جمع بندی خودارضایی و ضعف اراده

پرسش:
من چنین سال است که درگیر عمل زشت خودارضایی شدم و واقعا ضعف اراده، نا امیدی وحشتناک،چطور ترک کنم؟

پاسخ:
سلام بر شما پرسشگر محترم
صميمانه از اعتمادي كه به اين مركز داريد تشكر مي كنم پاسخ خودم را با مثالي شروع مي كنم ببينيد بين مردم معتادان را به افراد بي اراده و بي انگيزه و كسل و خمود مي شناسند ولي باورش سخت است كه همين فرد معتاد اگر بداند مثلا فلان نقطه دور از دسترس مواد مورد نيازش وجود دارد يا بزم دوستانش گرم است خود را به آب و آتش مي زند تا به آنجا برسد و حتي كيلومترها راه مي رود.

يا تصور كنيد حالمان خوب نيست براي برداشتن كنترل تلويزيون به جاي راه رفتن در منزل تا خود كنترل غلط مي خوريم ولي همان موقع مهماني معتبر تماس مي گيرد كه بياد منزل ما. مثل اسفند از جا مي پريم و دستي به زندگي و و سر و لباس خود مي كشيم. گويي كسالت و خستگي از تنمان مي پرد يا كم رنگ مي شود.

خودارضايي در شما شرطي شده است و ذهن شما با لذت فوري اي كه حاصل مي شده فريب خورده و اين كار بارها و بارها به خصوص زمان ناراحتي ها تكرار شده است دقيقا فرايند مانند فرد سيگاري است كه ابتدا تفنني مصرف مي كند و در به تدريج و يك نخ يك نخ در دام وابستگي و مرداب اعتياد مي افتد. راهكارهاي متعددي از اينترنت خوانده ايد ولي اصل محوري در موفقيت به خود آمدن و كم نگرفتن اراده پنهان شما در زير اين عادت است.
اگر فردي مضطرب يا وسواسي هستيد با روان پزشك مشورت كنيد. آرامش شما مي تواند زمينه ساز شارژ قدرت اراده شما شود و آن را شارژ نگه دارد.

علل ضعف اراده ما ممكن است به خاطر علل دروني و بيروني گرفتار سستي و ضعف شود كه با رفع اين ضعف ها مي توانيم قدرت خودكنترلي و اراده خود را بالا ببريم. برخي از علل ضعف عبارتند از:
- عدم آگاهي از گنج پنهان ( توانايي ها و استعدادها و رغبت هاي حقيقي خود)
-عادات زشت و مشكلات اخلاقي
-اضطراب ( وسواس و..)
-افسردگي
-دوستان سست اراده
-تشويق هاي محيطي ناسالم
-الگوهاي مشاهده اي ناسالم در دسترس
-تجربه شكست در شوؤن مختلف زندگي
-ناتواني در مهار شهوت جنسي -تمرين نديدن از دوران كودكي و وابستگي به والدين
-بيمار جسمي و معلوليت
-گناهان و محرميت از فوايد عبادات از جمله خويشتن داري ( مثلا كسي كه روزه نمي گيرد از قدرت خودمهارگري خود غافل است و..)
-احساس وارفتگي در برابر چاقي يا انبوهي از كارهاي انجام نشده يا نيمه تمام
-تناسب نداشتن اهداف زندگي با استعداد و رغبت ها

-خطاهاي شناختي مانند كمال گرايي، خواستن توانستن است بدون توجه به قابليت ها و استعداد و رغبت و... درمان و بازآفريني براي تقويت اراده بايد ضعف هاي بالا را با راهكارهاي متناسب و متناظر آنها رفع كرد. روان شناسي مثبت گرا به ما آموزش مي دهد كه از فضائل فطري و استعدادها و رغبت ها و تجارب مثبت در رفع نقص ها كمك بگيريم.

مهمترين از راهكارهاي تقويت و بازآفريني و احياي اراده عبارتند از:
1- آشتي با خود شايد مهم ترين عامل براي تقويت اراده اين باشد كه با خود و توانايي هاي خود واقع بينانه (نه خود كم بيني و نه خودشيفتگي) آشنا شويم. آن موقع منتظر دارو يا معجزه نمي نشينيم خداوند ما را اشرف مخلوقات ناميده و ابزارش يعني اراده و اختيار را براي تسلط بر دنياي درون و بيرون به بشر داده است بيرون ز تو نيست آنچه در عالم هست از خود بطلب هر آنچه خواهي كه تويي

2- ورزش هوازي مستمر و منظم : ورزش به خصوص به صورت گروهي باشد تا از نفوذ اجتماعي ورزشكاران (شارژ جمعي) بهره مند شويم.
3- انجام عبادات و ترك گناهان :
در هر دستوري ديني دقت كنيم تمرين هاي ريز و درشت براي تقويت خويشتنداري و اراده مي بينيم براي نمونه برخي از اين موارد را در نماز ببينيد: كنترل خنده و گريه، نخوردن، تمركز فكر روي الفاظ و معناي، تنظيم اذكار و حركات، مزمزه نكردن شيريني يا غذا در دهان، و بر نگرداندن سر از قبله و..
4- گزينش دوستان معنوي و فعال و بانشاط

5- تنظيم انتظارات با امكانات: هدف گزيني و گزينش رشته و شغل و همسر با متخصص مشورت انجام شود لقمه متناسب دهان برداريم نه بزرگتر نه كوچك تر. خود را با خود و توانايي و رغبت خود مقايسه كنيم.
6- اصلاح خطاهاي شناختي:
كتاب از حال بد به حال خوب نوشته ديويد برنز را مطالعه كنيد
7- چك آپ جسمي: با آزمايش پزشكي مطمئن شويم كه مشكلات جسمي مانند خوني يا تيروئيدي و...نداريم.
8- چك آپ رواني(ذهني) :
اگر فكرهاي ناراحت كنند و مزاحم داريم و يا افسرده و مضطرب و نااميديم با مشورت با روان شناس باليني اضطراب يا وسواس و..را درمان كنيم.

9- شناسايي عوامل حقيقي و موهوم موفقيت: كتاب مختصر و مفيد رمز پيروزي مردان بزرگ نوشته آيت الله جعفر سبحاني بخوانيم و عوامل حقيقي و موهوم موفقيت را بشناسيم بدانيم موفقيت يك شبه حاصل نمي شود. دنبال راز سحرآميز خاصي نگرديم موفقيت نياز پشتكار مستمر، فاصله نينداختن بين تصميم و اجرا (تسويف نكردن) و مشورت و توسل و توكل و خوش بيني و تجسم ذهني مثبت و...دارد.

تذكر: اگر اراده شما در خصوص هدفي سست است و از آن رنج مي برديد براي همان مورد ويژه از مشاور كمك بگيرد.

منبع براي مطالعه بيشتر
1- اراده: بازبینی و درمان ضعف آن، تلاش بر بازیابی و قوت، حجت الاسلام دكتر آقا مرتضي تهراني، نشر عمادفردا
2- نظم آنچه همه دوست دارند ولی ...، حجت الاسلام دكتر مرتضی آقاتهرانی، نشر كتاب يوسف
3- اهمال کاری: بررسی علل و راه کارهای درمان، حجت الاسلام دكتر مرتضی آقاتهرانی انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
4- جوان و نيروي چهارم زندگي، محمدرضا شرفي، نشر سروش ( براي دانلود در برخي از سايت هاي مذهبي موجود است)

انجمن گفتگوي ديني بخش مشاوره، كارشناس : حامي 1395/11/22