دروغ گفتن برای حفظ آبرو و اسرار خانواده
تب‌های اولیه
با سلام و احترام
می خواستم از حضور محترمتان بپرسم که در مواقعی که پاسخ درست به پرسش کسی مستقیم آبروی شخصی (خودمان یا فردی از خانواده مان) را می برد باید در جواب چه کرد؟
به عنوان مثال فرضاً شخصی از خانواده مان در گذشته خطاهایی مرتکب شده که نحوه ازدواج او مستقیم مرتبط با این خطاهاست، وقتی کسی راجع به نحوه ازدواج وی از ما سؤال می کند و از هیچ چیز خبر ندارد در پاسخ به پرسش او آیا می توان دروغ گفت؟ (لازم به ذکر اینکه فرض کنیم مورد به گونه ای باشد که امکان پوشاندن بخشی از حقیقت نباشد و پاسخگویی به بخشی از این سؤال تمام ماجرا را برملا نماید)
در مواردی که نمی خواهیم اسرار خانواده مان فاش شود چطور؟ متأسفانه مورد بسیار ناشایستی که در فرهنگ ما بسیار رایج می باشد سرک کشیدن اطرافیان و نزدیکان در زندگی خصوصی افراد است، به عنوان مثال در مورد فرزند دار شدن زوجها که مرتباً از آنها سؤال می کنند کی بچه دار می شوید؟؟، و در صورتی که زوجی برای فرزند دار شدن با مشکلات جسمی مواجه باشند و نخواهند دیگران از این موضوع باخبر شوند ولی دیگران مرتباً راجع به زمان آن از آنها بپرسند می توان دروغ گفت؟ مثلاً در جواب می توان گفت ما فعلاً قصد بچه دار شدن نداریم، در این صورت حکم این گونه دروغها که برای حفظ آبروی فردی دیگر یا برای حفظ اسرار خانوادگی است چیست؟
بسیار متشکرم
با سلام و احترام
می خواستم از حضور محترمتان بپرسم که در مواقعی که پاسخ درست به پرسش کسی مستقیم آبروی شخصی (خودمان یا فردی از خانواده مان) را می برد باید در جواب چه کرد؟
به عنوان مثال فرضاً شخصی از خانواده مان در گذشته خطاهایی مرتکب شده که نحوه ازدواج او مستقیم مرتبط با این خطاهاست، وقتی کسی راجع به نحوه ازدواج وی از ما سؤال می کند و از هیچ چیز خبر ندارد در پاسخ به پرسش او آیا می توان دروغ گفت؟ (لازم به ذکر اینکه فرض کنیم مورد به گونه ای باشد که امکان پوشاندن بخشی از حقیقت نباشد و پاسخگویی به بخشی از این سؤال تمام ماجرا را برملا نماید)در مواردی که نمی خواهیم اسرار خانواده مان فاش شود چطور؟ متأسفانه مورد بسیار ناشایستی که در فرهنگ ما بسیار رایج می باشد سرک کشیدن اطرافیان و نزدیکان در زندگی خصوصی افراد است، به عنوان مثال در مورد فرزند دار شدن زوجها که مرتباً از آنها سؤال می کنند کی بچه دار می شوید؟؟، و در صورتی که زوجی برای فرزند دار شدن با مشکلات جسمی مواجه باشند و نخواهند دیگران از این موضوع باخبر شوند ولی دیگران مرتباً راجع به زمان آن از آنها بپرسند می توان دروغ گفت؟ مثلاً در جواب می توان گفت ما فعلاً قصد بچه دار شدن نداریم، در این صورت حکم این گونه دروغها که برای حفظ آبروی فردی دیگر یا برای حفظ اسرار خانوادگی است چیست؟
بسیار متشکرم
با سلام و احترام
دروغ گفتن حرام است و مواردی که اشاره کردید مجوز دروغ گفتن نمی شود مگر اینکه یکی از موارد جواز کذب باشد که در ذیل به آن اشاره می شود:
موارد جواز کذب
۱. اضطرار
اضطرار یعنی اینکه انسان در شرایطی باشد که ناچار شود دروغ بگوید؛ مثلاً مالی را پیش شما به امانت گذاشته‌اند و ظالمی با اصرار و تهدید بگوید باید این مال را به من بدهی! شما هم می‌گویید: "این مال پیش من نیست."
در این مورد فرقی نمی‌کند که شخص برای دفع ضرر، امکان توریه داشته باشد یا نداشته باشد.
۲. اصلاح بین اشخاص و گروه‌ها
اگر بین اشخاص یا گروه‌هایی اختلافی وجود دارد، جایز است برای رفع این اختلاف و ایجاد صلح بین آنان، دروغ گفت.
اما گفتن دروغ برای انجام کار صلاح دیگری غیر از اصلاح بین مردم، جایز نیست. مگر آنکه آن امر بسیار مهم باشد؛ مانند اینکه امتی با این دروغ از شرک نجات پیدا کند. همچنانکه حضرت ابراهیم (ع) برای بیداری یک امت چنین کرد.
۳. وعده دروغ به زن و فرزند
مقصود از جواز وعده کذب به زن و فرزند این نیست که خانواده‌ها با دروغ اداره شود و فضای محیط خانواده، فضای دروغ و بی‌اعتمادی باشد. بلکه چیزی است در جهت تقویت و تحکیم خانواده. با توجه به اینکه در شریعت اسلام، ادارۀ مالی خانواده به عهدۀ مرد است و زن تکلیفی ندارد؛ گرچه اموال و درآمدی هم داشته باشد. در چنین فضایی چنانچه زن و دیگر اعضای خانواده درخواست‌هایی داشته باشند که مرد نتواند پاسخگوی آن باشد، برای اینکه فضای حاکم بر خانواده تلخ نشود، می‌تواند به دروغ وعده‌هایی بدهد و در زمان مناسب بگوید: "متأسفانه برای انجام آن، شرایط مهیا نشد."
استفتائات آیه الله خامنه ای به آدرس،
http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27821
مقصود از جواز وعده کذب به زن و فرزند این نیست که خانواده‌ها با دروغ اداره شود و فضای محیط خانواده، فضای دروغ و بی‌اعتمادی باشد. بلکه چیزی است در جهت تقویت و تحکیم خانواده. با توجه به اینکه در شریعت اسلام، ادارۀ مالی خانواده به عهدۀ مرد است و زن تکلیفی ندارد؛ گرچه اموال و درآمدی هم داشته باشد. در چنین فضایی چنانچه زن و دیگر اعضای خانواده درخواست‌هایی داشته باشند که مرد نتواند پاسخگوی آن باشد، برای اینکه فضای حاکم بر خانواده تلخ نشود، می‌تواند به دروغ وعده‌هایی بدهد و در زمان مناسب بگوید: "متأسفانه برای انجام آن، شرایط مهیا نشد."
دروغ گفتن برای خانواده هیچ وقت جایز نیست
فقط مرد می تواند به خانواده اش قول دهد مثلا بگوید اگر پول دار شدم می خرم و خودش هم می داند به این زودی پول دستش نخواهد آمد و این فرق می کند با دروغ گفتن و بعد بهانه آوردن