جمع بندی اشاره به بی حکمت نبودن اتفاقات در قرآن

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
اشاره به بی حکمت نبودن اتفاقات در قرآن

سلام. وقتتون بخیر
آیا در قرآن آیه ای هست که یادآور شود هیچ اتفاق کوچکی بی حکمت نیست؟

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد محسن

سوال:
آیا در قرآن آیه ای هست که یادآور شود هیچ اتفاق کوچکی بی حکمت نیست؟

پاسخ:
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام خدمت شما پرسشگر محترم و دیگر همراهان گرامی
در پاسخ به پرسش شما مناسب است به این نکته اشاره کنیم اگر مقصود شما از اتفاق یعنی حوادثی که انسان در طول زندگی با آن روبرو می شود،در این صورت می بایست نوع اتفاق ها را امتحانی الهی دانست.
پس مناسب است در باره امتحاناتی که برای بشررخ می دهد، مطالب کوتاهی بیان کنیم.
نیک می دانیم که هیچ موجودی در نظام هستی وجود ندارد، مگر که با اتفاقات کوچک و بزرگی روبرو می شود که بزرگ ترین آن مرگ است.یعنی حادثه ای که نسبت به عموم موجودات فراگیر است و هیچ چیزی از آن مستثنی نیست.
علاوه،می بایست بدانیم هیچ اتفاقی بی حکمت نیست حتی مرگ که بزرگ ترین و نیز مهم ترین حادثه خصوصا برای انسان است.با این حساب امتحان که به طور عموم شامل اتفاق نیز می شود،قانوني فراگير است.
در کتاب خدا آیات فراوانی وجود دارد که هر اتفاقی را یک امتحان می داند و به دنبال آن، حکمتش را نیز بیان می کند. در این بین، صبر بر اتفاقات را رمز پیروزی می داند.آن جا که می فرماید:
"وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرين"(1)
قطعاً همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، و كاهش در مال ها و جان ها و ميوه‏ ها، آزمايش مى ‏كنيم و بشارت ده به استقامت ‏كنندگان.
این آیه شریفه حکمت همه اتفاقاتی که در همه احوال برای بشر رخ دهد را به برد باری منوط می کند و به افراد صبور، مژده(رستگاری) می دهد.
در ادامه و به شکل فهرست به برخی از آیاتی که به بحث مربوط می شود، اشاره خواهیم کرد.
امتحان همگانی برای راستی آزمایی
"أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُون"
آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند: ايمان آورديم، به حال خود رها مى‏شوند و آزمايش نخواهند شد.
آزمایش برای همه است.
" "وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبين"(2)
آيا مردم گمان كردند همين كه بگويند: ايمان آورديم، به حال خود رها مى ‏شوند و آزمايش نخواهند شد؟
ما كسانى را كه پيش از آنان بودند آزموديم (و اين ها را نيز امتحان مى ‏كنيم) بايد علم خدا درباره كسانى كه راست مى‏گويند و كسانى كه دروغ مى ‏گويند تحقق يابد!
اموال و اولاد فتنه اند.
"وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظيمٌ"(3)
و بدانيد اموال و اولاد شما، وسيله آزمايش است و (براى كسانى كه از عهده امتحان برآيند) پاداش عظيمى نزد خدا است.
مال و فرزند موجب تعلق خاطر و وابستگی به دنیا و غفلت از آخرت می شود پس باید به این هشدار قرآنی توجه و از تعلق شدید غفلت زا پرهیز کنیم.
اختلاف ها و تفاوت ها برای امتحان است.
"وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ في‏ ما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَميعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُونَ" (4)
و اگر خدا مى‏ خواست، همه شما را امت واحدى قرار مى‏داد، ولى خدا مى‏خواهد شما را در آن چه به شما بخشيده بيازمايد (و استعدادهاى مختلف شما را پرورش دهد). پس در نيكی ها بر يكديگر سبقت جوييد! بازگشت همه شما، به سوى خدا است سپس از آن چه در آن اختلاف مى ‏كرديد به شما خبر خواهد داد.
مرگ و حیات وسیله امتحان بشر است.
"الَّذي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزيزُ الْغَفُورُ"(5)
آن كس كه مرگ و حيات را آفريد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى ‏كنيد، و او شكست ‏ناپذير و بخشنده است.
این آیه شریفه مرگ و حیات را وسیله امتحان می داند و به عمل نیک توصیه می کند. زیرا آن چه می ماند دنیا نیست بلکه عمل صالح است.
انسان به بدی ها و خوبی ها امتحان می شود.
"وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَة" (6)
و ما شما را با بدی ها و خوبی ها آزمایش می کنیم.
در روایتی از امام علی (سلام الله علیه) می خوانیم که امام بیمار شده بود. جمعی از برادران (یاران) به عیادتش آمدند. عرض کردند: کیف نجدک یا امیرالمومنین یعنی حال تان چطور است ای امیر مومنان؟ قال: بالشر حضرت فرمود: شرّ است. قالو ما هذا کلام مثلک. گفتند این سخن شایسته مثل شما نیست.
امام فرمود: ان الله تعالی یقول: و نبلوکم بالشر و الخیر فتنه. فالخیر: الصحه و الشّرُ: المرض و الفقر.
خدای متعال می فرماید: ما شما را با" شر" و" خير" آزمايش مى‏كنيم، خير تندرستى و بى ‏نيازى و شر بيمارى و فقر است" (و اين تعبيرى است كه من از قرآن مجيد انتخاب كرده‏ام).(7)
امتحان به دادن نعمت تا که شکرش را به جا آوریم.
"قالَ الَّذي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ أَنَا آتيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قالَ هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَني‏ أَ أَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَ مَنْ شَكَرَ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَريمٌ"(8)
(امّا) كسى كه دانشى از كتاب (آسمانى) داشت گفت: پيش از آن كه چشم بر هم زنى، آن را نزد تو خواهم آورد! و هنگامى كه (سليمان) آن (تخت) را نزد خود ثابت و پابرجا ديد گفت:اين از فضل پروردگار من است، تا مرا آزمايش كند كه آيا شكر او را به جا مى‏آورم يا كفران مى‏كنم؟! و هر كسی شكر كند، به نفع خود شكر مى ‏كند و هر كس كفران نمايد (به زيان خويش نموده است، كه) پروردگار من، غنىّ و كريم است!
در این آیه شریفه خدای متعال به واسطه نعمتی که به حضرت سلیمان اعطا کرد،او را امتحان نمود که آیا شکر خدا را به جا می آورد یا نه.
تعبیر جالب مولای متقیان از دلیل امتحان بشر
امیر مومنان (سلام الله علیه) بیان جالبی در این باره دارند و می فرمایند خدای متعال می فرماید:
"فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ- وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ مَعْنَى ذَلِكَ أَنَّهُ (سُبْحَانَهُ يَخْتَبِرُ عِبَادَهُ‏) يَخْتَبِرُهُمْ بِالْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ لِيَتَبَيَّنَ السَّاخِطَ لِرِزْقِهِ وَ الرَّاضِيَ بِقِسْمِهِ وَ إِنْ كَانَ سُبْحَانَهُ أَعْلَمَ بِهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ لَكِنْ لِتَظْهَرَ الْأَفْعَالُ الَّتِي بِهَا يُسْتَحَقُّ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ ‏"(9)
بدانید که اموال و اولاد شما وسیله امتحان شما است. معنای این جمله این است که خدای سبحان بندگانش را به وسیله اموال و اولاد امتحان می کند تا آشکار شود که چه کسی از روزی اش ناراحت و چه کسی به قسمتش راضی است.
اگرچه خداوند به روحيات بندگانش از خودشان آگاه تر است، ولى آن ها را امتحان مى‏كند تا كارهاى خوب و بد كه معيار پاداش و كيفر است از آن ها ظاهر شود.
در هر حال سخن در این باره بسیار و مباحث فراوان است اما به عنوان نتیجه بحث می توان گفت اتفاق چه خوب یا بد در زندگی هر شخصی وجود خواهد داشت اگر اتفاق خوب باشد باید به دلیل خوبی آن خدا را سپاس گفت و شاکر بود و گرنه سر از طغیان در می آورد مثل ثروتی که قارون در اختیار داشت و این ثروت موجب انحراف او شد و اگر اتفاق بد باشد، باید نسبت به آن صابر بود پس به طور حتم در پس هر اتفاقی هر چند کوچک، حکمت بزرگی نهفته است که به سپاس و صبر ظاهر می شود.
هیچ اتفاقی هر چند کوچک و به ظاهر بی اهمیت(مثل جدا شدن یک برگ از شاخه درخت) در نظام هستی ایجاد نمی شود مگر به اذن الهی
قرآن در این باره می فرماید:
"وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلاَّ هُوَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ في‏ ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاَّ في‏ كِتابٍ مُبين"(10)
كليدهاى غيب، تنها نزد اوست و جز او، كسى آن ها را نمى ‏داند. او آن چه را در خشكى و دريا است مى‏داند هيچ برگى (از درختى) نمى‏افتد، مگر اين كه از آن آگاه است و نه هيچ دانه ‏اى در تاريكي هاى زمين، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اين كه در كتابى آشكار (در كتاب علم خدا) ثبت است.

پی نوشت ها:
1. سوره بقره،آیه 155
2. سوره عنکبوت، آیات 2 و 3
3. سوره انفال، آیه 28
4. سوره مائده آیه 48
5. سوره ملک، آیه 2
6. سوره انبیاء،آیه 35
7. ر،ک،آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه،تهران،انتشارات اسلامیه، سال 1374 خورشیدی،چاپ اول،جلد 13، ص 405
8. سوره نمل،آیه 40
9. نهج البلاغه،حکمت 93
10. سوره انعام، ،آیه 59

موضوع قفل شده است