جمع بندی اثبات وجود حضرت رقیه (س)

سلام علکیم

در مورد ارشاد شیخ مفید یکی از کتابهای معتبر است و جایگاه ویژه ای در میان تشیع دارد اما این طور نیست که اگر در آن ذکری از کسی نشد آن شخص وجود خارجی نداشته باشد
در مورد فرزندان امام جواد علیه السلام در ارشاد آمده است
«خَلَّفَ بَعْدَهُ مِنَ الْوُلْدِ عَلِيّاً ابْنَهُ الْإِمَامَ مِنْ بَعْدِهِ وَ مُوسَى وَ فَاطِمَةَ وَ أُمَامَةَ ابْنَتَيْهِ» (1)
و پس از ایشان فرزندانشان علی بود که امام بعد از ایشان شد و موسی و فاطمه و امامه دو دخترش
در اینجا از حکیمه خاتون که در بحث ولادت امام زمان علیه السلام نامش آمده اسم نبرده است، آیا این بدان معنا است که دختری به نام حکمیه در دختران امام جواد علیه السلام نبوده است؟؟!!!
لذا اینطور نیست که اگر در ارشاد نام کسی نبود پس وجود خارجی ندارد
اما می بینیم ابن فندق در لباب الانساب وقتی نام دختران امام حسین علیه السلام را ذکر می کند از دختری به نام رقیه نیز یاد می کند.(2)
از طرفی شیخ مفید در سال413 رحلت نموده و ابن فندق در سال 499 متولد شده است کرده است یعنی خیلی هم فاصله ندارند
1. الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج‏2، ص: 296
2.ابن فندق، لباب الانساب، ۱۳۸۵، ص۳۵۵.

منظورتان از مراجع تقلید چه کسانی هستند

در بسیاری از مقالات و سخنرانی ها در رد شخصت حضرت رقیه به فرمایش شهید مطهری استناد می شود عین مطلب ایشان را می گذارید؟

بنده تنها این مطلب را پیدا کردم
و. داستان طفلى از ابى عبداللَّه كه در شام از دنيا رفت و بهانه پدر مى‏گرفت و سر پدر را آوردند و همان جا وفات كرد. (رجوع شود به نفس المهموم).(1)
یعنی تنها داستان خرابه شام را جزء تحریفات دانسته اند
اگر دوستان مطلبی دیگری از از فرمایشات شهید مطهری در مورد حضرت رقیه دارند بفرمائید

1. مجموعه‏ آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏17، ص: 586

نظر آیه الله قزوینی در باره این سخن مطهری
در فصل پنجم از بخش دوم کتاب حماسه حسيني، در مبحث تحريفات لفظي، چنين آمده است:
« داستان طفلي از ابي عبدالله که در شام از دنيا رفت و بهانه پدر مي گرفت و سر پدر را آوردند و آنجا وفات کرد (رجوع شود به نفس المهموم). » (1)


در اينجا نکته اي حائز اهميت است و آن اينکه اين بخش از کتاب حماسي حسيني مربوط به يادداشت‌هاي استاد شهيد مي باشد که در واقع فيش‌هاي تحقيقاتي ايشان بوده که قصد داشته اند بعدها راجع به آنها تحقيق نمايند تا به نتيجه نهايي و قطعي برسند. چنانکه در ميان اهل پژوهش و تحقيق مرسوم است. ولي متأسفانه ناشر محترم آثار ايشان – همانطورکه در مقدمه کتاب نيز تذکر داده است – اين يادداشت‌هاي خام را که هنوز در آنها تحقيق صورت نگرفته است، در کنار سخنراني‌هاي استاد که ديدگاه‌هاي نهايي ايشان بوده، به چاپ رسانده است و اين دستاويزي براي برخي اشخاص کم اطلاع و بعضاً معاند قرار گرفته است. بنابراين از اين يادداشت هاي استاد فرزانه نمي‌توان ادعا کرد که ايشان وجود چنين دختري از سالار شهيدان را نفي نموده اند.

با سلام


قبلا در سایت سوال شما جواب داد شد دوست گرامی

آیا امام حسین (ع)دختری به نام رقیه داشته اند؟

وجود یا عدم وجود رقیه بنت الحسین (ع)

پس با این حساب حضرت حکیمه خاتون عمه امام حسن عسکری نیز وجود خارجی ندارد زیرا شیخ مفید در هنگام نام بردن از دختران امام جواد علیه السلام به ایشان اشاره نمی کند.
شما در مورد حکیمه خاتون چه جوابی دارید؟ آیا قبول می کنید که چون شیخ مفید در ذکر دختران امام جواد از ایشان یاد نکرده پس وجود ندارد؟ تواتر در نقل تولد امام زمان علیه السلام را چه می کنید؟
کتابهای شیخ مفید مرجع هستند و ایشان نیز از علمای بزرگ ما است اما این بدان معنا نیست که هر چه در کتابهای ایشان وجود ندارد پس از اصل وجود ندارد.

آیه الله مکارم شیرازی در کجا چنین فرمایشی دارند؟ آدرس دقیق
چند نفر دیگر چه کسانی هستند و در کجا چنین فرمایشی کرده اند؟ آدرس دقیق

بنده گشته ام پیدا نکرده ام شما اگر دیده اید بفرمائید کجا؟؟ کسی که ادعا می کند باید مردک بدهد نه طرف مقابل

آلان شما این فرمایش شیخ مفید را قبول دارید؟
«آنچه قطعی است اینکه امیرالمومنین و حسنین علیهم السلام به شهادت رسیده اند، ائمه ای که پس از ایشان مسموم شده اند مسموم شدن امام رضا علیه السلام و امام رضا علیه السلام هم قوی به نظر می رسد هرچند درباره آن شک وجود دارد، پس درباره بقیه ائمه دلیلی بر مسومیت با شهادت از راه فتک یا قتل صبر وجود ندارد و چنین خبری وای است و راهی به یقینی بودنش نیست.(1)

1.1. شیخ مفید، تصحیح الاعتقادات، قم، مشورات رضی، 1363، ص110.

باسمه العلیم

عرض سلام و ادب

1-محدّث و مورّخ جليل القدر، مرحوم سيد بن طاووس (متوفاى 664 ق) مى ‏نويسد:

«حضرت سـيد‌ الشـهداء‌، زمانى كه اشعار معروف «يا دَهْرُ اُفـٍّ لَكَ مـِنْ خـَلِيلٍ...» را ايراد فرمود،

زينب‏(س) و اهـل حـرم، فرياد به گريه بـلند كردنـد.

حضرت آنان‌ را‌ امر به صبر كرد؛ آن‏گاه‌ فرمود‌:

«يا اُخْتاهُ يا اُمَّ كُلْثُوم، وَاَنْتِ يا زَيْنَبُ وَاَنْتِ يا رُقـَيَّةُ وَاَنـْتِ يا فاطِمَةُ، وَاَنْتِ يا رُبابُ،

اُنْظُرْنَ اِذا اَنَا قـُتِلْتُ فـَلا تَشْقَقْنَ عـَلَىَّ‌ جـَيْباً‌ وَلا تـَخْمَشْنَ عَلَىَّ وَجْهاً‌ وَلا‌ تَقُلْنَ عـَلَىَّ هَجْراً_»

خواهرم امّ كلثوم و تو اى زينب و تو اى رقيه و تو اى فاطمه و تو اى رباب دقّت كنيد زمـانى

كه مـن به قتل رسيدم، [در مرگم] گريبان چـاك‌ نـزنيد‌ و صـورت نـخراشيد و كلامـى ناروا بر زبـان نـرانيد.»

طبق اين سخنان، نام رقيه به زبان امام حسين‏(ع) جارى شده است.

(اللهوف، سيد بن طاووس، تحقيق شيخ فارس تبريزيان‌ (حسّون‌)، قم‌،

انتشارات اسوه، 1414 ق، ص 140 و 141 و ستاره درخشان شام، ص 16)

2-امام حسين‏‌(ع) ‌‌پس‌ از شهادت على اصغر به ظاهر به عنوان خداحافظى به خيمه آمدند؛ آن‏گاه‌ فرياد‌ برآورد‌ند:

«يا اُمَّ كُلْثُومَ، وَ يا سَكِينَةُ وَيا رُقَيَّةُ وَ يا عَاتِكَةُ وَ يا زَيْنَبُ يا‌ اَهْلَ بَيْتِى عَلَيْكُنَّ مِنِّى السَّلامُ؛₁ اى امّ كلثـوم!

اى سـكينه! اى رقيه! اى‌ عاتكه! اى زينب! اى‌ اهل‌ بيت من! خداحافظ!»

اينجا هم از حضرت رقيّه علیها السلام در رديف خواهران و دختران نام برده شده است.

(مقتل الحسين و مصرع اهل‌ بيته‌ وأصحابه‌ في كربلاء، المشتهر بمقتل ابى مخنف، قم، منشورات الرضى،

1362 ش، ص 131 و ر.ك: ينابيع المودّة، قندوزى، ص 346 و احقاق الحق، ج 11، ص 633.)

3-روایت کرده اند كه امام حسين‏(ع) در آخرين لحظات حيات خويش، هنگام مواجهه با شِمرْ چنين فـرمود:

«اَلا‌ يا زَيْنـَبُ يا سَكِينَةُ! اَيا وُلْدِى! مَنْ ذا يَكُونُ لَكُمْ بَعْدِى؛ اَلا يا رُقَيَةُ! يا اُمَّ كُلْثُومَ! اَنْتُمْ وَدِيعَةُ رَبِّى، الْيَوْمَ قَدْ قَرُبُ الْوَعْدُ_»

اى زينب! اى سكينه! اى فرزندان من‌! چه‌ كسى بعد از مـن بـراى شما [و سرپرست شما ]خواهد بود؟

اى رقـيه! اى امـّ كلثوم! شما امانت پروردگار من هستيد. امروز وعده [شهادت‏] نزديك است.

(موسوعة كلمات‌ الامام‌ الحسين‌، معهد تحقيقات باقر العلوم، قـم، دار المـعروف،

اوّل‌، 1415‌ ق، ص511 و ينابيع المـودة، ج 2، ص 416)

4-اشعار‌ سيف‌ بن عميره نخعى كه در دوران امام صادق‏(ع) مى ‏زيسته است، در ضمن‌ اين‌ قـصيده آشـكارا دوبـار، نام رقيّه‌ را‌ آورده‌ است:

«وَ سكيْنَةُ عَنْها‌ السَّكِينَةُ‌ فـارَقَتْلَمَّا اَبـتَدَيتَ بِفُرقَةِ وَ تَغَيُّرِ وَ رُقَيَّةُ‌ رَقَّ‌ الْحَسُودُ

لِضَعْفِها وَ غدا لِيُعْذِرَهَا الَّذِى لَمْ يَعْذَرُ وَ لِاُمِّ كُلْثُومَ يَجِدْ جَدِيدهالثم عقيبٍ دَمُوعُها

لَمْ يكرر لَمْ اَنْسِها‌ وَ سَكِينَة‌ وَ رُقَيَّةَ يَبْكِينَهُ بـَتَحسُّرٍ وَ تـَزَفُّرٍ يَدْعُونَ اُمـَّهُم البتولة

فاطماً دعوى‌ الحزين‌ الواله المُتَحيِّرُيا‌ اُمَّنا‌ هَذا‌ الْحُسَيْنُ مَجدلاً مُلْقى‏ عَفيراً مـَثْلُ‌ بَدر فرهر...وَ عَبيدُكُمْ سَيْفُ فَتى‏ ابن عُمَيرة»

(ر.ك سـياهپوشى در سوگ ائمه نور، شيخ على ابو الحسنى (منذر)، ص 140 و 141‌، به‌ نقل از: ستاره درخشان شـام، ص 20.)

باسمه العلیم

هـنگامى كه زينب‏(س) در كوفه با سر بريده‌ ابا‌ عبد‌ اللّه‏(ع) مواجه شدند، اشعارى سرودند كه در ضمن آن آمده است:

«يا‌ اَخِى‌ فاطِمُة الصَّغِيرَةُ كَلِّمْهَا فَقَد كادَ قَلْبُها اَنْ يَذُوبا؛ اى برادرم! با فاطمه كوچك سخن بگو كه نـزديك‌ است قلبش ذوب شود [ تهى شود].»

بعضی فاطمه ی صغیره را همان حضرت رقیه سلام الله علیها دانسته اند.

باسمه العلیم

قـديمى ‏ترين مـوّرخى كه درباره حضرت رقیّه سلام الله علیها به عنوان دختر امام‌ حسين‏‌(ع) و قصّه او در شام سخن گفته است

عماد الدين حسن بن علي بن محمّد‌ طبرى‌، معاصر خواجه نصير الدين طوسى در كتاب «كامل بهائى» است.

او مى ‏نويسد‌: «زنـان‌ خـاندان نبوّت، در حال اسيرى، حال مردانى‌ را‌ كه‌ در كربلا شهيد شده بودند‌، بر پسران و دختران ايشان پوشيده

مى ‏داشتند و هر كودكى را وعده مـى ‏دادند كه پدر تو به‌ فلان‌ سـفر رفـته است و بازمى‏ آيد؛ تا اينكه‌ ايشان‌ را‌ به‌ خانه‌ يزيد آوردند.

دختركى‌ چهارساله‌ بود. شبى از خواب بيدار شد و گفت: «پدر من حسين كجاست؟ اين ساعت، او را در خواب‌ ديدم‌ كه‌ سخت پريشان بود.»

زنان و كودكان جمله در‌ گريه‌ افتادند‌ و صداى‌ زارى‌ از‌ ايشـان برخاست. يزيد خفته بود، از خواب بيدار شد و از ماجرا سؤال كرد.

خبر بردند كه ماجرا چنين است. آن لعين در حال [و بى ‏درنگ] گفت: «بروند‌ سر پدرش را بياورند و در كنار او نهند.»

سپس آن سر مقدّس را آوردند و در كنار آن دختر چهار سـاله نـهادند. پرسيد: «اين چيست؟»

گفتند: «سر پدر توست. آن دختر ترسيد‌ و فرياد‌ کرد و رنجور شد و در آن چند روز، جان به حق تسليم كرد.»

(كامل بهائى، عماد الدين طبرى، قم، مكتبة المصطفوى، ج 2، ص 179.)

جمع بندی

پرسش:

آیا حضرت رقیه(سلام الله علیها) دختر امام حسین(علیه السلام) است؟ چرا شیخ مفید ایشان را جزء دختران حضرت نیاورده اند؟ چرا شهید مطهری وجود ایشان را انکار می کند؟

پاسخ:
پاسخ به این پرسش را در دو بخش دنبال می کنیم
بخش اول: اثبات وجود حضرت رقیه در منابع:
یک: قدیمی ترین سندی که به وجود ان حضرت اشاره دارد و نام او را برده است قصیده سوزناک سیف بن عمیره از صحابی بزرگ امام صادق (علیه السلام) است. وی از راويان برجسته و مشهور شيعه به حساب مي آيد.
ابيات زير از قصيده ي سيف مي باشد كه در آن دو بار از حضرت رقيه (سلام الله عليها) ياد كرده است:
و سكينه عنها السكينه فارقت
لما ابتديت بفرقه و تغيّر
بيت 73 : و رقيه سلام الله عليها رق الحسود لضعفها
وغدا ليعذرها الذي لم يعذر
بيت 74: ولام كلثوم سلام الله عليها يجد جديدها
لثم عقيب دموعها لم يكرر
لم أسنها و سكينه سلام الله عليها و رقيّه سلام الله عليها
يبكنيه تبحسر و تزفرّ(1)

دو: لباب الانساب ابن فندق از علمای نسب شناس
در این کتاب از دختران نام امام حسین (علیه السلام) با نامهای، سکینه، فاطمه و رقیه یاد شده است(2)
سه: داستان خرابه شام در کامل بهایی
عماد الدین طبری در قرن ششم داستان خرابه شام را نقل کرده است که خود او هم این مطلب را ازاحمد مامونی از علمای اهل سنت صاحب کتاب "الحاویه علی المثالب المعاویه" نقل کرده است(3)
چهار: لحظه وداع با رقیه
چون آن امام مظلوم (عليه السلام) نظر به ابدان مطهره و اجساد طيبه ي عترت هاشميه و جوانان بني عبدالمطلب كرد و همچنين به ابدان شريفه ي اصحاب نظر انداخت و آن ابدان را پاره پاره ديد آه سردي كشيد و به سوي حرم رسول الله (صلي الله عليه و آله) آمد و فرمود يا زينب (سلام الله عليها) يا امّ كلثوم (سلام الله عليها) و يا فاطمه (سلام الله عليها) و يا رقيه (سلام الله عليها)و يا سكينه (سلام الله عليها) عَلَيكُنَّ مِنّي السَّلام؛و سكينه (سلام الله عليها) فرياد كشيد و عرض كرد:

اي پدر جان تسليم به كشته شدن و تن به مرگ داده اي فرمود:
چطور تن به مرگ ندهد كسي كه يار و ياورش همه كشته مي شوند و ديگر ياور و معين نداشته باشد(4)
پنج: محدّث و مورّخ جليل القدر، مرحوم سيد بن طاووس (متوفاى 664 ق) مى ‏نويسد:
حضرت سـيد‌ الشـهداء‌، زمانى كه اشعار معروف «يا دَهْرُ اُفـٍّ لَكَ مـِنْ خـَلِيلٍ...» را ايراد فرمود،
زينب‏(س) و اهـل حـرم، فرياد به گريه بـلند كردنـد.
حضرت آنان‌ را‌ امر به صبر كرد؛ آن‏گاه‌ فرمود‌:
«يا اُخْتاهُ يا اُمَّ كُلْثُوم، وَاَنْتِ يا زَيْنَبُ وَاَنْتِ يا رُقـَيَّةُ وَاَنـْتِ يا فاطِمَةُ، وَاَنْتِ يا رُبابُ،
اُنْظُرْنَ اِذا اَنَا قـُتِلْتُ فـَلا تَشْقَقْنَ عـَلَىَّ‌ جـَيْباً‌ وَلا تـَخْمَشْنَ عَلَىَّ وَجْهاً‌ وَلا‌ تَقُلْنَ عـَلَىَّ هَجْراً» (5)
خواهرم امّ كلثوم و تو اى زينب و تو اى رقيه و تو اى فاطمه و تو اى رباب دقّت كنيد زمـانى
كه مـن به قتل رسيدم، [در مرگم] گريبان چـاك‌ نـزنيد‌ و صـورت نـخراشيد و كلامـى ناروا بر زبـان نـرانيد.
طبق اين سخنان، نام رقيه به زبان امام حسين(علیه السلام) جارى شده است.

برخی می گویند شاید منظور از این سخن رقیه بنت علی (علیه السلام)، همسر حضرت مسلم است اما با توجه به اینکه در کنار نام حضرت سکینه از ایشان یاد شده است این احتمال صحیح به نظر نمی رسد
بخش دوم عدم ذکر ایشان در مولفات برخی از علمای مشهور
ارشاد شیخ مفید یکی از کتاب های معتبر است و جایگاه ویژه ای در میان تشیع دارد اما این طور نیست که اگر در آن ذکری از کسی نشد آن شخص وجود خارجی نداشته باشد
در مورد فرزندان امام جواد (علیه السلام) در ارشاد آمده است
«خَلَّفَ بَعْدَهُ مِنَ الْوُلْدِ عَلِيّاً ابْنَهُ الْإِمَامَ مِنْ بَعْدِهِ وَ مُوسَى وَ فَاطِمَةَ وَ أُمَامَةَ ابْنَتَيْهِ» (6)
و پس از ایشان فرزندانشان علی بود که امام بعد از ایشان شد و موسی و فاطمه و امامه دو دخترش
در اینجا از حکیمه خاتون که در بحث ولادت امام زمان (علیه السلام) نامش آمده اسم نبرده است، آیا این بدان معنا است که دختری به نام حکمیه در دختران امام جواد (علیه السلام) نبوده است؟؟!!!

لذا اینطور نیست که اگر در ارشاد نام کسی نبود پس وجود خارجی ندارد
از طرفی شیخ مفید در سال413 رحلت نموده و ابن فندق در سال 499 متولد شده است کرده است یعنی خیلی هم فاصله ندارند
شهید مطهری نیز وجود حضرت رقیه (سلام الله علیها) را انکار نمی کند بلکه داستان خرابه شام را تایید نمی نماید
جمله مربوط به حضرت رقیه (سلام الله علیها) در آثار شهید مطهری چنین است.
«و. داستان طفلى از ابى عبداللَّه كه در شام از دنيا رفت و بهانه پدر مى‏گرفت و سر پدر را آوردند و همان جا وفات كرد. (رجوع شود به نفس المهموم).»(7)
یعنی تنها داستان خرابه شام را جزء تحریفات دانسته اند

در اينجا نکته اي حائز اهميت است و آن اينکه اين بخش از کتاب حماسي حسيني مربوط به يادداشت‌هاي استاد شهيد مي باشد که در واقع فيش‌هاي تحقيقاتي ايشان بوده که قصد داشته اند بعدها راجع به آنها تحقيق نمايند تا به نتيجه نهايي و قطعي برسند. چنانکه در ميان اهل پژوهش و تحقيق مرسوم است. اين يادداشت‌هاي خام که هنوز در آنها تحقيق صورت نگرفته است، در کنار سخنراني‌هاي استاد که ديدگاه‌هاي نهايي ايشان بوده، به چاپ رسیده است.
بنابر این علاوه بر آنکه در کتاب های معتبر نام ایشان آمده، عدم ذکر در کتاب های معتبری چون ارشاد ضرری به اثبات وجود ایشان نمی زند

پی نوشت ها:
1.منتخب طریحی، ص 433
2. ابن فندق، لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، ص 355،مرعشی، قم، 1385
3. عماد الدين طبرى، کامل بهایی ص 179، ج دوم، چاپ اول، قم، مؤسسه طبع و نشر قم، 1376
4. قندوزی، ینابع الموده، ج 2 ص 416، الشّريف الرّضى، قم، 1371ش
5.اللهوف، سيد بن طاووس، تحقيق شيخ فارس تبريزيان‌ (حسّون‌)، قم‌، انتشارات اسوه، 1414 ق، ص 140 و 141
6.الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج‏2، ص: 296
7.مجموعه‏ آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏17، ص: 586.