به نیاز جذب دینی دانشجویان به دنبال پاسخی کامل و جامع در مورد این سوال هستم و از شما تقاضامندم که مرا یاری رسانید.

سلام
در روایت قدسی است که حق متعال فرمود: کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف فخلق الخلق لکی اعرف
من گنج پنهانی بودم پس دوست داشتم شناخته شوم و موجودات را آفریدم تا با آنها شناخته شوم.
در کلام امیر مومنان ع در نهج هم آمده که :
خدا با خلقش بر خلق ظاهر شده است
پس خداوند با آفریدگان جلوه کرد تا شناخته شود و مورد محبت و عشق قرار گیرد و عبادت شود که عبادت اوج عاشقی است و طریق رسیدن به همان کمالات الهی است که شناخت ذوقی و شهودی است.
یا علیم[/]

[="Arial Black"][="Blue"]

بسم الله الرحمن الرحیم


سوال:
چرا خداوند موجودات را آفرید؟ و آیا غیر از عبادت، دلیلی برای خلق انسان وجود دارد؟

پاسخ:
در مورد اصل خلقت که چرا خداوند خلق کرد؟ باید گفت، خداوند متعال فیاض علی الاطلاق است؛ لذا جدا شدن این وصف از او قابل فرض نیست. خلق و اعطاء وجود نیز نوعی فیض است که بنابر قابلیت ها و ظرفیت ها شکل می گیرد. خداوند در این رابطه می فرماید: وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً؛ وعطاى پروردگارت ممنوع شدنى نيست.(1) علامه طباطبایی در ذیل این آیه می فرماید: در اين آيه شريفه دلالتى است بر اين حقيقت كه بخشش هاى الهى مطلق و غير محدود است، چون"عطاء" و همچنين"نبودن منع" را مطلق آورد، پس هر جا كه محدوديت و يا تقدير و يا منعى(به اختلاف موارد) وجود داشته باشد، همه از ناحيه شخصى است كه به او بخشش مى‏ شود و بستگى به استعداد داشتن يا نداشتن او دارد و آن محدوديت از ناحيه خود خداوند كه مفيض است ناشى نمى‏ شود.(2) بدین ترتیب که فیض الهی همیشگی است و لازمه آن بوجود آمدن مخلوقات است، پس خلق مخلوقات ضروری است.
اما اینکه غرض و هدف خداوند از این خلق چیست؟ این هدف اگر خارج از ذات الهی باشد، مستلزم نیاز به غیر خواهد بود که از خداوند متعال با توجه به غنی مطلق بودن او منافات دارد. بنابراین هدف از خلقت خارج از ذات الهی نیست؛ علامه طباطبایی در این رابطه می فرماید: فعلى كه بالآخره منتهى به غرضى كه عايد فاعلش نشود لغو و سفيهانه است، لذا نتيجه مى‏ گيريم كه خداى سبحان در كارهايى كه مى‏ كند غرضى دارد، اما غرضش ذات خودش است، نه چيزى كه خارج از ذاتش باشد، و كارى كه مى‏ كند از آن كار سود و غرضى در نظر دارد، ولى نه سودى كه عايد خودش گردد، بلكه سودى كه عايد فعلش شود.(3) البته متکلمان از آنجایی که غرض و هدف را به معنای نیاز می دانند، آنرا خارج از ذات الهی و عاید به خلق می دانند.

من نکردم خلق تا سودی کنم
بلکه تا بر بنـــدگان جودی کنم


در مورد انسان نیز(علاوه بر فیاضیت) خداوند هدف غایی خلقت او را عبادت معرفی می کند: وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ؛ و جن و انس را جز براى اينكه مرا بپرستند نيافريديم.(4) یعنی انسان در مسیر تکامل خود تنها با عبادت است که می تواند به بالاترین مقامات روحی و معنوی برسد. امام حسین(علیه السلام) نیز در مورد خلقت انسان می فرماید: ان اللَّه عز و جل ما خلق العباد الا ليعرفوه، فاذا عرفوه عبدوه، فاذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة من‏ سواه؛ خداوند بزرگ بندگان را نيافريده مگر به خاطر اين كه او را بشناسند، هنگامى كه او را بشناسند عبادتش مى‏ كنند، و هنگامى كه بندگى او كنند از بندگى غير او بى نياز مى شوند.(5)
البته علاوه بر مطالب بالا، از راه حکمت الهی نیز می توان برای هدف خلقت دلیل آورد؛ بطوری که خداوند متعال حکیم است و حکیم کار بیهوده نمی کند، بنابراین خلقت عالم حکیمانه است، اگر چه ما به این حکمت بطور دقیق واقف نباشیم.


[/HR]1. سوره اسراء، آیه20.
2.
ترجمه الميزان، ج‏13، ص: 93.
3. همان، ج‏18، ص: 580.
4. سوره ذاریات، آیه56.
5. علل الشرایع، ج1، ص9.
موضوع قفل شده است