جمع بندی پس چه کسی شیطان را به انحراف کشاند؟

تب‌های اولیه

9 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
پس چه کسی شیطان را به انحراف کشاند؟

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد عامل

[="Tahoma"][="Blue"]

بسم الله الرحمن الرحیم



و با عرض سلام خدمت شما

مقدمه؛ شیطان به عنوان یک موجود متشخص خارجی، یکی از عوامل انحراف از حق است. به عبارتی شیطان تنها نقش وسوسه گری داشته و نمی تواند کسی را مجبور به گناه کند. به همین دلیل شیطان در قیامت خطاب به کسانی که از او پیروی کردند، می گوید: وَ مَا كاَنَ لی عَلَيْكُم مِّن سُلْطَنٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لىِ فَلَا تَلُومُونىِ وَ لُومُواْ أَنفُسَكُم؛ من بر شما تسلطى نداشتم. فقط دعوت كردم، شما هم پذيرفتيد بنا بر اين مرا ملامت نكنيد بلكه خود را ملامت نماييد.(1) بنابراین شیطان علت تامه برای گمراهی نیست، بلکه عامل اصلی گمراهی، عامل درونی است که اگر کنترل شود دیگر از شیطان کاری بر نمی آید. به همین دلیل، شیطان تسلطی بر معصومین(علیهم السلام) و اولیای الهی ندارد و رسول خدا(صلی الله علیه و اله) در این رابطه می فرماید: مَا مِنْ إِنْسَانٍ إِلَّا وَ مَعَهُ شَيْطَانٌ قَالُوا وَ أَنْتَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ وَ أَنَا لَكِنَّهُ أَسْلَمَ بِعَوْنِ اللَّه؛ هیچ انسانی نیست مگر اینکه شیطانی او را همراهی می کند، اصحاب سوال کردند، همراه شما هم هست؟ حضرت فرمود: بله اما به کمک خداوند او تسلیم من است.‏(2) این روایت با برخی آیات نیز همخوانی دارد: إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلىَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَلىَ‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ؛ زيرا كه شيطان بر آنانى كه ايمان آورده و به خداى خويش توكل مى‏ كنند، تسلّط نخواهد داشت. (3)

با توجه به مقدمه مذکور، عامل اصلی انحراف افراد ضعف نفسانی و رزائل است که توسط عامل بیرونی پرورش داده می شود. شیطان نیز از این عوامل دورنی انحراف مستثنا نیست. به عبارتی اگر برای او عامل بیرونی انحراف وجود نداشت، اما عوامل درونی او باعث گمراهی او گشتند. به این مطلب در آیات و روایات متعددی اشاره شده است. خداوند خطاب به شیطان می فرماید: قالَ ما مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَني‏ مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طينٍ؛ خداوند فرمود: چه چيز تو را مانع شد كه سجده نكنى در آن هنگام كه به تو فرمان دادم؟ شيطان گفت: من از آدم بهترم مرا از آتش آفريدى و او را از گل. (4) همچنین در جای دیگر به تکبر شیطان اشاره کرده و می فرماید: قالَ يا إِبْليسُ ما مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعالينَ؛ خدا فرمود: اى ابليس! چه چيز باعث شد به موجودى كه با دست خويش آفريدم سجده نكنى؟ آيا كبر ورزيدى يا از برترينها بودى؟ (5)
امیر المومنین(علیه السلام) در مورد انحراف شیطان می فرماید: اِعْتَرَتْهُ الْحَمیَّةُ وَ غَلَبَتْ عَلَیْهِ الشِّقْوَةُ وَ تَعَزَّزَ بِخِلْقَةِ النّارِ وَاسْتَوهَنَ خَلْقَ الصَّلْصالِ؛ کبر و نخوت او را فرا گرفت و شقاوت و بدبختى بر وى غلبه کرد، به آفرینش خود از آتش افتخار نمود و خلقت آدم را از گِل خشکیده، سبک شمرد. (6) در واقع عامل اصلى، از یک نظر، آلودگى درون او بود که از آن تعبیر به شقوت شده و از نظر دیگر کبر و غرور و تعصّب و خودخواهى که زاییده این آلودگى درون بود، بر فکر او غلبه کرد و همین امر سبب شد که واقعیّتها را نبیند، آتش را برتر از خاک پندارد.
بنابراین عامل انحراف و گمراهی شیطان اولا درونی بود و ثانیا همانطور که در آیات و ورایات به آن اشاره شده است، آن عامل تکبر و برتر بینی خود بر انسان بود.


[/HR]1. سوره ابراهیم، آیه22.
2. بحار الأنوار؛ ج‏17؛ ص44.
3. سوره نحل، آیه99.
4. سوره اعراف‏، آیه12.
5. سوره ص، آیه75.
6. نهج البلاغه، خطبه اول، ص42.

[/]

عرض سلام
آیا می توان گفت منظور قرآن از شیطان همان نفس اماره انسان است؟و موجود مستقلی بنام شیطان با آن اوصاف که برخی می پندارند اصولا وجود خارجی ندارد؟
همچنین منظور از فرشته همان عقل و وجدان انسان است. و فرشته موجودی مستقل که بال و پیر داشته و .. وجود ندارد؟

محدثه83;904581 نوشت:
پس چه کسی شیطان را به انحراف کشاند؟

سلام،
تکبرش ... تکبرش ناشی بود از جهلش ... جهل هم که معلوم است کیست ... همو شیطان را به انحراف کشاند ...

Miss.Narges;905164 نوشت:
عرض سلام
آیا می توان گفت منظور قرآن از شیطان همان نفس اماره انسان است؟و موجود مستقلی بنام شیطان با آن اوصاف که برخی می پندارند اصولا وجود خارجی ندارد؟
همچنین منظور از فرشته همان عقل و وجدان انسان است. و فرشته موجودی مستقل که بال و پیر داشته و .. وجود ندارد؟

سلام،
هم بله و هم نه ...
نه ... اگر منظورتان این باشد که فرشته و شیطان جنّی وجود نداشته باشد و استعاره باشد این درست نیست ...
بله ... اگر کل عالم در ذیل انسان کامل جای بگیرد همان نقشی را که بول و مدفوع و امثال آن در بدن یک انسان سالم دارد همان نقش را نفس اماره در باطن او دارد که باید مهارش کرد و همان نقش را هم شیاطین در پیکره‌ی جهان آفرینش دارند ... به طرز مشابه و البته با تفاوت ۱۸۰ درجه‌ای هم در مورد فرشتگان ...

[="Tahoma"][="Blue"]سلام

Miss.Narges;905164 نوشت:
آیا می توان گفت منظور قرآن از شیطان همان نفس اماره انسان است؟و موجود مستقلی بنام شیطان با آن اوصاف که برخی می پندارند اصولا وجود خارجی ندارد؟
همچنین منظور از فرشته همان عقل و وجدان انسان است. و فرشته موجودی مستقل که بال و پیر داشته و .. وجود ندارد؟

با توجه به اینکه در قرآن و روایات گاهی بحث از گمراه کردن شیطان است و گاهی بحث نفس، نمی توان هر دو را یکی دانست. به عبارتی دو عامل جداگانه اند که یکی درونی و دیگری بیرونی است.
به تعبیر امام على(علیه السلام): كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَة؛ شیطان شش هزار سال عبادت کرد که معلوم نیست به شمار سال‌هاى دنیایى است یا اخروى.(نهج البلاغة(للصبحي صالح)؛ ص287) بنابراین روایت(و البته دیگر روایات) او موجودی خارجی است که قبل از انسان بوده و عبادت می کرده است.
تعبیراتی که در مورد فرشته ها آمده نیز همینطور است.
اما اینکه منظور از بال و پر داشتن آنها چیست؟ این مطلب را مفسرین متاخر دال بر میزان قدرت فرشتگان دانسته اند.
ر.ک: تفسیر نمونه، ج18، ص167؛ ترجمه المیزان، ج17، ص6.
[/]

[="Tahoma"][="Navy"]

محدثه83;904581 نوشت:
س چه کسی شیطان را به انحراف کشاند؟

سلام
تکبر و حسد خودش اورا به انحراف کشاند
یا علیم[/]

بسم الله الرحمن الرحیم

سوال:چه کسی شیطان را به انحراف کشاند؟ و آیا شیطان اصولا وجود خارجی دارد یا همان نفس اماره است؟

پاسخ:
مقدمه؛
شیطان به عنوان یک موجود متشخص خارجی، یکی از عوامل انحراف از حق است. به عبارتی شیطان تنها نقش وسوسه گری داشته و نمی تواند کسی را مجبور به گناه کند. به همین دلیل شیطان در قیامت خطاب به کسانی که از او پیروی کردند، می گوید: وَ مَا كاَنَ لی عَلَيْكُم مِّن سُلْطَنٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لىِ فَلَا تَلُومُونىِ وَ لُومُواْ أَنفُسَكُم؛ من بر شما تسلطى نداشتم. فقط دعوت كردم، شما هم پذيرفتيد بنا بر اين مرا ملامت نكنيد بلكه خود را ملامت نماييد.(1)

بنابراین شیطان علت تامه برای گمراهی نیست، بلکه عامل اصلی گمراهی، عامل درونی است که اگر کنترل شود دیگر از شیطان کاری بر نمی آید. به همین دلیل، شیطان تسلطی بر معصومین(علیهم السلام) و اولیای الهی ندارد و رسول خدا(صلی الله علیه و اله) در این رابطه می فرماید: مَا مِنْ إِنْسَانٍ إِلَّا وَ مَعَهُ شَيْطَانٌ قَالُوا وَ أَنْتَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ وَ أَنَا لَكِنَّهُ أَسْلَمَ بِعَوْنِ اللَّه؛ هیچ انسانی نیست مگر اینکه شیطانی او را همراهی می کند، اصحاب سوال کردند، همراه شما هم هست؟ حضرت فرمود: بله اما به کمک خداوند او تسلیم من است.‏(2)

این روایت با برخی آیات نیز همخوانی دارد: إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلىَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَلىَ‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ؛ زيرا كه شيطان بر آنانى كه ايمان آورده و به خداى خويش توكل مى‏ كنند، تسلّط نخواهد داشت. (3)
با توجه به مقدمه مذکور، عامل اصلی انحراف افراد ضعف نفسانی و رزائل است که توسط عامل بیرونی پرورش داده می شود.

شیطان نیز از این عوامل دورنی انحراف مستثنا نیست. به عبارتی اگر برای او عامل بیرونی انحراف وجود نداشت، اما عوامل درونی او باعث گمراهی او گشتند. به این مطلب در آیات و روایات متعددی اشاره شده است.

خداوند خطاب به شیطان می فرماید: قالَ ما مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَني‏ مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طينٍ؛ خداوند فرمود: چه چيز تو را مانع شد كه سجده نكنى در آن هنگام كه به تو فرمان دادم؟
شيطان گفت: من از آدم بهترم مرا از آتش آفريدى و او را از گل. (4) همچنین در جای دیگر به تکبر شیطان اشاره کرده و می فرماید: قالَ يا إِبْليسُ ما مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعالينَ؛
خدا فرمود: اى ابليس! چه چيز باعث شد به موجودى كه با دست خويش آفريدم سجده نكنى؟ آيا كبر ورزيدى يا از برترينها بودى؟ (5)

امیر المومنین(علیه السلام) در مورد انحراف شیطان می فرماید: اِعْتَرَتْهُ الْحَمیَّةُ وَ غَلَبَتْ عَلَیْهِ الشِّقْوَةُ وَ تَعَزَّزَ بِخِلْقَةِ النّارِ وَاسْتَوهَنَ خَلْقَ الصَّلْصالِ؛ کبر و نخوت او را فرا گرفت و شقاوت و بدبختى بر وى غلبه کرد، به آفرینش خود از آتش افتخار نمود و خلقت آدم را از گِل خشکیده، سبک شمرد. (6)
در واقع عامل اصلى، از یک نظر، آلودگى درون او بود که از آن تعبیر به شقوت شده و از نظر دیگر کبر و غرور و تعصّب و خودخواهى که زاییده این آلودگى درون بود، بر فکر او غلبه کرد و همین امر سبب شد که واقعیّت ها را نبیند، آتش را برتر از خاک پندارد.

بنابراین عامل انحراف و گمراهی شیطان اولا درونی بود و ثانیا همانطور که در آیات و روایات به آن اشاره شده است، آن عامل تکبر و برتر بینی خود بر انسان بود.

از طرفی، با توجه به اینکه در قرآن و روایات گاهی بحث از گمراه کردن شیطان است و گاهی بحث نفس، نمی توان هر دو را یکی دانست. به عبارتی دو عامل جداگانه اند که یکی درونی و دیگری بیرونی است.

به تعبیر امام على(علیه السلام): كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَة؛ شیطان شش هزار سال عبادت کرد که معلوم نیست به شمار سال‌هاى دنیایى است یا اخروى.(7) بنابراین روایت(و البته دیگر روایات) او موجودی خارجی است که قبل از انسان بوده و عبادت می کرده است.


[/HR]1. سوره ابراهیم، آیه22.
2. بحار الأنوار؛ ج‏17؛ ص44.
3. سوره نحل، آیه99.
4. سوره اعراف‏، آیه12.
5. سوره ص، آیه75.
6. نهج البلاغه، خطبه اول، ص42.
7.
نهج البلاغة(للصبحي صالح)؛ ص287.
موضوع قفل شده است