جمع بندی تفسیر امام حسن عسکری (ع)

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفسیر امام حسن عسکری (ع)

تفسیر امام حسن عسکری (ع) چه قدر موثق است و آیا این تفسیر نوشته خود آن حضرت است؟

با نام و یاد دوست





کارشناس بحث: استاد یاسین

سوال:تفسیر امام حسن عسکری (ع) چه قدر موثق است و آیا این تفسیر نوشته خود آن حضرت است؟

پاسخ:

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام

تفسير إمام عسكرى(علیه السلام) شامل تفسير فاتحه الكتاب و بخشى از سوره بقره است، كه إمام(علیه السلام)، إملاء كرده و شيخ أبو جعفر محمّد بن علىّ بن بابويه قمى- ساكن رى- آن را از طريق(روایی) خودش، روايت كرده است.

گرچه؛ متن تفسير إمام(علیه السلام) در سوره فاتحه، از لحاظ دلالت آن، كاملا بى‏ إشكال است، أمّا؛ در صحّت صدور آن، همه پژوهشگران و بزرگان، متّفق و هماهنگ نيستند گروهى؛ به تحقيق سندش پرداخته و بر آن اعتماد كرده‏ اند. و عدّه‏ اى بى‏نظر، و گروهى؛ مردّد و أحيانا به نقد و ردّ آن پرداخته‏ ا ند. از اين ميان، دشمنان شيعه نيز، براى« گل آلود كردن آب و ماهى گرفتن» فرصت را غنيمت شمرده در باره رجال سند آن، مانند محمّد بن قاسم استرآبادى، يا دو فرزند- راوى- كه؛ مستقيما از إمام(علیه السلام) روايت كرده‏ اند( يعنى: يوسف بن محمّد بن زياد، و علىّ بن محمّد بن سيّار) مسموماتى پخش كرده‏ اند. برخى از بزرگان، نيز، سهوا آن را تكرار نموده‏ اند.[1]

با وجود قدمت این تفسیر، وثاقت آن در بین علمای امامیه از گذشته مورد بحث بوده است. به طور کلی می توان نظرات علماء را به سه دسته تقسیم کرد: عده ای از علماء اعتبار آن را پذیرفته اند، عده ای از علماء در مورد انتساب آن به امام حسن عسگری(علیه السلام) سکوت کردند، و دسته دیگری از علماء انتساب این کتاب به امام حسن عسگری(علیه السلام) را انکار کردند.

در مورد استرآبادی، مولف این کتاب که مرحوم شیخ صدوق، این کتاب را از او روایت کرده است، برخی از رجالیون او را مدح کرده و به گزارشات او اعتماد دارند و گروهی نیز او را غیر موثق و جاعل دانستند که در نتیجه تفسیر او از نظر این دسته از علماء بی پایه و اساس می باشد.

شیخ صدوق(ره) در کتابهای متعددی از جمله من لا یحضره الفقیه، توحید، عیون اخبار الرضا(علیه السلام) و ابن شهر آشوب در کتاب مناقب و شهید ثانی در منیه المرید و شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه و حاجی نوری در مستدرک انتساب این کتاب را به امام حسن عسگری(علیه السلام) تایید کردند. این تائیدات موجب اعتماد بسیاری از محدثان به این کتاب شد. روش این تفسیر از جهت توضیح معنا، تاویل و تطبیق مانند اکثر تفاسیر روایی شیعه است.

شمارى از عالمان آن را از اثار امام دانسته و احاديثى نيز از آن نقل كرده‌اند. برخى ديگر آن را ساختگى شمرده و آن را فاقد اعتبار علمى دانسته‌اند. بخشى از اين قضاوتها متكى به سند كتاب است؛ زيرا دو نفر به نامهاى يوسف بن محمد بن زياد، و محمد بن سيّار، اساس روايت آن هستند و واسطه اين دو و شيخ صدوق، يك نفر با نام محمد بن قاسم استرآبادى است، گرچه بر اساس روايت ابن شهر آشوب، حسن بن خالد برقى نيز راوى اين تفسير است.[2]

_________________________________________________________________________
[1] - مقدمه تفسیر منسوب به امام حسن عسگری(علیه السلام)، حسينى شاهمرادى، قدرت الله‏.
[2] - معالم العلماء، ص 34: عبارت چنين است: حسن بن خالد برقى، اخو محمد بن خالد، من كتبه: تفسير العسكرى من املاء الامام عليه السلام، مائة و عشرون مجلدة.

موضوع قفل شده است