جمع بندی سوال از سوره واقعه
تب‌های اولیه
درود. در آیه 13 و 14 سوره واقعه گفته شده که مقربان درگاه خداوند تعداد زیادی از پیشینیان هستند و تعداد کمی از آخرین. سوال اول اینکه منظور از اولین و آخرین چه کسانی هستند؟ اگر منظور از اولین کسانی مانند اصحاب پیامبران یا امامان هستند این سوال مطرح میگردد که آیا این عدالت است که کسانی که با پیامبران و امامان زندگی میکردند و می توانستند از وجود آنها بهره ببرند بیشتر به درگاه خدا مقربند تا کسانی که به سیاهی روی سپیدی ایمان می آورند(آخرین) ؟ اینراهم باید در نظر داشت که اسباب و زمینه های گناه برای آخرین بسیار بیشتر است و این درحالی است که هیچ فرستاده ای از سمت خداوند نیست تا مردم بتوانند از او بهره ببرند (به طور مستقیم و نه فقط اشخاص خاص). لطفا توضیح بدهید که چرا تعداد کمی از آخرین مقربین درگاه خداوند هستند؟
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و احترام
«وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ في جَنَّاتِ النَّعيمِ ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلينَ وَ قَليلٌ مِنَ الْآخِرينَ 1(و (سومين گروه) پيشگامان پيشگامند، آنها مقرّباننددر باغهاى پرنعمت بهشت (جاى دارند)گروه زيادى (از آنها) از امّتهاى نخستينند، و اندكى از امّت آخرين).
بنا بر اين اگر بعضى از مفسران پيشگام بودن آنها را تنها به سبقت در طاعة اللَّه (اطاعت خدا) يا نمازهاى پنجگانه، يا جهاد، يا هجرت، يا توبه، و امثال آن تفسير كرده اند، هر كدام گوشه اى از اين مفهوم وسيع را مورد توجه قرار داده اند، و گرنه اين كلمه اينها و غير اينها از خيرات و بركات را شامل مىشود، و نيز اگر در روايات اسلامى گاه" سابقون" به چهار نفر" هابيل" و" مؤمن آل فرعون" و" حبيب نجار" كه هر كدام در امت خود پيشگام بودند، و همچنين امير مؤمنان على بن ابى طالب(علیه السلام) كه نخستين مسلمان از مردان بود تفسير شده، در حقيقت بيان مصداقهاى روشن آن است، و به معنى محدود ساختن مفهوم آيه نيست.
در حديث ديگرى آمده است كه رسول خدا فرمود:
ا تدرون من السابقون الى ظل اللَّه يوم القيامة؟:
" آيا مىدانيد چه كسانى پيشگامان به سوى سايه لطف پروردگار در قيامتند"؟! اصحاب عرض كردند: خدا و رسولش آگاهتر است، فرمود:
الذين اذ اعطوا الحق قبلوه، و اذا سالوه بذلوه، و حكموا للناس كحكمهم لانفسهم: " آنها كسانى هستند كه وقتى حق به آنها داده شود پذيرا مىگردند، و هنگامى كه از حق سؤال شوند آن را در اختيار مىگذارند، و در باره مردم آن گونه حكم مىكنند كه در باره خودشان"!
[/HR]1- واقعه/10-14.
2 -تفسير نمونه، ج23، ص: 205.
این سوال مطرح میگردد که آیا این عدالت است که کسانی که با پیامبران و امامان زندگی میکردند و می توانستند از وجود آنها بهره ببرند بیشتر به درگاه خدا مقربند تا کسانی که به سیاهی روی سپیدی ایمان می آورند(آخرین) ؟
بسم الله الرحمن الرحیم
همان طور که افراد هم عصر پیامبران و امامان از امکان ملاقات این بزرگواران برخوردار بودند و در صورت پیروی از آنان می توانستند به سعادت برسند، از طرف مقابل هم اگر با آنان مخالفت می کردند به عذاب دو چندانی نیز گرفتار می شدند، بنابراین عدالت وجود دارد.
بسم الله الرحمن الرحیمهمان طور که افراد هم عصر پیامبران و امامان از امکان ملاقات این بزرگواران برخوردار بودند و در صورت پیروی از آنان می توانستند به سعادت برسند، از طرف مقابل هم اگر با آنان مخالفت می کردند به عذاب دو چندانی نیز گرفتار می شدند، بنابراین عدالت وجود دارد.
در کجای قرآن چنین چیزی هست که اگر از دستور امامان و پیامبران سرپیچی کنید به عذاب دو چندان گرقتار میشوید؟ برای پاداش قرآن در این مورد صحبت کرده اما برای عذاب دو چندانی که شما میفرمایید نه (بنده ندیدم).شما دارید نظر شخصیتون رو میگید.
[="Tahoma"][="Navy"]درود. در آیه 13 و 14 سوره واقعه گفته شده که مقربان درگاه خداوند تعداد زیادی از پیشینیان هستند و تعداد کمی از آخرین. سوال اول اینکه منظور از اولین و آخرین چه کسانی هستند؟ اگر منظور از اولین کسانی مانند اصحاب پیامبران یا امامان هستند این سوال مطرح میگردد که آیا این عدالت است که کسانی که با پیامبران و امامان زندگی میکردند و می توانستند از وجود آنها بهره ببرند بیشتر به درگاه خدا مقربند تا کسانی که به سیاهی روی سپیدی ایمان می آورند(آخرین) ؟ اینراهم باید در نظر داشت که اسباب و زمینه های گناه برای آخرین بسیار بیشتر است و این درحالی است که هیچ فرستاده ای از سمت خداوند نیست تا مردم بتوانند از او بهره ببرند (به طور مستقیم و نه فقط اشخاص خاص). لطفا توضیح بدهید که چرا تعداد کمی از آخرین مقربین درگاه خداوند هستند؟
سلام
به نظر می رسد منظور از مقربین انبیاء هستند نه تمام آنها یعنی مقربین به صفت خاص نبوت. لذا مشخص است که منظور از آیه این است که انبیاء در میان امت آخر الزمان کم اند که منحصر در نبی اکرم ص می گردد در حالیکه در امتهای پیشین انبیاء زیاد بوده اند تا جایی که در روایت است بنی اسرائیل در یک روز 70 نبی را به شهادت رساندند.
با این حساب آیه بیانگر فضیلتی برای پیشینیان نیست چراکه کثرت همیشه نشان از برتری نیست . و قلیل من عبادی الشکور. و امت آخرالزمان بواسطه برخورداری از هدایت پیامبر خاتم که افضل انبیاست نه تنها از پیشینیان چیزی کم ندارد بلکه برتر از آنهاست کما ورد فی الروایات الکثیره
البته این آیه می تواند اشاره به زمان قریب به ظهور مهدی موعود هم باشد چه اینکه در روایات آمده که علماء بزرگ پیش از ظهور از دنیا می روند. والله اعلم
یا علیم[/]
در کجای قرآن چنین چیزی هست که اگر از دستور امامان و پیامبران سرپیچی کنید به عذاب دو چندان گرقتار میشوید؟ برای پاداش قرآن در این مورد صحبت کرده اما برای عذاب دو چندانی که شما میفرمایید نه (بنده ندیدم).شما دارید نظر شخصیتون رو میگید.
بسم الله الرحمن الرحیم
در مورد اینکه افراد هر چقدر نسبت به اولیاء خدا از جمله انبیاء(علیهم السلام) نزدیک تر باشند در قرآن مدرک و سند وجود دارد. یعنی اگر کار خیر انجام دهند ثواب و پاداش شان دو برابر و اگر گناه انجام دهند مجازات شان دو برابر خواهد بود.
خداوند در قرآن نسبت به همسران پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) صراحتا این مطلب را بیان می کند؛« يا نِساءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَيْنِ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسيراً وَ مَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صالِحاً نُؤْتِها أَجْرَها مَرَّتَيْنِ وَ أَعْتَدْنا لَها رِزْقاً كَريما»[1] (اى همسران پيامبر! هر كدام از شما گناه آشكار و فاحشى مرتكب شود، عذاب او دوچندان خواهد بود؛ و اين براى خدا آسان است. و هر كس از شما«همسران پیامبر(ص)» براى خدا و پيامبرش خضوع كند و عمل صالح انجام دهد، پاداش او را دو چندان خواهيم ساخت، و روزى پرارزشى براى او آماده كرده ايم).
[/HR]1-احزاب/30-31.
پرسش:
خداوند متعال در آيات 14 ـ 10 سوره واقعه از كم بودن مقربان در اسلام خبر مي دهد؛ مقربان چه کسانی هستند؟
پاسخ:
خداوند تبارك و تعالي در سوره واقعه مردم را به سه گروه تقسيم مي كند كه اين سه گروه نتيجه عمل آنها در دنياست، به عبارت ديگر اين كارها و رفتارهاي انسان هاست كه آنها را در سه جايگاه متفاوت قرار داده و همه اين سه جايگاه را خواهند ديد.
خداوند متعال مي فرمايد: «و شما سه گروه خواهيد بود: 1. سعادتمندان كه همان گروه راست مي باشيد و چه سعادتمندي. 2. شقاوتمندان كه همان گروه چپ مي باشيد و چه شقاوت و بدبختي است چنين شقاوتي. 3. پيشگامان پيشگام. آنها مقربان درگاه الهي هستند. در باغ هاي پرنعمت بهشت جاي دارند. گروه زيادي از اين مقربان از امت هاي نخستين اند. و گروهي اندك از امت هاي آخرين».(1)
براي روشن شدن اين مطلب كه چرا افراد مقرب در امت هاي پيشين زياد بودند ولي در امت هاي آخرين كه مفسران مي گويند مراد امت اسلام مي باشد، كمتر است؟ بايستي اول تعريفي از مقربان ارائه گردد و سپس شبهه حل خواهد شد.
مقربان الهيمقرب يعني افراد، نزديك و براي همين به افراد خانواده اقربا يعني خويشاوندان نزديك مي گويند و در آياتي از قرآن كريم و روايات اسلامي مي توان مقربان را چنين افرادي دانست:
1. پيامبران الهي: امام صادق ـ عليه السلام ـ در تفسير مقربان مي فرمايند كه يكي از مصاديق مقربان، پيامبران الهي هستند كه افراد خاصي از انسان ها مي باشند.(2)
با اين تعريف مي توان گفت كه با توجه به اين كه در امت اسلام پيامبر اسلام خاتم الانبياست و لذا قرآن كريم گفته كه در امت اسلامي مقرب كم است. ولي چون در امت هاي پيشين هزاران پيامبر وجود داشت و قطعاً همه مقرب به درگاه الهي بودند، پس مقربان زياد مي شدند.
2. معصومان ـ عليهم السلام ـ : مصداق ديگر افراد مقرب همان ها هستند كه از عصمت برخوردارند و با توجه به اين كه همه پيامبران از عصمت برخوردار بودند، لذا در امت هاي پيشين پيامبران زيادي مبعوث شده بودند ولي در امت اسلام فقط چهارده معصوم وجود دارد و بر همين اساس قرآن گفته كه مقربان امت هاي نخستين زياد بودند.(3)
در ذيل تفسير آيه 88 سوره واقعه نيز آمده است كه اين آيه و مقربان عبارتنداز اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ و امامان پس از آن حضرت.(4)
3. امير مؤمنان علي بن ابي طالب: با توجه به اين كه براي مقربان صفت سبقت در ايمان را شرط دانسته و آمده كه السابقون السابقون، اولئك المقربون و طبق روايات شيعه و سني امير مؤمنان از همه در ايمان آوردن و نيز تقوا و عمل به آموزه هاي ديني و علم و قدرت و... گوي سبقت برده اند، لذا مراد از مقربان يعني امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ و لذا قرآن فرموده كه چنين افرادي در امت اسلام كمتر هستند ولي در امت هاي پيشين زياد بودند، چون هر پيامبري براي خود جانشين داشت كه جزو السابقون بود و چون پيامبر اسلام خاتم الانبياست و بعد از او پيامبري نيست و بر همين اساس جانشينانش نيز كمتر مي باشد.
در روايتي امام حسين ـ عليه السلام ـ مي فرمايند كه پدرم از نزديك ترين نزديكان بود و او از همه سبقت گيرندگان سابق تر بود كه به سوي خداوند و رسولش از همگان سبقت گرفته بود و همين است كه خداوند مي فرمايند: السابقون السابقون، اولئك المقربون و پدرم از همه مقربان مقربتر بود.(5)
در روايتي ديگر از امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است كه مراد از «ثلة من الاولين» فرزند حضرت آدم ـ عليه السلام ـ است كه برادرش او را كشت و مؤمن آل فرعون و حبيب نجار و صاحب ياسين مي باشد و مراد از «و قليل من الاخرين» علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ مي باشد.(6)
بنابراين در امت هاي پيشين به خاطر وجود پيامبران زياد افراد زيادي بودند ولي در امت اسلام به خاطر خاتميت نبوت فقط اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ مي باشد كه وصي آن حضرت است.
حال سؤال اين است كه آيا كم بودن مقربان در امت اسلام نشانه اين است كه امت اسلامي رو به انحطاط گذارده و يا اين كه نه، چون دين اسلام دين آخرين و كامل است و ديگر نيازي نيست تا پيامبري مبعوث شود و چون قرآن كريم كتابي جامع براي هدايت بشريت الي الابد مي باشد، ديگر جامعه به كتاب آسماني ديگري نياز ندارد. اما در امت هاي گذشته چون نبوت خاتمه نيافته بود بالطبع پيامبران و وصي او آنها مقربان بودند زياد بودند و اين هيچ گونه خللي در كار پيامبران الهي قرار نمي دهد. بايستي به دو گروه ديگر اين آيات توجه نمود كه وقتي اصحاب راست را گفته، نمي گويد كه امت هاي پيشين زياد بودند بلكه هم در امت هاي پيشين و هم در امت اسلام مي گويد كه گروه زيادي جزو اين گروه هستند و اين يعني جامعه اسلامي با تمام مشكلاتي كه دشمنانش ايجاد كرده، از هدايت عقب نيافتاده و رو به انحطاط نگذارده و بلكه در اثر تلاش و مجاهدت ها به گروه زيادي از اصحاب راست و هدايت تبديل گشته است.
[/HR] پاورقی:
1. واقعه : 14 ـ 7.
2. ر.ک: بحراني، سيد هاشم، البرهان في تفسير القرآن، تهران، مؤسسه البعثه، چاپ اول، 1415ق، ج5، ص253. ر.ک: کليني، محمد بن يعقوب، کافي، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چاپ سوم، 1388ق، ج1، ص271.
3. قرشي، علي اکبر، احسن الحديث، تهران، بنياد بعثت، چاپ سوم، 1377ش، ج10، ص513. ر.ک: طيب، عبدالحسين، اطيب البيان، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378ش، ج12، ص395.
4. البرهان في تفسير القرآن، همان، ج5، ص276.
5. طوسي، محمد، الامالي، قم، دارالثقافه، چاپ اول، 1414ق، ص563.
6. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفاء، چاپ دوم، 1403ق، ج35، ص333، باب 12، ح7.
منبع: نرم افزار پاسخ 2 (مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم)
درود. در آیه 13 و 14 سوره واقعه گفته شده که مقربان درگاه خداوند تعداد زیادی از پیشینیان هستند و تعداد کمی از آخرین. سوال اول اینکه منظور از اولین و آخرین چه کسانی هستند؟ اگر منظور از اولین کسانی مانند اصحاب پیامبران یا امامان هستند این سوال مطرح میگردد که آیا این عدالت است که کسانی که با پیامبران و امامان زندگی میکردند و می توانستند از وجود آنها بهره ببرند بیشتر به درگاه خدا مقربند تا کسانی که به سیاهی روی سپیدی ایمان می آورند(آخرین) ؟ اینراهم باید در نظر داشت که اسباب و زمینه های گناه برای آخرین بسیار بیشتر است و این درحالی است که هیچ فرستاده ای از سمت خداوند نیست تا مردم بتوانند از او بهره ببرند (به طور مستقیم و نه فقط اشخاص خاص). لطفا توضیح بدهید که چرا تعداد کمی از آخرین مقربین درگاه خداوند هستند؟
تاپیک جمع بندی
بسم الله الرحمن الرحیم
« وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُون أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّاتِ النَّعِيم ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِين»[1]( و پيشى گيرندگان [به اعمال نيك] كه پيشى گيرندگان [به رحمت و آمرزش] اند اينان مقرباناند در بهشتهاى پر نعمت اند. گروهى بسيار از پيشينيان و اندكى از پسينيان).
منظور از مقربان همان سابقون و پيشگامان در ايمانند، مسلم است كه در امت اسلامى پيشگامان در پذيرش اسلام در صدر اول گروه اندكى بودند كه نخستين آنها از مردان حضرت على(علیه السلام) و از زنان حضرت خديجه(سلام الله علیها) بود در حالى كه كثرت پيامبران پيشين و تعداد امتهاى آنها و وجود پيشگامان در هر امت، سبب مىشود كه آنها از نظر تعداد فزونى يابند.[2]
در روايتى از امام صادق ع آمده است كه به جمعى از پيروان خود خطاب كرد و فرمود:
انتم السابقون الاولون، و السابقون الآخرون، و السابقون فى الدنيا الى ولايتنا، و فى الآخرة الى الجنة:
" شما سابقون نخستين و سابقون آخرين هستيد، در دنيا پيشگام در ولايت ما بوديد و در آخرت پيشگام در بهشتيد"[3].
[/HR]1-واقعه/10-14.
2-تفسير نمونه، ج23، ص: 207
3-تفسير نمونه، ج23، ص: 208