راه های انگیزه بخشی برای توبه و بازگشت
تب‌های اولیه
1 – توجه به آیات قرآن کریم و احادیث حضرات معصومین علیهم السلام که جنبه انذاری و تهدید به عقاب و عذاب گنه کاران را دارد ، مانند :
قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
« ما من يوم طلع فجره ولا ليلة غاب شفقها الا وملكان يتجاوبان (1) بأربعة أصوات :
فيقول أحدهما : ياليت هذا الخلق لم يخلقوا ،
فيقول الآخر : ياليتهم إذا خلقوا علموا لماذا خلقوا ،
فيقول الآخر : ياليتهم إذا يعلموا لماذا خلقوا عملوا بما علموا ،
فيقول الآخر : ياليتهم إذا لم يعملوا بما علموا تابوا ممّا عملوا ».
المحجة البيضاء : 7/93.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند :
هیچ روزی نیست که سپیده دم آن طلوع کند و هیچ شبی نیست که شفق آن پنهان شود ، مگر آنکه دو فرشته در چهار مطلب با یکدیگر گفتگو می کنند :
یکی از آنان می گوید :ای کاش این مردم خلق نمی شدند !
پس دیگری می گوید : حال که خلق شده اند ، ای کاش می دانسنتد که به چه جهت خلق شده اند !
پس دیگری می گوید :حال که نمی دانند چرا خلق شده اند ، ای کاش به آن چه میدانند عمل می کردند !
پس دیگری می گوید : حال که به آنچه می دانند عمل نمی کنند ، ای کاش از فرو رفتن در آنچه که نمی دانند خودداری و پرهیز می نمودند ! .
و فی بعض الروایات :
تجالسوا فتذاکروآ علموا ، فیقول الآخر : یا لیتهم اذ لم یعملوا بما عملوا تابوا ممّا عملوا .
المحجة البيضاء : 7/93.
در روایت دیگری اینگونه آمده است :
ای کاش ( گنه کاران ) دور هم می نشستند و درباره آنچه که نمی دانند گفتگو می کردند !
پس دیگری می گوید : حال که به دانسته های خویش عمل نمی کنند ، ای کاش از اعمال خویش توبه می نمودند! .
در دعای بعد از زیارت مولانا امام علی بن موسی الرضا سلام الله علیه می خوانیم :
سیّدی ، لو علمت الارض بذنوبی لساخت بی ، أو الجبال لهدّتنی ، أو السماوات لاختطفتنی ، أو البحار لأغرقتنی .
اگر زمین به گناهان من آگاهی داشت مرا فرو میبرد ،
و اگر کوه ها بر گناهان من آگاهی داشتند مرا می شکستند و خردم می کردند ،
و اگر آسمان ها آگاهی داشتند مرا هدف خود قرار می دادند و می ربودنم و اگر دریاها آگاهی داشتند مرا غرق می نمودند و می کشتنم .
اگر نبود فضل و احسان خدای متعال و رأفت و رحمت واسعه حضرتش این نظام احسن گناه بندگان را بر نمی تابید و با اولین گناه و نافرمانی الهی او را هلاک می نمود . چنان که در آیات نورانی قرآن کریم به این رحمت و فضل الهی اشاره گردیده است :
قال الله تعالی :
ان الله یمسک السماوات و الارض أن تزولا و لئن زالتا ان امسکهما من احد من بعده .
( سوره فاطر آیه 41 )
تحقیقاَ خداست که آسمان و زمین را از نابودی نگه می دارد ، در حالی که اگر از بین روند ، جز او هیچ کس توان حفظ آنها را ندارد .
[=tahoma]2 - شخص گنه کار می بایست باور داشته باشد که علاوه بر مجازات اخروی ، مکافات دنیوی نیز در انتظار اوست و چه عوارض بدی و چه بی توفیقی هایی که بر اثر گناه گریبانگیر گنه کاران نمی شود :
خدای متعال در این باره می فرماید :
وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْديكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثيرٍ .( شوری30)
اگر شما را مصيبتى رسد، به خاطر كارهايى است كه كردهايد. و خدا بسيارى از گناهان را عفو مىكند.
امام صادق سلام الله علیه در تفسیر آیه شریفه بالا به نقل از امیرمؤمنان علی سلام الله علیه فرمودند :
« لیس من التواء عرق ، و لا نکبة حجر ، و لا عثرة قدم و لا خدش عود الا بذنب » .
کافی جلد 2 صفحه 445
هیچ رگی نمی زند و هیچ سنگی به پای کسی آسیب نمی رساند و هیچ پایی نمی لغزد و هیچ چوبی به دستی خراش نمی اندازد ، مگر به علت گناه .
و یا روایتی دیگر از امام صادق سلام الله علیه که فرمودند :
« اما انه لیس من عرق یضرب و لا نکبة و لاصداع و لامرض الا بذنب و ذلک قول الله تعالی عزوجل فی کتابه : « [="]وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْديكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثيرٍ[/] » ، و ما یعفو الله اکثر مما یؤاخذ به » .
کافی جلد 2 صفحه 269
هیچ رگی نمی زند و هیچ بدبختی رو نمی آورد و هیچ سر درد و مرضی ایجاد نمی شود مگر به علت گناه ؛ و چنین است سخن خدای عزّ و جلّ در کتاب خود : هر مصیبتی که به شما می رسد به علتّ آن چیزی است که دستهای شکا کسب کرده اند ؛ در حالیکه خدا خیلی از آن گناهان را بخشیده است .
بعد امام فرمودند :
گناهانی را که خدا از آنها در می گذرد ، بیشتر از گناهانی است که خداوند به علت آنها انسان را عذتب می کند .
« انّ الرّجل یذنب الذنب فیحرم صلاة اللیل و انّ العمل السیئ اسرع فی صاحبه من السّکین فی اللحم » .
کافی جلد 2 صفحه 272
تحقیقاَ فردی که گناه می کند ، پس ، از اقامه نماز شب محروم می گردد ، و همانا که سرعت اثر بد در انجام دهنده آن ، از تأثیر چاقو در گوشت بیشتر است .
و من الله التوفیق[/]